Skoða frumkóða fyrir George Martin

{{Persóna
| forskeyti          = Sir
| nafn               = George Martin
| viðskeyti          = 
| mynd               = George Martin - backstage at LOVE.jpg
| mynd_texti         = Martin í [[Las Vegas]], {{sirka|lk=no|2006}}
| fæðingarnafn       = George Henry Martin
| fæðingardagur      = {{fæðingardagur|1926|1|3}}
| fæðingarstaður     = [[London]], [[England]]
| dánardagur         = {{dánardagur og aldur|2016|3|8|1926|1|3}}
| dánarstaður        = [[Coleshill (Oxfordshire)|Coleshill]], [[Oxfordshire]], England
| starf              = {{hlist|Framleiðandi|tónskáld|upptökustjóri|tónlistarmaður}}
| þekktur_fyrir      = '''Að vinna með''':<br />{{hlist|[[Bítlarnir|Bítlunum]]|[[America (hljómsveit)|America]]|[[Cilla Black]]|[[Jeff Beck]]|[[Mahavishnu Orchestra]]|[[Paul McCartney]]|[[Ringo Starr]]|[[Gerry and the Pacemakers]]}}
| maki               = {{ubl|{{g|Sheena Chisholm<br />|1948|1965}}|{{g|Judy Lockhart Smith<br />|1966}}}}
| börn               = 4
| module             = {{Tónlistarfólk|embed=yes
| stefna             = {{hlist|[[Rokk]]|[[Popptónlist|popp]]|[[Klassísk tónlist|klassísk]]|[[Grín (tónlist)|grín]]}}
| hljóðfæri          = {{hlist|[[Hljómborð]]|[[óbó]]}}
| ár                 = 1950–2006
| útgefandi          = {{hlist|[[EMI]]|[[Parlophone]]|[[Apple Records|Apple]]}}
}}}}

'''Sir George Henry Martin''' (3. janúar 1926 – 8. mars 2016) var [[England|enskur]] upptökustjóri, tónskáld, og tónlistarmaður. Hann var almennt kallaður „[[fimmti Bítillinn]]“ vegna mikillar aðildar hans að fyrstu hljómplötum [[Bítlarnir|Bítlanna]].<ref>{{cite news |url=https://www.mbl.is/folk/frettir/2016/03/09/fimmti_bitillinn_latinn/ |title=Fimmti Bítillinn látinn |work=[[mbl.is]]|date=2016-03-09}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/celebritynews/12188339/George-Martin-the-Fifth-Beatle-dies-age-latest.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220111/https://www.telegraph.co.uk/news/celebritynews/12188339/George-Martin-the-Fifth-Beatle-dies-age-latest.html |archive-date=11 January 2022 |url-access=subscription |url-status=live|title=Sir George Martin, the Fifth Beatle, dies aged 90 – reaction|work=The Daily Telegraph|date=9 March 2016|access-date=9 March 2016}}{{cbignore}}</ref> Þekking Martin í tónlist hjálpaði hljómsveitinni í upphafi.<ref>{{cite news |title=Obituary: Sir George Martin |url=https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-20449870 |access-date=17 September 2022 |agency=BBC News |date=9 March 2016}}</ref> Mest af hljóðfæraútsetningu þeirra var samin eða flutt af Martin þar sem hann spilaði á [[píanó]] eða [[hljómborð]] á mörgum lögunum þeirra.{{sfn|Miles|1997|p=205}} Samstarf þeirra leiddi af sér vinsælar plötur með nýstárlegum hljómum, eins og ''[[Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band]]'' (1967) sem varð fyrsta [[rokk]]platan til að vinna [[Grammy-verðlaunin|Grammy-verðlaun]] fyrir plötu ársins.<ref name="Harrington">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1993/02/24/grammys-one-track-mind/04cd977e-b44a-461c-817b-ef8b66b472a0/|first=Richard|last=Harrington|title=Grammy's One-Track Mind|newspaper=[[The Washington Post]]|date=24 February 1993|access-date=24 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190419233357/https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1993/02/24/grammys-one-track-mind/04cd977e-b44a-461c-817b-ef8b66b472a0/|archive-date=19 April 2019|url-status=live}}</ref>

Ferill Martin spannaði yfir sex áratugi í tónlist, kvikmyndum, sjónvarpi og sýningum. Áður en hann vann með Bítlunum og öðru [[Popptónlist|popp]] tónlistarfólki var hann yfir [[EMI]] útgáfunni [[Parlophone]]. Verk hans ásamt öðrum rokk hópum úr [[Liverpool]] á miðjum 7. áratugnum hjálpuðu [[Merseybeat]] stefnunni að ná vinsældum.<ref>{{cite news |last1=Linehan |first1=Hugh |title=George Martin: the man who helped make the Beatles truly great |url=https://www.irishtimes.com/culture/music/george-martin-the-man-who-helped-make-the-beatles-truly-great-1.2566844 |access-date=17 September 2022 |newspaper=The Irish Times |date=10 March 2016 |language=en}}</ref> Árið 1965 hætti hann störfum hjá EMI og stofnaði sitt eigið framleiðslufyrirtæki, Associated Independent Recording.

[[AllMusic]] hefur lýst Martin sem „frægasta upptökustjóra heims“.<ref>{{Cite web |title=George Martin Biography, Songs, & Albums |url=https://www.allmusic.com/artist/george-martin-mn0000649950/biography |access-date=2022-08-03 |publisher=AllMusic |language=en}}</ref> Á ferlinum hans framleiddi Martin 30 smáskífur sem komust efst á vinsældalista í Bretlandi og 23 í Bandaríkjunum, ásamt þess að hafa unnið sex Grammy-verðlaun.<ref name="grammys">{{cite web |title=George Martin |url=https://www.grammy.com/artists/george-martin/4663 |publisher=Grammy Awards |access-date=19 September 2022}}</ref>

== Útgefið efni ==
* ''Off the Beatle Track'' (1964 Parlophone PCS 3057)
* ''By Popular Demand, A Hard Day's Night: Instrumental Versions of the Motion Picture Score'' (19. febrúar 1964, United Artists)
* ''George Martin Scores Instrumental Versions of the Hits'' (1965)
* ''Help!'' (1965, Columbia TWO 102)
* ''..and I Love Her'' (1966, Columbia TWO 141)
* ''George Martin Instrumentally Salutes The Beatle Girls'' (1966)
* ''The Family Way'' (1967)
* ''British Maid'' (1968, United Artists SULP 1196, gefin út í Bandaríkjunum sem ''London by George'')
* ''[[Yellow Submarine]]'' (hlið eitt: [[The Beatles]], hlið tvö: The George Martin Orchestra, 1969)
* ''By George!'' (1970, Sunset SLS 50182, endurútgáfa af ''British Maid'')
* ''Live and Let Die'' (framleiðandi fyrir lag [[Paul McCartney]], 1973)
* ''Beatles to Bond and Bach'' (1974)
* ''In My Life'' (1998)
* ''Produced by George Martin'' (2001)
* ''The Family Way'' (2003)

== Tilvísanir ==
{{reflist}}

{{stubbur|æviágrip|tónlist}}
{{DEFAULTSORT:Martin, George}}
{{Fd|1926|2016}}
[[Flokkur:Enskir upptökustjórar]]
[[Flokkur:Enskir tónlistarmenn]]
[[Flokkur:Bítlarnir]]