Lára Jóhannsdóttir

Lára Jóhannsdóttir
Fædd	1961
Störf	Prófessor í umhverfis- og auðlindafræði við Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands

Lára Jóhannsdóttir er prófessor í umhverfis- og auðlindafræði við Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands. Umhverfis- og auðlindafræði er þverfræðileg námsbraut og nær þvert til allra fræðasviða Háskólans. Deildin er þó staðsett undir Verkfræði- og náttúruvísindasviði HÍ en heimadeild prófessors Láru Jóhannsdóttur er Viðskiptafræðideild sem heyrir undir Félagsvísindasvið HÍ. Lára er fyrsta konan til að gegna stöðu prófessors í sinni heimadeild.

Akademískur ferill

Lára brautskráðist árið 1981 sem stúdent af félagsfræðibraut Fjölbrautaskólans í Breiðholti. Árið 1990 útskrifaðist hún með gráðu frá frumgreinadeild Samvinnuháskóla Íslands, nú Háskólinn á Bifröst, og árið 1992 rekstrafræðigráðu frá sama skóla. Árið 2007 lauk Lára MBA námi í alþjóðlegri stjórnun með láði frá Thunderbird School of Global Management en námið fór fram í Tékklandi, Sviss, Rússlandi, Kína og Bandaríkjunum. Skólinn er núna hluti af Arizona State University (ASU). Árið 2012 varð Lára fyrsta konan til að ljúka doktorsprófi frá Viðskiptafræðideild HÍ.

Lára var lektor í umhverfis- og auðlindafræði, við Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands 2014-2017, dósent frá 2017-2018 og hefur verið í stöðu prófessors frá 2018.

Lára hefur gegnt ýmsum stjórnunarstörfum innan Háskóla Íslands, til að mynda setið í stjórn Viðskiptafræðistofnunar frá árinu 2015, verið formaður sjálfbærni- og umhverfisnefndar, stýrt fagráði Félagsvísindasviðs og setið í stjórn Rannsóknarsjóðs við úthlutun styrkja úr Rannsóknarsjóði HÍ og Eimskipafélagssjóði HÍ.

Rannsóknir

Rannsóknir Láru snúa í víðum skilningi að fyrirtækjum, sjálfbærni og samfélagslegri ábyrgð þeirra, sér í lagi hlutverki fjármálafyrirtækja á því sviði, ábyrgum fjárfestingum, umhverfis- og loftslagsmálum sem og að norðurskautsmálum. Doktorsritgerð hennar nefnist „Nordic non-life insurer’s interest in, and response to, environmental issues“ og á íslensku „Áhugi og framlag norrænna skaðatryggingafélaga til lausna umhverfislegra vandamála“. Rannsóknin byggir á viðtölum við 80 stjórnendur og sérfræðinga hjá 16 vátryggingafélögum sem starfa á Álandseyjum, Færeyjum, Íslandi, Danmörku, Finnlandi, Noregi og í Svíþjóð, en hvert félag fyrir sig er meðal 2-4 stærstu vátryggingafélaganna í sínu heimalandi. Rannsóknin leiddi í ljós talsverðan mun á milli tilvikshópa, þ.e. vátryggingafélaga í eyjasamfélögunum og í meginlandsfélögunum þegar horft er til aðgerða/aðgerðaleysis, afstöðu til umhverfismála og þátta sem gerir þeim kleift eða hindrar þau í að takast á við umhverfisleg málefni.

