Strontín

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
  Kalsín  
Rúbidín Strontín Yttrín
  Barín  
Efnatákn Sr
Sætistala 38
Efnaflokkur Jarðalkalímálmur
Eðlismassi 2630,0 kg/
Harka 1,5
Atómmassi 87,62 g/mól
Bræðslumark 1050,0 K
Suðumark 1655,0 K
Efnisástand
(við staðalaðstæður)
Fast form (meðseglandi)
Lotukerfið

Strontín eða strontíum (nefnt eftir skoska þorpinu Strontian) er frumefni með efnatáknið Sr og sætistöluna 38 í lotukerfinu. Strontín er mjúkur, silfurhvítur eða gulleitur jarðalkalímálmur sem er mjög hvarfgjarn. Þessi málmur gulnar við oxun og finnst helst í formi strontínsúlfíðs (selestíns) og strontínkarbónats (strontíaníts). 90Sr-ísótópurinn er fyrir hendi í geislavirku úrfelli og hefur um 28 ára helmingunartíma. Fínn strontínsalli brennur af sjálfu sér ef hann kemst í snertingu við loft við stofuhita.

Strontín er 15. algengasta efni jarðskorpunnar. Breski efnafræðingurinn Adair Crawford tók fyrstur eftir því í málmgrýti úr blýnámum í skosku hálöndunum, nálægt þorpinu Strontian. Thomas Charles Hope gaf efninu nafn sitt eftir þorpinu.

Eiginleikar[breyta | breyta frumkóða]

Strontín er mjög hvarfgjarn málmur sem hvarfast við snertingu við loft og vatn og finnst þess vegna einungis í efnasamböndum. Strontín er mýkra en kalsín og jafnvel enn hvarfgjarnara í vatni, en við þau efnahvörf verður til strontínhýdroxíð og vetni. Við bruna í lofti myndar það bæði strontínnítríð og strontínoxíð. Hreint strontín er geymt í steinolíu til að koma í veg fyrir oxun. Rokgjörn strontínsölt brenna með rauðum loga og eru notuð við gerð blysa og í leifturljós.

Notkun[breyta | breyta frumkóða]

Strontín er aðallega notað í gler fyrir litasjónvörp til að koma í veg fyrir röntgengeislun frá bakskautslampanum.

Mannslíkaminn tekur strontín upp eins og kalsín og fellir það inn í beinabygginguna. Vegna þessara eiginleika eru geislavirkir ísótópar strontíns meðal annars notaðir í geislameðferð við beinkrabbameini.

  Þessi efnafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.