Skoða frumkóða fyrir Benito Juárez

{{Forsætisráðherra
| nafn           = Benito Juárez
| búseta         = 
| mynd           = Benito Juarez 1.jpg
| myndastærð     = 250px
| myndatexti     = 
| titill= Forseti Mexíkó
| stjórnartíð_start = [[15. janúar]] [[1858]]
| stjórnartíð_end = [[18. júlí]] [[1872]]
| forveri= [[Ignacio Comonfort]]
| eftirmaður = [[Sebastián Lerdo de Tejada]]
| fæðingarnafn   = Benito Pablo Juárez García
| fæddur = [[21. mars]] [[1806]]
| fæðingarstaður = San Pablo Guelatao, [[Oaxaca]], [[Nýi Spánn|Nýja Spáni]]
| dánardagur = [[18. júlí]] [[1872]] 
| dánarstaður = [[Mexíkóborg]], [[Mexíkó]]
| orsök_dauða    = 
| stjórnmálaflokkur = Frjálslyndi flokkurinn
| þekktur_fyrir  = 
| starf          = Lögmaður, dómari
| laun           = 
| trú            = 
| maki           = Margarita Maza (1826–1871)
| börn           = 
| foreldrar      =  
| heimasíða      = 
| niðurmál       = 
| hæð            = 
| þyngd          = 
|undirskrift = Firma de Benito Juárez.png
}}
'''Benito Pablo Juárez García''' (21. mars 1806 – 18. júlí 1872)<ref>{{Cite web |title=Benito Juárez|url=http://www.notablebiographies.com/Jo-Ki/Ju-rez-Benito.html|publisher=Encyclopedia of World Biography |accessdate=15. júlí 2017}}</ref><ref>{{cite web |title=Benito Juárez (March 21, 1806 – July 18, 1872) |url=http://www.banxico.org.mx/billetes-y-monedas/informacion-general/billetes-y-monedas-de-fabricacion-actual/billete-de-20-pesos/elementos-de-diseno/benito-juarez--march-21-1806-.html |publisher=Banco de México |accessdate=15. júlí 2017 |archive-date=mars 1, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301022814/http://www.banxico.org.mx/billetes-y-monedas/informacion-general/billetes-y-monedas-de-fabricacion-actual/billete-de-20-pesos/elementos-de-diseno/benito-juarez--march-21-1806-.html |url-status=dead }}</ref> var [[Mexíkó|mexíkóskur]] [[lögfræðingur]] og [[Frjálslyndi|frjálslyndur]]  stjórnmálamaður af ætt [[Zapotekar|Zapoteka]]-frumbyggja frá [[Oaxaca]].

==Æviágrip==
Juárez fæddist inn í fátæka frumbyggjafjölskyldu af landsbyggðinni en varð vel menntaður atvinnustjórnmálamaður sem kvæntist þekktri og áhrifamikilli hvítri konu í Oaxacaborg.<ref>Enrique Krauze, ''Mexico: Biography of Power'', New York: HarperCollins 1997 bls. 162.</ref> Hann taldi sig fyrst og fremst frjálsyndan og skrifaði aðeins lítillega um frumbyggjaarfleifð sína.<ref>Brian Hamnett, ''Juárez'', New York: Longmans 1994, 35.</ref> Juárez gegndi lykilhlutverki í samtökum atvinnumanna meðal frumbyggja í suðurhluta Mexíkó og uppgangur hans í stjórnmálum landsins átti upptök sín þar.<ref>Hamnett, ''Juárez'', p. xi.</ref> Hann var ekki hugmyndafræðileg stjarna mexíkósks frjálslyndis né þrjóskur pólitískur rétttrúnaðarmaður heldur kænn, raunsær og óvæginn stjórnmálamaður.