Lára var valin valin til þátttöku í samstarfsverkefni Fulbright á sviði Norðurskautsfræða, Fulbright Arctic Initiative (FAI) fyrir tímabilið 2018-2019. FAI er flaggskip Fulbright-stofnunarinnar á sviði norðurskautsrannsókna. Tilgangur samstarfsverkefnisins er að styrkja alþjóðlegt vísindasamstarf á sviði Norðurskautsmála og að auka gagnkvæman skilning á milli þjóða. Lára var valin til þátttöku sameiginlega af stjórn Fulbright-stofnunarinnar á Íslandi og stjórn Fulbright í Bandaríkjunum. Um er að ræða 18 mánaða verkefni með þátttöku 16 fræði- og vísindamanna frá ríkjum Norðurskautsráðsins Geymt 26 júlí 2019 í Wayback Machine. Unnið var í tveimur vinnuhópum sem hafa hvor sitt áherslusvið: seigla samfélaga (e. resilient communities) og sjálfbær hagkerfi (e. sustainable economies) og tók Lára taka þátt í síðarnefnda hópnum. Þátttakendur unnu bæði að eigin rannsókn og sem hluti af rannsóknarteymi. Rannsóknarverkefni Láru snéri að hlutverki vátryggingarfélaga í efnahagslegri þróun á Norðurskautssvæðinu. Á meðan á verkefninu stóð dvaldi og stundaði Lára rannsóknir við Dartmouth College, í New Hampshire í Bandaríkjunum.

Greinar eftir Láru hafar birst í tímaritum sem skráð eru í gagnagrunn á vegum Institute for Scientific Information (ISI) sem kallast ISI Web of Knowledge databases (áður Thomson Reuters) sem safnar upplýsingum um tilvitnanir í vísindagreinar. Margar greinar eftir Láru hafa birst í alþjóðlegum vísindatímartum með háan áhrifastuðul (impact factor), en áhrifastuðlinum segir til um mikilvægi tímarita innan tiltelinna fræðasviða og meta þannig vísindalegt framlag (novelty) greinanna og höfunda þeirra.

Stjórnunar- og sérfræðingsstörf

Lára hefur víðtæka reynslu úr atvinnulífinu en hún starfaði um 14 ára skeið (1992-2006) sem sérfræðingur og stjórnandi í vátryggingageiranum á Íslandi. Á árunum 2011-2019 sat hún í stjórn Lífeyrissjóðs starfsmanna Búnaðarbanka Íslands (LSBÍ), auk þess að sitja þar í endurskoðunarnefnd og lánanefnd.

Lára hefur í störfum sínum innan fjármálageirans sem og innan akademíunnar haldið fjölmörg erindi, námskeið og birt greinar á sviði viðskipta, vellíðunar í starfi, samfélagslegrar ábyrgðar, stjórnarhátta fyrirtækja, umhverfis- og loftslagsmála, Parísarsamkomulagsins, sjálfbærni og norðurskautsmála. Greinar hafa m.a. verið birtar í Frjálsri verslun, Fréttablaðinu, Markaði Fréttablaðsins, Morgunblaðinu, Vikuspegli Morgunblaðsins, Viðskiptablaði Morgunblaðsins, Vísi og Lífeyrismál.is. Einnig hefur verið fjallað um rannsóknir Láru í Speglinum á RÚV.

Lára var virk bæði í LeiðtogaAuði sem og Félagi kvenna í atvinnulífinu og var í hópi kvenna sem bauð sig fram til þess að taka sæti í stjórnum stærstu fyrirtækja landsins. Þá hefur Lára setið í dómnefnd Reykjavíkurborgar og Festu, miðstöðvar um samfélagsábyrgð fyrirtækja, um veitingu Loftslagsviðurkenningar.

