Jean-Paul Sartre

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Vestræn heimspeki
Heimspeki 20. aldar
Jean-Paul Sartre
Nafn: Jean-Paul Sartre
Fæddur: 21. júní 1905París)
Látinn: 15. apríl 1980 (74 ára) (í París)
Skóli/hefð: Meginlandsheimspeki, tilvistarspeki, marxismi
Helstu ritverk: Vera og neind, Tilvistarstefnan er mannhyggja
Helstu viðfangsefni: tilvistarstefna, frumspeki, þekkingarfræði, siðfræði, fyrirbærafræði, verufræði
Markverðar hugmyndir: tilvistin á undan manneðlinu
Áhrifavaldar: Immanuel Kant, G.W.F. Hegel, Søren Kierkegaard, Friedrich Nietzsche, Karl Marx, Edmund Husserl, Martin Heidegger
Hafði áhrif á: Albert Camus, Simone de Beauvoir, Frantz Fanon

Jean-Paul Sartre (f. 21. júní 1905 í París; d. 15. apríl 1980 í París) var franskur rithöfundur, heimspekingur og gagnrýnandi. Hann skrifaði í anda tilvistarstefnu.

Árið 1964 voru honum veitt bókmenntaverðlaun Nóbels en hann afþakkaði þau með þeim ummælum, að „enginn ætti að vera heiðraður fyrir það eitt að lifa“.

Verk[breyta | breyta frumkóða]

  • L'imagination (Ímyndunin), 1936
  • La transcendance de l'égo (Hið óræða sjálf), 1937
  • La nausée (Ógleðin), 1938
  • Le mur (Múrinn), 1939
  • L'imaginaire, 1940
  • Les mouches (Flugurnar, leikrit), 1943
  • L'Être et le néant (Vera og neind), 1943
  • Réflexions sur la question juive (Vangaveltur um gyðingdóminn), 1943
  • Huis-clos (Fyrir luktum dyrum, eða Lokaðar dyr), 1945
  • Les Chemins de la liberté (Leiðir til frelsis eða Vegir frelsisins) þríleikur:
*L'age de raison (Öld skynseminnar eða Þroskaárin), 1945
*Le sursis (Gálgafrestur eða Frestunin), 1947
*La mort dans l'Âme (Járn í sálinni eða Sálardoðinn), 1949
  • Morts sans sépulture (Sigurvegararnir, eða Dauðir án greftrunar), 1946
  • L'existentialisme est un humanisme (Tilvistarstefnan er mannhyggja), 1946
  • La putain respectueuse (Gleðikonan lotningarfulla eða Skækjan sómakæra) 1946
  • Les Jeux sont faits (Teningunum er kastað, ísl. þýð. 1966) 1947
  • Qu'est ce que la littérature? (Hvað eru bókmenntir?), 1947
  • Baudelaire, 1947
  • Situations, 1947-1965
  • Les mains sales (Flekkaðar hendur, Þjóðleikhúsið 1951), 1948
  • Le diable et le bon dieu (Kölski og guð almáttugur), 1951
  • Les séquestrés d'Altona (Fangarnir í Altona, Leikfélag Reykjavíkur 1963), 1959
  • Critique de la raison dialectique (Gagnrýni díalektískrar skynsemi, eða Gagnrýni tvísýnnar skynsemi), 1960
  • Les mots (Orðin, ísl. þýð. 1994), 1964 - sjálfsævisaga
  • L'Idiot de la famille (Ættarfíflið, eða Fíflið í fjölskyldunni), 1971-1972 - um Gustave Flaubert
  • Cahiers pour une morale (Drög að siðfræði), skrifað á árunum 1974-1948 en kom út að höfundi látnum, árið 1983

Tengt efni[breyta | breyta frumkóða]

Tenglar[breyta | breyta frumkóða]

  • „Múrinn“; smásaga eftir Jean-Paul Sartre; birtist í Lesbók Morgunblaðsins 1981
  • „Hver var Jean-Paul Sartre og hvert var framlag hans til heimspekinnar?“. Vísindavefurinn.
  Þetta æviágrip er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.