Skoða frumkóða fyrir Hasselt

{| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;"
! Skjaldarmerki
! Fáni
|----
| align="center" bgcolor="#EFEFEF" | <div>{{border|[[Mynd:Wapenschild Hasselt (B).gif|150px|none]]}}</div>
| align="center" bgcolor="#FFFFFF" | [[Mynd:Hasselt (B) vlag.svg|150px]]
|- style="background: #ffffff;" align="center"
|----
| colspan=2 align=center | 
|-----
! colspan="2" | Upplýsingar
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Hérað:|| [[Limburg (Belgía)|Limburg]]
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Flatarmál: || 102,9 km²
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Mannfjöldi: || 75.579 <small>([[1. janúar]] [[2013]])</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Þéttleiki byggðar: || 734/km²
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Vefsíða: || [http://www.hasselt.be//www.hasselt.be] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304185655/http://www.hasselt.be//www.hasselt.be |date=2016-03-04 }}
|-----
! colspan="2" | Borgarmynd
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| colspan=2 align=center | [[Mynd:GrotemarktHasselt.jpg|300px]]
|}

'''Hasselt''' er borg í [[Belgía|Belgíu]] og jafnframt höfuðborg flæmska héraðsins [[Limburg (Belgía)|Limburg]]. Íbúar eru 76 þús ([[1. janúar]] [[2013]]) og eru hollenskumælandi.

== Lega og lýsing ==
[[Mynd:Hasselt - Albertkanaal.jpg|thumb|Albert-skurðurinn í Hasselt]]
Hasselt liggur við ána Demer og Albert-skipaskurðinn í norðausturhluta Belgíu, nánast í miðju héraðinu Limburg. Næstu stærri borgir eru [[Genk]] til norðausturs (10 km), [[Maastricht]] í [[Holland]]i til suðausturs (25 km), [[Liege]] til suðurs (45 km) og [[Brussel]] til vesturs (80 km). Mikill landbúnaður er í kringum borgina. Fyrir norðan miðborgina er höfn í Albert-skipaskurðinn, en þaðan er hægt að sigla til árinnar [[Maas]] í austurátt og til [[Antwerpen]] í vesturátt.

== Skjaldarmerki ==
[[Skjaldarmerki]]ð er tvískipt. Til vinstri eru rendur greifadæmisins Loon, sem áður var á þessu svæði. Til hægri eru tvö heslitré, en það er heiti borgarinnar. Tréin koma fyrir á innsiglum þegar á [[15. öldin|15. öld]], en núverandi samsetning kom fyrst fram [[1625]]. Skjaldarberi er hjörtur, en neðst er borði með áletruninni SPQH (Senatus PopulusQue Hasselsis; ísl: Ráð og fólk borgarinnar Hasselt). Skjaldarmerkið var veitt [[1840]], ári eftir að borgin varð formlega belgísk.

== Orðsifjar ==
Heitið Hasselt er dregið af germanska orðinu Hasaluth, sem merkir hesliviður.

== Söguágrip ==
[[Mynd:Hasselt in 1759.jpg|thumb|Hasselt 1759]]
Hasselt myndaðist á 7. öld á verslunarleiðinni milli [[Brugge]] og Maastricht. Bærinn kom fyrst við skjöl [[1165]] og hlaut stuttu síðar almenn borgarréttindi. [[1232]] voru þau réttindi staðfest af Arnold IV greifa af Loon. Í kjölfarið óx borgin hratt og varð brátt að stærstu borg greifadæmisins (þótt ekki væri hún höfuðborg þess). Hasselt kom þó lítið við sögu í styrjöldum [[Niðurlönd|Niðurlanda]] næstu aldir. Eftir fall [[Napoleon Bonaparte|Napoleons]] [[1815]] var konungsríki Niðurlanda stofnað. En [[1830]] gerðu Belgar uppreisn og lýstu yfir sjálfstæði. Belgar tóku allt héraðið Limburg eignarnámi í óþökk Hollendinga. Hasselt varð að bráðabirgðahöfuðborg Limburgs, þar sem Maastricht var enn á valdi Hollendinga. Hollendingar brugðust við með því að senda herlið suður til Limburg. Í orrustunni við Hasselt [[8. ágúst]] [[1831]] sigruðu Hollendingar, sem og í nokkrum öðrum smærri orrustum. Þegar [[Frakkland|Frakkar]] skárust í leikinn, hörfuðu Hollendingar frá austurhluta Limburgs. Þegar samningar tókust um sjálfstæði Belgíu [[1839]] var ákveðið að splitta Limburg. Vesturhlutinn tilheyrði Belgíu og varð Hasselt þá formlega höfuðborg héraðsins. Austurhlutinn, með Maastricht að höfuðborg, tilheyrði Hollendingum áfram. Stór hluti efnahags borgarinner er Genever framleiðsla (áfengi gert úr einiberjum). Albert-skipaskurðurinn var opnaður [[1939]] og strýkur hann norðurhluta borgarinnar. Skurðurinn skapaði mörg störf, beint og óbeint, við vöruflutninga og iðnað. Stærsta verksmiðja borgarinnar tilheyrir Philips-samstæðunni, en þar starfa í kringum 5000 manns. [[1971]] var háskóli (Universiteit Hasselt) stofnaður í borginni.

