Skoða frumkóða fyrir Gautaborg

{{Byggð
| nafn                     = Gautaborg
| nafn_í_eignarfalli       = Gautaborgar
| nafn_á_frummáli          = Göteborg ([[sænska]])
| tegund_byggðar           = [[Borg]]
| mynd                     = Gothenburg new montage 2012.png
| mynd_stærð               = 
| mynd_alt                 = 
| mynd_texti               = Svipmyndir
| fáni                     = Flag of Gothenburg.svg
| fáni_stærð               = 90px
| innsigli                 = 
| skjaldarmerki            = Göteborg kommunvapen - Riksarkivet Sverige.png
| skjaldarmerki_stærð      = 90px
| viðurnefni               = 
| kjörorð                  = 
| kort                     = 
| kort_texti               = 
| teiknibóla_kort          = Svíþjóð
| teiknibóla_kort_texti    = Staðsetning Gautaborgar í Svíþjóð
| teiknibóla_kort_mjótt    = yes
| hnit                     = {{hnit|57|42|27|N|11|58|03|E|region:SE|display=inline}}
| undirskipting_gerð       = Land
| undirskipting_nafn       = {{fáni|Svíþjóð}}
| undirskipting_gerð1      = [[Héruð í Svíþjóð|Hérað]]
| undirskipting_nafn1      = [[Vestur-Gautland]], [[Bohuslän]] og [[Halland]]
| undirskipting_gerð2      = 
| undirskipting_nafn2      = 
| stofnun_titill           = Stofnun
| stofnun_dagsetning       = 
| leiðtogi_titill          = 
| leiðtogi_nafn            = 
| leiðtogi_flokkur         = 
| heild_gerð               = 
| flatarmál_heild_km2      = 447,76
| hæð_m                    = 12
| mannfjöldi_frá_og_með    = 2019
| mannfjöldi_heild         = 603325
| mannfjöldi_þéttleiki_km2 = 1300
| tímabelti                = [[Mið-Evróputími|CET]]
| utc_hliðrun              = +1
| tímabelti_sumartími      = [[Sumartími Mið-Evrópu|CEST]]
| utc_hliðrun_sumartími    = +2
| póstnúmer_gerð           = Póstnúmer
| póstnúmer                = 40xxx – 41xxx – 421xx – 427xx
| svæðisnúmer              = (+46) 31
| vefsíða                  = {{URL|https://goteborg.se/}}
}}

'''Gautaborg''' ([[Sænska|sænsku]]: {{Audio|sv-Göteborg.ogg|'''Göteborg'''}}) er borg í [[Vestur-Gautland]]i í Svíþjóð. Hún er næststærsta borg landsins og stærsta borgin á vesturströndinni. Íbúar eru tæplega 600.000 í sjálfri borginni (2019) og samanlagt rúmlega milljón með samvöxnum sveitarfélögum (2019). 

== Saga ==
Gautaborg rekur sögu sína aftur til [[12. öld|12. aldar]], en þá stóð kaupangur miklu ofar en nú og hélt áfram að færast til þar til borgin staðfestist. Á miðöldum var borgin [[Lödöse]] mikilvægur verslunarstaður og gluggi til vesturs, hún var um 40 kílómetra norður af núverandi Gautaborg upp með [[Gautelfur|Gautafljóti]] (Göta älv). Lengi vel var öll eða mest öll núverandi vesturströnd Svíþjóðar hluti af [[Noregur|Noregi]] (eða Dansk-norska ríkinu) allt fram á [[17. öld]]. Það var einungis í kringum árminni Gautafljóts sem Svíaríki náði fram að sjó vestanmegin. Margar tilraunir voru gerðar til að stofna bæi nær hafinu en Lödöse, en það var ekki fyrr en [[1621]] sem [[Gústaf 2. Adólf]] Svíakonungi tókst að stofna borgina Gautaborg á eyjunni Hisingen. Styrjaldir í kjölfarið leiddu til þess að [[Danmörk]] neyddist til að afsala sér [[1658]] héruðunum [[Halland]], suður af Gautaborg og [[Bohuslän]] norður af borginni fyrir utan [[Skánn|Skán]]. 

Það voru Hollendingar sem einkum settu svip sinn á hina núverandi Gautaborg í fyrstu. Enn sér þessa merki, því að hin eldri og meiri háttar hús eru með hollensku byggingarlagi, og sundin inni í borginni, svo sem [[Stora Hamnkanalen]] eru eftir hollenskri fyrirmynd. Þegar til þess er litið að í fyrstu bæjarstjórn Gautaborgar sátu 7 Svíar, einn Skoti og tíu Hollendingar, sést vel hvílík ítök Hollendingar höfðu í borginni. Hollendingar kölluðu einnig borgina um tíma: „Nýja Amsterdam“.

