Hreinn Benediktsson

Hreinn Benediktsson (10. október 1928 – 7. janúar 2005) var íslenskur málfræðingur og prófessor við Háskóla Íslands.

Ævi og störf

Hreinn var fæddur að Stöð í Stöðvarfirði í Suður-Múlasýslu. Foreldrar hans voru Benedikt Guttormsson, kaupfélagsstjóri þar, og k.h. Fríða Hallgrímsdóttir Austmann. Hann ólst upp á Eskifirði og lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum á Akureyri 1946. Hreinn stundaði nám við Háskólana í Osló og París 1947-54 og lauk Magistersprófi í samanburðarmálfræði með latínu og hljóðfræði sem aukagreinar í Osló 1954. Hann stundaði framhaldsnám við háskólana í Freiburg, Kiel og Harvardháskóla og varði þar doktorsritgerð vorið 1958. Hún fjallaði um sérhljóðakerfi íslenskrar tungu að fornu og þróun þess fram á 14. öld.

Hann var kennari við M.A. 1946 og sendikennari við háskólana í Björgvin og Osló veturinn 1954-55. Hann var skipaður prófessor í íslenskri málfræði við Háskóla Íslands 18. október 1958, og gegndi þeirri stöðu allt til ársins 1998 er hann hætti störfum fyrir aldurs sakir. Hreinn var gistiprófessor við Háskólann í Kiel sumarið 1968 og við Texasháskóla í Austin vormisserið 1973. Hann flutti fjölda fyrirlestra við erlenda háskóla s.s. í Bergen, Osló, Kaupmannahöfn, Lundi, Stokkhólmi, Umeå, Helsinki, Kiel, Edingborg og Oxford.

Hreinn gekkst fyrir fyrstu alþjóðaráðstefnunni um norræn og almenn málvísindi í Háskóla Íslands sumarið 1969. Hann var einn af stofnendum Norræna málfræðingafélagsins (Nordic Association of Linguists) 1976 og varaforseti þess til 1981.

Hreinn var aðalhvatamaður að stofnun Rannsóknastofnunar í norrænum málvísindum (forveri Málvísindastofnunar Háskólans) og forstöðumaður hennar 1972-74.

Hreinn var kjörinn félagi í Vísindafélagi Íslands 1963 og ritari þess 1966-69. Hann var forseti heimspekideildar H.Í. 1963-65, sat í stjórnarnefnd Handritastofnunar Íslands 1962-70, í stjórn Orðabókar háskólans 1966-83 og hugvísindadeildar Vísindasjóðs 1966-70 og 1982-86.

Ritaskrá

The vowel system of Old Icelandic. Its structure and development (doktorsritgerð) (1958)
Nokkur dæmi um áhrifsbreytingar í íslensku, Íslenzk tunga - Lingua Islandica, Reykjavík, 1959
Fyrsta málfræðiritgerðin í Snorra Eddu (A.M. 242, fol.), Reykjavík (1960) (útgefandi)
Islandsk språk, í Kulturhistorisk leksikon for nordisk middelalder 7 (1962)
The Life of St. Gregory and his Dialogues, Fragments of an Icelandic Manuscript from the 13th century, Editiones Arnamagæanæ, Series B, Vol. 4, Kaupmannahöfn (1963)
Some Aspects of Nordic Umlaut and Breaking, Language 39 (1963)
Old Norse Short e: One Phoneme or Two?, Arkiv för nordisk filologi 79 (1964)
Early Icelandic Script as Illustrated in Vernacular Texts from the Twelfth and Thirteenth Centuries, Íslenzk handrit – Icelandic Manuscripts, Series in Folio, Vol. 2, Reykjavík (1965)
Indirect Changes of Phonological Structure: Nordic Vowel Quantity, Acta linguistica Hafniensia 11 (1968)
On the Inflection of the n-stems in Indo-European, Norsk tidsskr. for sprogvidenskap 22 (1968)
Aspects of Historical Phonology, The Nordic Languages and Modern Linguistics, Proceedings of the International Conference of Nordic and General Linguistics, University of Iceland, Rvík, July 6-11, 1969, Reykjavík (1970)
The First Grammatical Treatise. Introduction. Text. Notes. Translation. Vocabulary. Facsimiles, University of Iceland Publications in Linguistics 1, Reykjavík (1972)
The Common Nordic Vowel System, Scandinavian Studies 46 (1974)
Ísl. vera að + nafnh.: Aldur og uppruni, Nordiska studier i filologi och lingvistik, Festskrift tillägnad Gösta Holm på 60-årsdagen den 8 juli 1976, Lund (1976)
An Extinct Icelandic Dialect Feature: y vs. I, Dialectology and Sociolinguistics, Essays in honor of Karl-Hampus Dahlstedt, 19 Apr. 1977, Umeå (1977)
Relational Sound Change: ‘vá’ > ‘vo’ in Icelandic, Linguistics Method, Eassays in Honor of Herbert Penzl, The Hague (1979)
Nordic Umlaut and Breaking: Thirty Years of Research (1951-1980), Nordic Journal of Linguistics 5 (1982)
The Germanic Subjunctive: A Morphological Review, North-Western European Language Evolution-NOWELE 1 (1983)
Linguistic Studies, Historical and Comparative (Ritgerðasafn), Reykjavík (2002)

Tenglar