Skoða frumkóða fyrir Kænugarður

{{Byggð
| nafn                     = Kænugarður
| nafn_í_eignarfalli       = Kænugarðs
| nafn_á_frummáli          = Київ ([[úkraínska]])
| nafn_annað               = Kyjív
| tegund_byggðar           = [[Höfuðborg]]
| mynd                     = Panorama of Kyiv from Saint Sophia Monastery.jpg
| mynd_stærð               = 
| mynd_alt                 = 
| mynd_texti               = 
| fáni                     = Flag of Kyiv Kurovskyi.svg
| innsigli                 = 
| skjaldarmerki            = COA of Kyiv Kurovskyi.svg
| viðurnefni               = 
| kjörorð                  = 
| kort                     = 
| kort_texti               = 
| teiknibóla_kort          = Úkraína
| teiknibóla_kort_texti    = Staðsetning Kænugarðs innan Úkraínu
| hnit                     = {{hnit|50|27|00|N|30|31|24|E|region:UA-30_type:city|display=inline}}
| undirskipting_gerð       = Land
| undirskipting_nafn       = {{fáni|Úkraína}}
| undirskipting_gerð1      = Fylki
| undirskipting_nafn1      = [[Kænugarðsfylki]]
| undirskipting_gerð2      = 
| undirskipting_nafn2      = 
| stofnun_titill           = Stofnun
| stofnun_dagsetning       = 482
| leiðtogi_titill          = Borgarstjóri
| leiðtogi_nafn            = [[Vítalíj Klitsjkó]]
| leiðtogi_flokkur         = 
| heild_gerð               = Borg
| flatarmál_heild_km2      = 839
| hæð_m                    = 179
| mannfjöldi_frá_og_með    = 1. janúar 2021
| mannfjöldi_heild         = 2952301
| mannfjöldi_þéttleiki_km2 = 3299
| mannfjöldi_stórborg      = 3475000
| tímabelti                = 
| utc_hliðrun              = +2
| tímabelti_sumartími      = 
| utc_hliðrun_sumartími    = +3
| póstnúmer_gerð           = Póstnúmer
| póstnúmer                = 01xxx–04xxx
| svæðisnúmer              = +380 44
| iso_kóði                 = UA-30
| vefsíða                  = {{URL|https://kyivcity.gov.ua/}}
}}

'''Kænugarður''' eða '''Kyjív''' ([[úkraínska]]: ''Kyjív'' eða ''Київ''; [[rússneska]]: ''Kíev'' eða ''Киев'') er höfuðborg og stærsta borg [[Úkraína|Úkraínu]] og jafnframt höfuðstaður [[Kænugarðsfylki]]s. Núverandi borgarstjóri er [[Vítalíj Klitsjkó]]. Eftir [[innrás Rússlands í Úkraínu 2022]] höfðu 2 milljónir yfirgefið borgina í lok mars. Sumir sneru þó til baka.

Borgin liggur í norðurhluta landsins við fljótið [[Danparfljót]]. Árið [[2021]] bjuggu tæpar 3 milljónir í borginni. Borgin er menningar-, iðnaðar- og vísindamiðstöð í Austur-Evrópu og er 7. fjölmennasta borg Evrópu. Rekja má byggð í borginni til 5. aldar.

Með þekktari stöðum í borginni er sjálfstæðistorgið [[Majdan Nezalezjností]]. Á lista [[UNESCO]] yfir menningarminjar eru [[Dómkirkja heilagrar Soffíu]] og klaustrið [[Petsjersk Lavra]]. [[Maríjínskyj-höll]] er önnur þekkt bygging.

