Skoða frumkóða fyrir Sambandslýðveldi

'''Sambandslýðveldi''' er [[sambandsríki]] þar sem stjórnarfarið er í formi [[lýðveldi]]s.<ref>{{cite web|title=republic|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/republic}}</ref> Bókstafleg grunnmerking hugtaksins lýðveldis á við ríki sem stýrt er af kjörnum fulltrúum og kjörnum þjóðhöfðingja (til dæmis [[Forseti|forseta]]) fremur en af konungi eða drottningu.

Í sambandslýðveldi er [[Skipting ríkisvaldsins|ríkisvaldinu dreift]] milli alríkisstjórnarinnar og ríkisstjórna sambandslandanna. Sérhvert sambandslýðveldi hagar valddreifingunni á sinn hátt en yfirleitt eru sameiginleg málefni á borð við öryggis- og varnarmál og peningastefnu í verkahring alríkisins. Stjórnir sambandslandanna og sveitarfélaganna sjá gjarnan um málefni á borð við viðhald innviða og menntastefnu. Skiptar skoðanir eru þó um það hvaða málefni ættu að lúta stjórn alríkisstjórna og sambandslönd hafa yfirleitt nokkra stjórn í málefnum sem ekki lúta lögsögu alríkisins. Andstæðan við sambandslýðveldi er því [[Einingarríki|einingarlýðveldi]] þar sem ríkisstjórn alls landsins nýtur fullveldis í öllum pólitískum málefnum. Ómiðstýrðara stjórnarfar sambandslýðvelda er algengt í fjölmennum ríkjum.<ref>[[Forum of Federations]]: [http://www.forumfed.org/libdocs/FedCountries/FC-USA.pdf], Schram, Sanford. Handbook of Federal Countries: United States, pg 373–391, 2005.</ref> Í flestum sambandslýðveldum er skipting ríkisvaldsins milli stjórna alríkis og sambandsríkjanna formfest í ritaðri [[stjórnarskrá]].

Pólitískur munur á sambandslýðveldum og öðrum [[Sambandsríki|sambandsríkjum]], sér í lagi [[Konungsríki|konungsríkjum]] sem lúta sambandsstjórn, felst gjarnan í lagabókstaf fremur en í verulegum stjórnarfarslegum mun þar sem flest sambandsríki lúta lýðræðislegu stjórnarfari, að minnsta kosti að nafninu til. Sumar sambandsstjórnir í [[einveldi]]sríkjum, til dæmis [[Sameinuðu arabísku furstadæmin]], byggjast þó ekki á lýðræðislegu stjórnarfari.

