Rúten

	Járn
Teknetín	Rúten	Ródín
	Osmín
Efnatákn Ru Sætistala 44 Efnaflokkur Hliðarmálmur Eðlismassi 12450,0 kg/m³ Harka 6,5 Atómmassi 101,07(2) g/mól Bræðslumark 2607,0 K Suðumark 4423,0 K Efnisástand (við staðalaðstæður) Fast form Lotukerfið

Rúten (einnig rúteníum, rúþen eða rúþeníum) er frumefni með efnatáknið Ru og er númer 44 í lotukerfinu. Þetta er sjaldgæfur hliðarmálmur í platínuflokknum, finnst í tengslum við platínugrýti og er notaður sem hvati í sumum platínumálmblöndum.

Almenn einkenni

Rúten er fjölgildur, harður, hvítur málmur sem tilheyrir platínuflokknum. Það hefur fjórar kristalsgerðir, tærist ekki við stofuhita, en oxast með sprengikrafti. Rúten leysist upp í bráðnum alkalímálmum, er ónæmt fyrir sýru en ekki halógenum við hátt hitastig eða hýdroxíðum. Í smáum skömmtum getur rúþen aukuð hörku platínu og palladíns. Tæringarþol títans eykst merkjanlega ef bætt er við rúteni í litlu magni.

Hægt er að málmhúða þennan málm með annaðhvort raffellingu eða sundurliðingu við hita. Ein rúten-mólybden málmblanda hefur fundist sem að er ofurleiðandi við 10.6 K. Oxunarstig rútens eru á bilinu +1 til +8. -2 er einnig þekkt. Algengustu oxunarstigin eru +2, +3 og +4.

Notkun

Rúten er notað í platínu- og palladínmálmblöndur sökum góðra herðunareiginleika sinna, sem að svo eru notaðar til að framleiða gríðarlega slitþolna raftengla. 0.1% af rúten í títanblöndu eykur styrk þess hundraðfalt.

Rúten er einnig fjölhæfur hvati: Hægt er að kljúfa vetnissúlfíð með ljósi með því að nota vatnslausn af CdS hlöðnum af rútenoxíði. Þetta klofnunarferli getur verið nytsamlegt til að afnema H₂S úr öðrum efnum í olíuhreinsistöðvum og í öðrum iðnaðarferlum.

Sum rútensambönd gleypa ljós yfir allt sjánlega litrófið og eru nú mikið rannsökuð í alls kyns hugsanlega sólarorkutækni.