Skoða frumkóða fyrir Hvannir

: ''Líka er til íslenska [[Hvönn (mannsnafn)|mannsnafnið Hvönn]]. Hvönn getur einnig vísað til [[Ætihvönn|ætihvannar]].''

{{Taxobox
| color = lightgreen
| name = Hvönn
| image = Gewone engwortel R0012880 Plant.JPG
| image_width = 250px
| image_caption = [[Geithvönn]] (''Angelica sylvestris'')
| regnum = [[Jurtaríki]] (''Plantae'')
| divisio = [[Dulfrævingar]] (''Magnoliophyta'')
| classis = [[Tvíkímblöðungar]] (''Magnoliopsida'')
| ordo = [[Sveipjurtabálkur]] (''Apiales'')
| familia = [[Sveipjurtaætt]] (''Apiaceae'')
| genus = '''''Angelica'''''
| genus_authority = [[Carolus Linnaeus|L.]]
| subdivision_ranks = Tegundir
| subdivision = 
Um 50 tegundir; sjá grein
}}
'''Hvönn''' ([[fræðiheiti]]: ''Angelica'') er [[ættkvísl (flokkunarfræði)|ættkvísl]] [[jurt]]a af [[sveipjurtaætt]] sem lifa á [[norðurhvel jarðar|norðurhveli jarðar]]. Hvannir verða um 1-2 [[metri|metrar]] á hæð með stór [[laufblað|lauf]] og stóran [[blómsveipur|blómsveip]] með hvítum eða grænleitum [[blóm]]um.

== Um hvönnina í Látrabjargi ==
Hvönn var mikið notuð til manneldis hér áður fyrr. [[Eggert Ólafsson]] skrifar um hvönnina í [[Látrabjarg]]i og segir: 

:''Í Látrabjargi eru jurtastóð, því að jarðvegur er þar rakur og frjór á skeiðum og í sprungum, en sólarhitinn knýr plönturnar til mikils vaxtar. Hvönn vex þar alls staðar og verður þar sums staðar svo stórvaxin, að fullorðinn karlmaður getur stungið handleggnum inn í stöngulholið. Hvönn er árlega skorin til heimilisnota þar úr nágrenninu. Til sönnunar því að jurt þessi hafi verið notuð mikið fyrr á tímum og verið eftirsótt, er gjafabréf á skinni í eign Sauðlauksdalskirkju, þar sem kirkjunni er gefinn árlegur hvannskurður í Látrabjargi, svo mikið sem 6 menn skera (vafalaust) á einum degi og einn maður á sex dögum''. 

==Nokkrar tegundir==
* [[Beruhvönn]] (''[[Angelica ursina]]'')
* [[Bjarnarhvönn]], [[bjarnarkló]] (''[[Heracleum stevenii]]'', ''[[Heracleum giganteum]]'', ''[[Heracleum laciniatum]]'', ''[[Heracleum villosum]]'')
* [[Fjaðurhvönn]] (''[[Hercleum austriacum]]'')
* [[Geithvönn]], [[geitla]], [[skollahvönn]], [[snókahvönn]] (''[[Angelica sylvestris]]'', ''[[Angelica silvestris]]'')
* [[Gljáhvönn]] (''[[Angelica lucida]]'')
* [[Hrossahvönn]], [[hestahvönn]] (''[[Heracleum sphondylium]]'')
* [[Hrútahvönn]] (''[[Heracleum lehmannianum]]'')
* [[Kínahvönn]] (''[[Angelica sinensis]]'')
* [[Kúahvönn]] (''[[Heracleum sphondylium ssp. montanum]]'', ''[[Heracleum lanatum]]'', ''[[Heracleum maximum]]'')
* [[Meyjahvönn]] (''[[Angelica decurrens]]'')
* [[Risahvönn]] (''[[Heracleum sphondylium ssp. sibiricum]]'', ''[[Heracleum sibiricum]]'')
* [[Roðahvönn]], [[roðasmáhvönn]] (''[[Heracleum roseum]]'')
* [[Sæhvönn]] (''[[Ligusticum scoticum]]'')
* [[Silfurhvönn]] (''[[Heracleum platytaenium]]'')
* [[Smáhvönn]] (''[[Heracleum minimum]]'')
* [[Sóthvönn]] (''[[Angelica atropurpurea]]'')
* [[Strandhvönn]] (''[[Angelica archangelica ssp. litoralis]]'', ''[[Angelica litoralis]]'')
* [[Tröllahvönn]], [[tröllajurt]] (''[[Heracleum mantegazzianum]]'')
* [[Uxahvönn]] (''[[Heracleum pubescens]]'')
* [[Ætihvönn]], [[englarót]], [[erkihvönn]], [[höfuðhvönn]], [[hvönn]] (''[[Angelica archangelica]]'', ''[[Angelica officinalis]]'')

==Tenglar==
* {{vísindavefurinn|2511|Hvers vegna vex svona mikil hvönn í kringum fyrrum mannabústaði í Aðalvík og á Hornströndum?}}
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3117486 ''Um hvannir og hvannaneyslu''; grein í Ársriti Rækturnarfélagi Norðurlands 1962]

{{Stubbur|líffræði}}

[[Flokkur:Hvannir]]