==Sambandslýðveldi í dag ==

{{Dökkt þema ferill}}
{| class="t-ferill" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0;  border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" class="wikitable sortable"
!Sambandsríki!!Opinbert heiti!!Stjórnsýslueiningar!![[Þjóðhöfðingi]]
|-
|{{ARG}} [[Argentína]]
| Argentínska lýðveldið
|Sjálfsstjórnarhéruð og ein sjálfsstjórnarborg
|[[Forseti Argentínu|Forseti]]
|-
|{{AUT}} [[Austurríki]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/austria/ Austria], 14. maí 2021</ref>
|Lýðveldið Austurríki
|Sambandsríki
|[[Forseti Austurríkis|Forseti]]
|-
|{{USA}} [[Bandaríkin]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/united-states/ United States], 14. maí 2021</ref>
|Bandaríki Ameríku
|50 [[Fylki Bandaríkjanna|fylki]] eða ríki, hundruð þjóðflokkaeininga, eitt [[District of Columbia|alríkisumdæmi]] og nokkur yfirráðasvæði
|[[Forseti Bandaríkjanna|Forseti]]
|-
|{{BIH}} [[Bosnía og Hersegóvína]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/bosnia-and-herzegovina/ Bosnia and Herzegovina], 14. maí 2021</ref>
|Bosnía og Hersegóvína
|Einingar, kantónur og eitt alríkisumdæmi
|[[Forsetaráð Bosníu og Hersegóvínu|Forsetaráð]]
|-
|{{BRA}} [[Brasilía]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/brazil/ Brazil], 14. maí 2021</ref>
|Sambandslýðveldið Brasilía
|Sveitarfélög, fylki og eitt alríkisumdæmi<ref>{{cite web|url=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm|title=http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm|website=planalto.gov.br|access-date=2018-05-04|archive-date=2007-12-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20071213194044/http://www.planalto.gov.br/CCIVIL_03/Constituicao/Constitui%C3%A7ao.htm|url-status=dead}}</ref>
|[[Forseti Brasilíu|Forseti]]
|-
|{{ETH}} [[Eþíópía]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ethiopia/ Ethiopia], 14. maí 2021</ref>
|Sambandslýðstjórnarlýðveldið Eþíópía
|Héruð
|[[Forseti Eþíópíu|Forseti]]
|-
|{{IND}} [[Indland]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/india/ India], 14. maí 2021</ref>
|Lýðveldið Indland
|Fylki og alríkishéruð
|[[Forseti Indlands|Forseti]]
|- 
|{{IRQ}} [[Írak]]
|Lýðveldið Írak
|Landstjóraumdæmi
|[[Forseti Íraks|Forseti]]
|- 
|{{CMR}} [[Kómorur]]
|Kómorsambandið
|Eyjar
|[[Forseti Kómora|Forseti]]
|-
|{{MEX}} [[Mexíkó]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/mexico/ Mexico], 14. maí 2021</ref>
|Mexíkóska ríkjasambandið
|Fylki og ein sjálfsstjórnarborg
|[[Forseti Mexíkó|Forseti]]
|- 
|{{FSM}} [[Míkrónesía (ríki)|Míkrónesía]]
|Sambandsríki Míkrónesíu
|Fylki
|[[Forseti Míkrónesíu|Forseti]]
|-
|{{NPL}} [[Nepal]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/nepal/ Nepal], 14. maí 2021</ref>
|Sambandslýðstjórnarlýðveldið Nepal
|Héruð
|[[Forseti Nepals|Forseti]]
|-
|{{NGA}} [[Nígería]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/nigeria/ Nigeria], 14. maí 2021</ref>
|Sambandslýðveldið Nígería
|Hefðbundin fylki, fylki og eitt alríkisumdæmi
|[[Forseti Nígeríu|Forseti]]
|-
|{{PAK}} [[Pakistan]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/pakistan/ Pakistan], 14. maí 2021</ref>
|Íslamska lýðveldið Pakistan
|Héruð, sjálfsstjórnarsvæði og alríkissvæði
|[[Forseti Pakistans|Forseti]] 
|- 
|{{RUS}} [[Rússland]]<ref>{{cite web|url=https://www.constituteproject.org/constitution/Russia_2014|title=Text of the Russian constitution in English|publisher=Constituteproject.org}}</ref> 
|Rússneska sambandsríkið 
|Sjálfstjórnarlýðveldi
|[[Forseti Rússlands|Forseti]]
|-
|{{SOM}} [[Sómalía]]
|Sambandslýðveldið Sómalía
|Sambandshéruð
|[[Forseti Sómalíu|Forseti]]
|- 
|{{SSD}} [[Suður-Súdan]]
|Lýðveldið Suður-Súdan
|[[Fylki]]
|[[Forseti Suður-Súdans|Forseti]]
|- 
|{{SDN}} [[Súdan]]
|Lýðveldið Súdan
|Fylki
|[[Forseti Súdans|Forseti]]
|-
|{{CHE}} [[Sviss]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/switzerland/ Switzerland], 14. maí 2021</ref>
|Svissneska ríkjasambandið
|[[Kantónur í Sviss|Kantónur]]
|[[Alríkisráð Sviss|Alríkisráð]]
|-
|{{VEN}} [[Venesúela]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/venezuela/ Venezuela], 14. maí 2021</ref>
|Bólivarska lýðveldið Venesúela
|Fylki, eitt höfuðborgarumdæmi og nokkur alríkisumdæmi
|[[Forseti Venesúela|Forseti]]
|-
|{{DEU}} [[Þýskaland]]<ref>[[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ Germany], 14. maí 2021</ref>
|Sambandslýðveldið Þýskaland
|Sambandslönd
|[[Forseti Þýskalands|Forseti]]
|-
|}