== Nafn borgarinnar ==
Orðið ''Kænugarður'' er gamalt orð í íslensku og þekkist í fornum bókmenntum. Í Kristni sögu segir að þeir Þorvaldur víðförli Konráðsson og Stefnir Þorgilsson hafi ferðast víða um lönd til að boða kristni og heimsótt Kænugarð.<ref name="visindavefur">[https://web.archive.org/web/20201005010540/https://www.visindavefur.is/svar.php?id=66993 Hvaðan er heitið Kænugarður upprunnið?]. visindavefur.is. 2020</ref>

Borgin er einnig nefnd svo í öðrum fornum ritum, þar á meðal [[Gautreks saga|Gautreks sögu]]<ref name="gautreks">[https://www.snerpa.is/net/forn/gautrek.htm<!-- http://web.archive.org/web/20201005040701/https://www.norsesaga.no/gautreks-saga.html (þýðing á norsku) --> Gautreks saga]. snerpa.is. 2020</ref>, [[Flateyjarbók]]<ref>[[Carl Rikard Unger]], [[Guðbrandur Vigfússon]]. [https://archive.org/details/flateyjarbokens02ungegoog/page/n136/mode/2up Flateyjarbok], Vol. 2. Oslo: P.T. Malling. 1862. 701 p.: pp. 120-121</ref>, [[Hauksbók]]<ref name="Hauksbók_Guðmundarsögu"/> og [[Guðmundar saga biskups|Guðmundar sögu biskups]]<ref name="Hauksbók_Guðmundarsögu">[https://books.google.com/books?id=QzRVAAAAcAAJ&pg=PA11&dq=K%C3%A6nugar%C3%B0r&hl=uk&sa=X&ved=2ahUKEwinr43E8J3sAhUTa80KHZk3AJMQ6AEwAXoECAQQAg#v=onepage&q=K%C3%A6nugar%C3%B0r&f=false Nokkur blöð úr Hauksbók og brot úr Guðmundarsögu]. Prentsmiðja Íslands, 1865 55 p.: 11)</ref>.

Íslenska nafnið ''Kænugarður'' virðist á yfirborðinu samsett úr ''kæna'' (‘skip’) og ''garður'', en er aðlagað úr fornausturslavnesku orði: ''{{lang|orv-Latn|Kijan-gorod}}'', sem leitt er af íbúa- eða þjóðflokksheitinu ''{{lang|orv-Latn|Kijane}}'' og orðinu ''{{lang|orv-Latn|gorod}}'' ‘borg’.<ref name="Orðsifjabók">Ásgeir Blöndal Magnússon „Kænugarður“. Íslensk orðsifjabók 1989. Sjá [https://malid.is/leit/Kænugarður hér] (Ýtið á „Eldra mál“ til að sjá greinina úr Orðsifjabókinni).</ref>

==Landfræði==
Borgin liggur í norðurhluta landsins við [[Danparfljót]] sem tæmist í [[Svartahaf]] og tengir borgina við innhaf þess, [[Asovshaf]].

==Íþróttir==
Helsta knattspyrnulið borgarinnar er [[FC Dynamo Kyiv]].

== Myndasafn ==
<gallery>
Mynd:Golden Gate Kiev 2018 G1.jpg|Gullinport Kænugarðs.
Mynd:Klosterkirche St Michael.JPG|Gullhvelfda klausturkirkja heilags Mikjáls.
Mynd:Chrám svaté Sofie (Kyjev).jpg|Dómkirkja heilagrar Soffíu.
Mynd:Маріїнський палац в Києві (cropped).jpg|Maríjínskyj-höll.
Mynd:17-07-02-Maidan Nezalezhnosti RR74377-PANORAMA.jpg|Majdan-torgið.
Mynd:Лавра.jpg|Petsjersk Lavra.
</gallery>

==Tengt efni==
*[[Kænugarðstorg]], torg sem var nefnt 2022 í Reykjavík til samstöðu við Úkraínu.

== Heimildir ==
{{reflist|2}}

{{Höfuðborgir í Evrópu}}
{{Borgir í Úkraínu}}
{{Stubbur|landafræði}}
[[Flokkur:Borgir í Úkraínu]]
[[Flokkur:Höfuðborgir]]