== Viðburðir ==
[[Mynd:Pukkelpop 2007 - Editors.jpg|thumb|Eitt af sviðum Pukkelpop-tónlistarhátíðarinnar]]
'''Pukkelpop''' er heiti á einni stærstu tónlistarhátíðum í Belgíu. Hún hefur verið haldið árlega í Hasselt síðan [[1985]]. Á því ári tróðu sjö hljómsveitir upp fyrir framan 2.500 gesti. Í dag eru hljómsveitirnar orðnar rúmlega 200 sem troða upp á átta mismunandi sviðum í þrjá heila daga. Gestir eru rúmlega 200 þúsund. [[1980]] voru [[Sykurmolarnir]] skráðir til leiks á hátíðinni en urðu að aflýsa komu sína. [[2011]] varð að hætta við hátíðina vegna þess að áhorfendapallar hrundu í stormi. Fimm manns biðu bana og 70 slösuðust.

'''Rimpelrock''' er önnur tónlistarhátíð, að þessu sinni fyrir eldri borgara. Hún er talsvert minni í sniðum en Pukkelpop, en er haldin árlega síðan [[2002]].

[[2005]] var Evrópusöngvakeppnin fyrir börn haldin í Hasselt. Sigurvegarinn kom frá [[Hvíta-Rússland]]i.

Aðrar merkar hátíðir í borginni eru Geneverhátíðin, Karneval og hinn árlegi skemmtigarður (Kermis).

== Vinabæir ==
Hasselt viðheldur vinabæjasambandi við eftirfarandi borgir:

{|
|-
| valign="top" |
* {{DEU}} [[Detmold]] í [[Þýskaland]]i
* {{JPN}} [[Itami]] í [[Japan]]
| valign="top" |
* {{USA}} [[Mountain View]] í [[Kalifornía|Kaliforníu]] [[BNA]]
* {{NLD}} [[Sittard]] í [[Holland]]i
|}

== Frægustu börn borgarinnar ==
* ([[1938]]) [[Willy Claes]], ráðherra og fyrrverandi aðalritari [[NATO]]
* ([[1965]]) [[Dana Winner]], söngkona
* ([[1967]]) [[Luc Nilis]], knattspyrnumaður

== Byggingar og kennileiti ==
[[Mynd:Hasselt-St-Quintinus-Kathedrale-Westturm-20060906.JPG|thumb|Dómkirkjan er helguð heilögum Quintinníusi]]
* Dómkirkjan í Hasselt er höfuðkirkja borgarinnar. Kirkja helguð heilögum Quintiníusar hefur staðið á reitnum síðan á 7. öld. Um 1100 reis ný kirkja, en af henni er aðeins grunn turnsins eftir. Turninn sjálfur reis [[1250]] og er 62 metra hár. Kirkjan var endurbyggð [[1406]]. Kirkjan er einföld að innan en flest listaverk voru eyðilögð af múgi í æsingum [[Siðaskiptin|siðaskiptanna]]. Orgelið er frá [[1783]].
* Kirkja Virga-Jesse var reist [[1727]] í stað kirkju sem stóð á reitnum síðan á [[14. öldin|14. öld]]. Núverandi kirkja stórskemmdist í loftárás [[4. nóvember]] [[1944]]. Viðgerðir stóðu allt til [[1951]]. Helsta listaverk kirkjunnar er Madonna-stytta frá 14. öld, kölluð Virga-Jesse. Hún bjargaðist í eyðileggingu siðaskiptanna og hún slapp við meiriháttar skemmdir þegar kirkjan varð fyrir sprengjuregni 1944. Á sjö ára fresti er haldin mikil hátíð í Hasselt, þar sem styttan er keyrð um götur borgarinnar í stórri helgigöngu. Hátíðin hefur verið haldin síðan [[1682]]. Síðasta hátíðin var haldin [[2010]].
* Het Sweert er gamalt hús frá árinu [[1659]] og er stundum talið fallegasta hús borgarinnar. Það var gistihús til [[1713]]. Í dag er apótek í húsinu.
*[[Begínur|Begínuhverfið]] í Hasselt er upphaflega frá [[13. öldin|13. öld]], en var endurnýjað að mestu á [[18. öldin|18. öld]]. Þar stóð einnig kirkja, en hún varð fyrir sprengjuregni [[1944]] og eyðilagðist. Begínurnar eru löngu horfnar í dag. Hverfið er lokað af með múrveggjum og þar að ganga inn um hlið til að komast inn í það. Í stærsta húsinu er listasafnið Z33.
* Japanski garðurinn er árangur af samvinnu Hasselt og vinabæjarins Itami í Japan. Garðurinn var lagður [[1991]] og er 2,5 hektara að stærð. Þar með er hann stærsti japanski garðurinn í [[Evrópa|Evrópu]]. Í garðinum er hvíldarhús (kallað Korokan), japanskt tehús, manngerður foss og falleg japönsk krossbrú (yatsuhashi).

== Gallerí ==
<gallery>
Mynd:Virgajesse1.JPG|Kirkja Virga-Jesse
Mynd:Virgajesse3.jpg|Virga-Jesse styttan fræga af Maríu mey
Mynd:Hasselt - Huis Het Sweert.jpg|Het Sweert
Mynd:Ruïne Catharinakerk 15-03-2008 16-20-14.jpg|Begínuhverfið. Í forgrunni má sjá reitinn þar sem kirkjan stóð.
Mynd:Jtzigzagbrug.jpg|Göngubrú í japanska garðinum
</gallery>

== Heimildir ==
* {{wpheimild|tungumál=nl|titill=Hasselt (België)|mánuðurskoðað=19. nóvember|árskoðað=2012}}
* {{wpheimild|tungumál=de|titill=Hasselt (Belgien)|mánuðurskoðað=19. nóvember|árskoðað=2012}}

[[Flokkur:Borgir í Belgíu]]

{{Commonscat|Hasselt}}