Skoða frumkóða fyrir Breiddargráða

[[mynd:Latitude lines.svg|250px|thumb|Ýmis breiddargráður]]

'''Breiddargráða''', sem gjarnan er táknuð með [[gríska stafrófið|gríska stafnum]] φ (fí), gefur upp staðsetningu á [[jörðin]]ni eða öðrum hnetti [[norður|norðan]] eða [[suður|sunnan]] [[miðbaugur|miðbaugs]].

Breiddargráða er [[hornrétt]] [[mæling]] á staðsetningu þannig að hornið er 0° við [[miðbaugur|miðbaug]], en 90° við [[heimskaut]]in. Aðrar breiddargráður sem eru mikilvægar eru [[krabbabaugur]] (einnig kallaður [[hvarfbaugur nyrðri]]; breiddargráða 23°27′ [[norður]]) og [[steingeitarbaugur]] (einnig kallaður [[hvarfbaugur syðri]]; breiddargráða 23°27′ [[suður]]); [[norðurheimskautsbaugur]] (66°33′ norður), og [[suðurheimskautsbaugur]] (66°33′ suður). Eingöngu á breiddargráðum á milli hvarfbauganna getur sólin náð hæsta punkti á himni. Eingöngu innan heimskautsbauganna (breiddargráður stærri en 66°33′ til norðurs eða suðurs) er miðnætursól sjáanleg.

Allar staðsetningar á gefinni breiddargráðu eru sagðar samsíða, þar sem þær eru á samsíða [[flötur|fleti]], og allir slíkir fletir eru samsíða miðbaug. Breiddargráðulínur aðrar en miðbaugur eru smærri hringir á yfirborði jarðar: Þeir eru ekki [[gagnvegur|gagnvegir]] sökum þess að stysta lína milli tveggja punkta á sömu breiddargráðu krefst þess að fjarlægjast miðbaug.

Breiddargráða skilgreinir lauslega [[hitafar|hita-]] og [[veðurfar]]stilhneigingar, [[heimskautaljós]], ríkjandi vindátt og önnur eðlislegum einkenni [[landfræði]]legra staðsetninga.

Hverri breiddargráðu er skipt upp í 60 mínútur, sem hverri um sig er skipt í 60 sekúndur. Breiddargráða er því rituð á forminu 64° 05′ 20" N (breiddargráða ráðhúsklukkuturnsins í [[Garðabær|Garðabæ]]). Annar ritháttur er að nota gráður, mínútur og brot úr mínútu, t.d. 64° 05,297′ N (sami punktur). Stundum er norður-/suður-viðskeytinu skipt út þannig að mínusmerki tákni suður.

== Breiddarbaugar ==
Hægt er að draga óteljandi marga hringi umhverfis jörðina með þeim hætti sem lýst er að ofan, á bilinu [-90°, 90°]. Þessir hringir eru kallaðir breiddarbaugar, og eru þeir misstórir - ummál þeirra er næstum núll við pólanna, en jöfn ummáli jarðar við miðbaug.

== Tengt efni ==
{{Wikiorðabók|breiddargráða}}
* [[Lengdargráða]]
* [[Miðbaugur]]
* [[Rakleiðakerfið]]
* [[Rötun]]
{{Bauganet jarðar}}
[[Flokkur:Landafræðihugtök]]
[[Flokkur:Kortagerð]]