== Efnahagslíf ==
Frá upphafi hefur Gautaborg haft afar gott hafnarstæði, þar er nú stærsta [http://www.portgot.se/ höfn] á Norðurlöndum. Kaupmennska og skipaútgerð hafa verið mikilvægur þáttur í efnahagslífinu, þar að auki hafa mörg stærstu stóriðnaðfyrirtæki Svíþjóðar haft aðsetur í Gautaborg með stórar verksmiðjur eins og til dæmis [[SKF]], [[Volvo]] og [[Ericsson]], en einnig minni fyrirtæki eins og [[Hasselblad]]. Á allra síðustu áratugum hefur atvinnulífið tekið miklum stakkaskiptum með lokun allra helstu skipasmiðja og fleiri stærri verksmiðja. Í stað þess hafa komið ýmiss konar minni hátæknifyrirtæki og þjónustufyrritæki.

== Stjórnmál ==
Jafnaðarmenn hafa lengi haft meirihluta í sveitarstjórnarkosningum í Gautaborg en þar hafa einning frjáslyndir verið fjölmennir. 
Kommúnistar hafa einning verið óvenju öflugir og kom ein grein þeirra aðeins við íslenska stjórnmálasögu á áttunda áratugnum en flestir forsprakkar [[Kommúnistaflokkur Íslands m-l|KSML - KFÍ-ml]] höfðu stundað nám í Gautaborg og tekið þátt í starfi KFML(r) sem síðar varð [http://sv.wikipedia.org/wiki/Kommunistiska_partiet KPML(r)]. Sá flokkur hefur enn fulltrúa í sveitarstjórn Gautaborgar. 

==Íþróttir==
[[IFK Göteborg]], [[Örgryte IS]], [[GAIS]] og [[BK Häcken]] eru helstu fótboltaliðin. Á hverju ári er haldið ungmennamót í knattspyrnu [[Gothia Cup]] í borginni. [[Frölunda HC]] er íshokkílið Gautaborgar.

==Menntun==
Helstu háskólar eru [[Gautaborgarháskóli]] og Chalmersháskóli.

==Menning og afþreying==
Skemmtigarðurinn [[Liseberg]] er eitt helsta aðdráttarafl Gautaborgar. [[Kvikmyndahátíðin í Gautaborg]] er árleg og virt hátíð. 

Í tónlistarsenu borgarinnar hafa [[indítónlist]] og þungarokk verið frjór geiri. [[Melódískt dauðarokk]] rekur rætur sínar til borgarinnar ([[At The Gates]], [[In Flames]] o.fl.) og er Metaltown Festival er tveggja daga þungarokkshátíð.

== Íslendingar í Gautaborg ==
Stór hópur íslendingar flutti búferlum til Gautaborgar í atvinnuleit í lok sjöunda og byrjun áttunda áratugs síðustu aldar, þegar sem mest atvinnuleysi var á [[Ísland]]i. Fóru flestir þeirra í störf hjá stóru verksmiðjufyrirtækjunum. Mjög margir þeirra hafa ílenst og er fjölmenn nýlenda Íslendinga og athafnasamt Íslendingafélag í borginni. Eru þá ótaldir allir þá námsmenn sem stundað hafa og stunda nám við hina ýmsu háskóla.
Á þessum áratug hafa margir unglæknar flutt til Gautaborgar til að verða sérlæknar. Á [[Sahlgrenska Universitetssjukhuset]] eru margir íslenskir læknar.

== Myndasyrpa ==
<gallery>
Mynd:Museum of World Culture Göteborg entrance.jpeg|Heimsmenningarsafnið í Gautaborg
Mynd:Goteborgopera.JPG|Óperan í Gautaborg
Mynd:Skansenkronan.jpg|Skansen Kronan
Mynd:Ostindiefararen-Götheborg-avsegling-oktober-2005.jpg|Austurindíafarinn siglir frá Gautaborg
Mynd:Pariserhjulet, Liseberg, Sweden.jpg|Liseberg
Mynd:Haganygata.jpg|Haga
Mynd:Konstmuseet Göteborg.JPG|Listasafn Gautaborgar
Mynd:Goeteborg botanisk traedgaorden.jpg|Grasagarður Gautaborgar
Mynd:Älvsborgs fästning.jpg|Virkið í Älvsborg
Mynd:Brunnskanal.JPG|Síkin
</gallery>


== Tilvísanir ==
{{reflist}}

== Tenglar ==
{{commons|Göteborg}}
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2606788 „Skemmtilegasta höfuðborg Svíþjóðar“; grein í DV 1992]
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1067839 „Gestkomandi í nokkrum erlendum borgum“; grein í Alþýðublaðinu 1938]
'''erlendir'''
* [http://www.goteborg.com/en Gothenburg & Co. Opinber ferðamannavefur] 
* [http://www.goteborg.se/prod/sk/goteborg.nsf/1/english?OpenDocument Gothenburg] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060224092629/http://www.goteborg.se/prod/sk/goteborg.nsf/1/english?OpenDocument |date=2006-02-24 }} - Vefur Gautaborgar

{{Stærstu þéttbýlissvæði í Svíþjóð}}
[[Flokkur:Gautaborg| ]]
[[Flokkur:Borgir í Svíþjóð]]