==Fyrrum sambandslýðveldi==
{{Dökkt þema ferill}}
{| class="t-ferill" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0;  border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
!Sambandsríki!!Opinbert heiti!!Tímabil!!Stjórnsýslueiningar
|-
|[[File:Statenvlag.svg|20px]] [[Hollenska lýðveldið]] || [[Hollenska lýðveldið|Lýðveldi sjö sameinaðra Niðurlanda]] || 1581–1795 ||Héruð
|-
|[[File:Flag of the Gran Colombia.svg|20px]] [[Stóra-Kólumbía]] || [[Stóra-Kólumbía|Lýðveldið Kólumbía]]<br/>[[Stóra-Kólumbía|Bandaríki Kólumbíu]] || 1819–1831<br/>1863–1886 || Fylki
|-
|[[Mynd:Flag of the Federal Republic of Central America.svg|20px]] [[Sambandslýðveldi Mið-Ameríku]] || [[Sambandslýðveldi Mið-Ameríku|Hin sameinuðu héruð Mið-Ameríku]]<br/>[[Sambandslýðveldi Mið-Ameríku]] || 1823–1838 ||
|-
|{{MEX}} [[Mexíkó]] || [[Fyrsta mexíkóska lýðveldið|Bandaríki Mexíkó]] || 1824–1835 || 
|-
|[[Mynd:Flag of China (1912–1928).svg|20px]] [[Beiyang-stjórnin|Kína]] || [[Beiyang-stjórnin|Lýðveldið Kína]] || 1912–1928 || Héruð
|-
|[[Mynd:Flag of the Mountain Republic.svg|20px]] [[Fjallalýðveldið Norður-Kákasus]] || [[Fjallalýðveldið Norður-Kákasus|Bandalag fjallaþjóða Kákasus]] || 1917–1922<br/>1989–2000 ||[[Lýðveldi]]
|-
| {{DEU}} [[Weimar-lýðveldið|Þýskaland]] || [[Weimar-lýðveldið|Þýska ríkið]] || 1919–1933 || Fylki
|-
| {{DDR}} [[Austur-Þýskaland]] || [[Austur-Þýskaland|Alþýðulýðveldið Þýskaland]] || 1949–1952 || Fylki
|-
| [[Mynd:Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1918–1925).svg|20px]] [[Rússneska sovétlýðveldið]] ||[[Rússneska sovétlýðveldið|Rússneska sósíalíska sovét-sambandslýðveldið]] || 1917–1991 || Alríkisumdæmi
|-
| {{USSR}} [[Sovétríkin]] || [[Sovétríkin|Sambandsríki sósíalískra sovétlýðvelda]] || 1922–1991 || [[Sovétlýðveldi|Lýðveldi]]
|-
| {{YUG}} [[Sósíalíska sambandslýðveldið Júgóslavía|Júgóslavía]]<ref name=CIA1991>{{Cite web |url=http://permanent.access.gpo.gov/lps35389/1991/world91b.txt |title=The CIA World Factbook officially dated October 15, 1991 |access-date=2011-02-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511092520/http://permanent.access.gpo.gov/lps35389/1991/world91b.txt |archive-date=2011-05-11 |url-status=dead }}</ref> || [[Sósíalíska sambandslýðveldið Júgóslavía|Alþýðlega sambandslýðveldið Júgóslavía]]<br/>[[Sósíalíska sambandslýðveldið Júgóslavía]] || 1945–1992 || Lýðveldi
|-
| [[Mynd:Flag of Yugoslavia (1992–2003); Flag of Serbia and Montenegro (2003–2006).svg|20px]] [[Serbía og Svartfjallaland]] || [[Serbía og Svartfjallaland|Sambandslýðveldið Júgóslavía]]<br/>[[Serbía og Svartfjallaland|Ríkjasamband Serbíu og Svartfjallalands]] || 1992–2006||Lýðveldi
|-
| [[Mynd:Flag of Burma (1948–1974).svg|20px]] [[Mjanmar|Búrma]] || [[Mjanmar|Bandalagið Búrma]] || 1948–1962 || Fylki
|-
| {{IDA}} [[Indónesía]] || [[Indónesía|Lýðveldi bandaríkja Indónesíu]] || 1949–1950 ||Fylki
|-
| [[Mynd:Flag of the Democratic Republic of the Congo (1966–1971).svg|20px]] [[Lýðveldið Kongó (Léopoldville)|Kongó-Léopoldville]] || [[Lýðveldið Kongó (Léopoldville)|Lýðveldið Kongó]] || 1960–1964 || 
|-
| [[Mynd:Flag of Cameroon (1961-1975).svg|20px]] [[Kamerún]] || [[Kamerún|Sambandslýðveldið Kamerún]] || 1961–1972 ||
|-
| [[Mynd:Flag of South Africa (1928–1994).svg|20px]] [[Suður-Afríka]] || [[Suður-Afríka|Suður-afríska sambandsríkið]] || 1961–1994 ||
|-
|{{TZA}} [[Tansanía]] || [[Tansanía|Sameinaða lýðveldið Tansanía]] || 1964–1965 ||
|-
|{{CZE}} [[Tékkóslóvakía]]<ref name=CIA1991/> || [[Tékkóslóvakíska sósíalistalýðveldið]]<br/>[[Tékkneska og slóvakíska sambandslýðveldið]] || 1969–1990<br/>1990–1992||Lýðveldi
|}

==Tilvísanir==
<references/>

[[Flokkur:Lýðveldi]]
[[Flokkur:Tegundir stjórnarfars]]