Juárez var við völd í stormasaman áratug þegar frjálslyndisumbætur stóðu sem hæst og [[Frakkland|Frakkar]] gerðu [[Innrás Frakka í Mexíkó|innrás í Mexíkó]]. Árið 1858 tók Juárez, sem gegndi þar til stöðu hæstaréttardómara, við sem forseti Mexíkó eftir að mexíkóskir íhaldsmenn neyddu hófsama frjálslyndismanninn [[Ignacio Comonfort]] til að segja af sér. Juárez var forseti Mexíkó til dauðadags árið 1872. Hann stóð af sér umbótastríðið (1858–60), borgarastyrjöld milli frjálslyndra og íhaldsmanna, og síðan innrás Frakka í Mexíkó (1862–67) sem íhaldsmenn studdu. Juárez sagði aldrei af sér, jafnvel þegar hann neyddist til að flýja í útlegð til afdala Mexíkó sem Frakkar höfðu ekki náð að leggja undir sig. Juárez batt frjálsynda stjórnmálastefnu og mexíkóska [[Þjóðernishyggja|þjóðernishyggju]] traustum böndum og hélt því staðfast fram að hann væri lögmætur þjóðhöfðingi Mexíkó en ekki [[Maximilian 1. Mexíkókeisari|Maximilian keisari]], sem Frakkar studdu. Þegar mexíkóska keisaraveldið sem Frakkar höfðu sett á fót hrundi árið 1867 komst mexíkóska lýðveldið með Juárez sem forseta aftur til valda.<ref>D.F. Stevens, "Benito Juárez" in ''Encyclopedia of Latin American History and Culture'', 3. bindi, bls. 333-35. New York: Charles Scribner's Sons 1996.</ref><ref>Brian Hamnett, "Benito Juárez" in ''Encyclopedia of Mexico'', 1. bindi, bls. 718-21. Chicago: Fitzroy Dearborn 1997.</ref><ref name="Presidencia">{{cite web|url=http://zedillo.presidencia.gob.mx/welcome/PAGES/culture/note_21mar.html|title=Juárez' Birthday|publisher=Sistema Internet de la Presidencia|accessdate=2017-07-15|archive-date=2012-02-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120222122711/http://zedillo.presidencia.gob.mx/welcome/PAGES/culture/note_21mar.html|url-status=dead}}</ref> Íbúar [[Rómanska Ameríka|rómönsku Ameríku]] litu á sigur Juárez gegn Evrópumönnum sem „annað sjálfstæðisstríð, annan ósigur Evrópuveldanna og annan viðsnúning hernámsins.“<ref>Hamnett, ''Juárez'', bls. xii.</ref>

Hann er í dag „táknmynd mexíkóskrar þjóðernishyggju og andspyrnu á móti erlendum afskiptum.“<ref>Stevens, "Benito Juárez", 333.</ref> Juárez var raunsær og kænn stjórnmálamaður sem þó var umdeildur bæði á meðan hann lifði og eftir hans daga. Hann gerði sér grein fyrir mikilvægi þess að Mexíkó ætti í vinsamlegu sambandi við [[Bandaríkin]] og tókst að tryggja stuðning þeirra við frjálslyndisstjórn hans á meðan umbótastríðinu stóð. Hann hagræddi oft stjórnmálaskoðunum sínum á ferli sínum en veik aldrei frá gildum eins og yfirburðum veraldlegs valds yfir [[Kaþólska kirkjan|kaþólsku kirkjunni]] og hernum; virðingu við lögum; og afpersónuvæðingu stjórnmálalífs.<ref>Hamnett, ''Juárez''. bls. 238-39.</ref> Á ævi hans reyndi hann að styrkja ríkisstjórnina og miðstjórn alríkisins yfir fylkjunum, sem gerði hann lítt vinsælan meðal frjálslyndra manna á landsbyggðinni og róttæklinga.<ref>Hamnett, "Benito Juárez" bls. 721.</ref> Þótt hann hafi verið harðlega gagnrýndur á líftíma sínum hefur hlutverk hans í sögu Mexíkó gert hann að þjóðhetju landsins.<ref>Charles A. Weeks, ''The Juárez Myth in Mexico''. Tuscaloosa: University of Alabama Press 1987.</ref>

Afmælisdagur Juárez er almennur frídagur í Mexíkó og hátíð föðurlandsvina þar í landi. Mexíkóski sagnfræðingurinn Enrique Krauze segir um hann: „Án þess að taka tillit til ævisögu Juárez getum við hvorki vonast til að skilja sigur frjálslyndra í umbótastríðinu né farveg sögu Mexíkó á nítjándu öldinni.“<ref>Krauze, ''Mexico: Biography of Power'', chapter 8, "The Indian Shepherd and the Austrian Archduke," bls. 160.</ref> Borgin [[Ciudad Juárez]] var nefnd eftir honum.

==Tilvísanir==
<references/>
{{Commonscat|Benito Juárez}}
{{Forsetar Mexíkó}}
{{DEFAULTSORT:Juárez, Benito}}
{{fde|1806|1872|Juárez, Benito}}
[[Flokkur:Forsetar Mexíkó]]