Skoða frumkóða fyrir Vatnsfjörður (Ísafjarðardjúpi)

[[Mynd:Vatnsfjörður 3.JPG|thumb|Vatnsfjarðarkirkja í Vatnsfirði.]]
'''Vatnsfjörður''' er [[fjörður]] við [[Ísafjarðardjúp]]. Aðeins einn bær er í byggð. Vatnsfjörður við Ísafjarðardjúp, ef marka má [[Landnámabók]], er landnámsjörð sem numin var af [[Snæbirni Eyvindarsyni]] sem nam land á milli [[Mjóifjörður|Mjóafjarðar]] og [[Langidalur|Langadals]] og setti bú sitt í Vatnsfirði. Vatnsfjörður er merkur staður í sögu Íslands, en þar var valdamiðstöð [[Vatnsfirðingar|Vatnsfirðinga]], einnar voldugustu ættar á [[Sturlungaöld]]. Vatnið sem er inn af firðinum og gefur honum nafn sitt heitir Sveinshúsavatn.

[[Kirkja]] hefur staðið í Vatnsfirði í aldanna rás og er sú sem stendur þar núna ein af elstu steinsteyptu kirkjum [[Ísland|Íslands]]. 

==Bæir í byggð==
*[[Vatnsfjörður (bær)|Vatnsfjörður]]
==Eyðibýli==
*[[Miðhús]]
*[[Sveinhús]]
*[[Þúfur]]

==Fornleifarannsóknir í Vatnsfirði==
Fornleifarannsóknir í Vatnsfirði fara fram á tveimur stöðum í túni bæjarins, annars vegar á 19.-20. aldar minjum á gamla bæjarhólnum og á 10. aldar minjum norðar í túninu.

Markmið rannsóknarinnar er að kanna bæði efnahagslega og félagslega stöðu byggðarinnar frá [[víkingaöld]] fram til 20. aldar, en almennt er talið að blómaskeið Vatnsfjarðar sem höfuðbóls á Vestfjörðum hafi verið frá landámi fram á 16. öld. 

===10. aldar minjar===
Rannsóknir hófust í Vatnsfirði árið 2003 þegar grafnir voru könnunarskurðir sem sýndu að fornleifar á svæðinu væru vel varðveittar. 10. aldar minjarnar sem fundust norðarlega í túninu, sem voru [[skáli]] með [[langeldur|langeld]] í miðjunni, voru fyrstu minjarnar sem voru rannsakaðar, en á svæðinu í kring er búið að grafa upp sjö byggingar, þær eru t.d. smiðja, verkstæði og skepnuhús. Svo gott sem engin jarðvegsþykknun hefur átt sér stað á þessu svæði og þurfti einungis að grafa 15-20 sm niður á 10. aldar veggina. Margir gripir hafa fundist við rannsóknina: gullnisti, beinprjónar og beltissprotar svo eitthvað sé nefnt.

===Bæjarhóllinn===
Rannsóknir á bæjarhólnum hafa sýnt fram á að byggðin var í öndverðu færð sunnar í túnið út af náttúrulegum hjalla í landslaginu.  Tekin voru sýni úr neðstu mannvistarlögunum í bæjarhólnum, sem eru á um 1,4 metra dýpi, og gáfu þau aldursgreiningar í kringum árið 1000 og sýnir það að samfelld byggð hefur verið í Vatnsfirði í meira en þúsund ár.

===Fornleifaskólinn í Vatnsfirði===
Fornleifaskólinn hefur verið starfandi hvert sumar í Vatnsfirði síðan árið 2005 og er hann rekinn af [[Fornleifastofnun Íslands]] í samstarfi við [[NABO]] og Senter for studier i vikingtid og nordiske midelalder, [[Háskólinn í Ósló|Oslo Universitet]]. Einnig er fornleifaskólinn 10 eininga námskeið í fornleifafræði við [[Háskóli Íslands|Háskóla Íslands]]. Skólinn er starfandi í fjórar vikur á hverju sumri og er ætlaður til þess að þjálfa nemendur bæði í fornleifauppgreftri og skráningu. 

==Heimildir==
* Guðrún Ása Grímsdóttir: ''Vatnsfjörður í Ísafirði. Þættir úr sögu höfuðbóls og kirkjustaðar.'' Vestfirska forlagið 2012, 456 s. 
* Fornleifaskólinn. Sótt 23. febrúar 2012 af [http://www.instarch.is/instarch/fornleifaskolinn/]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}
* Vatnsfjörður við Ísafjarðardjúp - 1000 ára saga. Sótt 23. febrúar 2012 af [http://www.instarch.is/frettir/?ew_news_onlyarea=&ew_news_onlyposition=3&cat_id=20832&ew_3_a_id=352510]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}
* VATNSFJÖRÐUR FRAMVINDUSKÝRSLUR. Sótt 23. febrúar 2012 af [http://www.nabohome.org/uploads/fsi/FS461-030910_Vatnsfjordur.pdf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140815055829/http://www.nabohome.org/uploads/fsi/FS461-030910_Vatnsfjordur.pdf |date=2014-08-15 }}
* Vatnsfjörður. Sótt 23. febrúar 2012 af [http://sagatrail.is/index.php?option=com_content&view=article&id=129&Itemid=127&lang=is] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131024112858/http://sagatrail.is/index.php?option=com_content&view=article&id=129&Itemid=127&lang=is |date=2013-10-24 }}
* Vatnsfjörður við Ísafjarðardjúp - Rannsóknir. Sótt 23. febrúar 2012 af [http://www.nabohome.org/uploads/fsi/FS213-03092_Vatnsfjordur_2003.pdf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160430123818/http://www.nabohome.org/uploads/fsi/FS213-03092_Vatnsfjordur_2003.pdf |date=2016-04-30 }}
* Vatnsfjarðarkirkja. Sótt 23. febrúar 2012 af [http://nat.is/Kirkjur/Kirkjur%20VF%20vatnsfjardarkirkja.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151222155122/http://nat.is/Kirkjur/Kirkjur%20VF%20vatnsfjardarkirkja.htm |date=2015-12-22 }}


[[Flokkur:Súðavíkurhreppur]]
[[Flokkur:Fornleifar]]
[[Flokkur:Fornleifauppgröftur á Íslandi]]