Viðurkenningar

• Við útskrift frá Thunderbird hlaut Lára tvær heiðursgráður. Beta Gamma Sigma (BSG) fyrir framúrskarandi námsárangur á sviði viðskipta og Pi Sigma Alpha fyrir framúrskarandi námsárangur í námskeiðum sem tengdust stjórnmálafræði (e. political science).
• Þá var fjallað um grein eftir Láru Jóhannsdóttur o.fl., Insurers' role in enhancing development and utilization of environmentally sound technologies: A case study of Nordic insurers, af Renewable Energy Global Innovations, kandísku fyrirtæki sem fjallar um það markverðasta á sviði orkurannsókna, sem mikilsvert framlag til fræðanna (e. key scientific article).
• Láru var boðið að vera einn af gestaritstjórum sérheftis Journal of Cleaner Production um sjálfbær viðskiptalíkön (e. sustainable business models) sem gefið var út árið 2018.
• Lára hefur hlotið ýmsa rannsóknar-, náms- og verkefnastyrki og má þar nefna styrk frá Landsvirkjun (2009), til framhaldsnema við íslenska háskóla, Umhverfis og orkurannsóknasjóðs Orkuveitu Reykjavíkur (2010), Náttúruverndarsjóði Pálma Jónassonar (2010), Samfélagssjóði Alcan (2009) og Rannsóknarsjóði Viðskiptaráðs Íslands (2016).
• Lára hlaut í þrígang viðurkenningar fyrir framúrskarandi námsárangur við brautskráningu frá Tryggingaskóla Sambands íslenskra tryggingafélaga (SÍT). Þá kom hún að og stýrði ýmsum verkefnum sem hlutu viðurkenningu á meðan hún starfaði innan vátryggingageirans. Þar má nefna sem dæmi Íslensku gæðaverðlaunin og Lóð á vogarskálina sem var viðurkenning fyrir framlag sem stuðlar að samræmingu vinnu og einkalífs í orði og verki.

Einkalíf

Foreldrar Lára eru Jóhann H. Haraldsson, rafvirki (f. 1938) og Erla Elínborg Sigurðardóttir, húsmóðir og verkakona (1931-1996). Lára er gift Páli Ágústi Ásgeirssyni, vélaverkfræðingi. Saman eiga þau einn son (Ásgeir). Fyrir átti Lára son (Snævar Þór) og Páll Ágúst tvö börn (Albínu Huldu og Þorvarð).

Helstu ritverk

Fræðigreinar

• Cook, o.fl. (2017). Measuring countries’ environmental sustainability performance—The development of a nation-specific indicator set. Ecological indicators, 74(2017).
• Curtin, o.fl. (2018). How can financial incentives promote local ownership of onshore wind and solar projects? Case study evidence from Germany, Denmark, the UK and Ontario. Local Economy, 33(1) 40–61.
• Dentchev, o.fl. (2018). Embracing the variety of sustainable business models: A prolific field of research and a future research agenda. Journal of Cleaner Production, 194(1).
• Dentchev, o.fl. (2016). Embracing the variety of sustainable business models: Social Entrepreneurship, Corporate Intrapreneurship, Creativity, Innovation, and other approaches to sustainability challenges^{[óvirkur tengill]}. Journal of Cleaner Production, 113 (2016).
• Johannsdottir, o.fl. (2019). Systemic risk of marine-related oil spills viewed from an Arctic and insurance perspective. Ocean & Costal Management, 179 (2019).
• Johannsdottir, (2017). Climate change and Iceland’s risk-sharing system for natural disasters. The Geneva Papers on Risk and Insurance – Issues and Practice, 42 (2).
• Johannsdottir, o.fl. (2017). Discourse analysis of the 2013-2016 Arctic Circle Assembly programmes. Polar Record, 53 (3).
• Johannsdottir, o.fl. (2018). Developing and using a Five C framework for implementing environmental sustainability strategies: A case study of Nordic insurers. Journal of Cleaner Production, 183 (2018).
• Johannsdottir, o.fl. (2016). Calls for Carbon Markets at COP21: a conference report. Journal of Cleaner Production, 124 (2016).
• Johannsdottir, (2015). Drives of proactive environmental actions of small, medium and large Nordic non-life insurance companies – and insurers as a driving force of actions. Journal of Cleaner Production, 108 (2015).
• Johannsdottir, o.fl., (2015). Hlutverk vátryggingafélaga við úrlausn umhverfislegra vandamála Geymt 15 júní 2020 í Wayback Machine. Veftímaritið Stjórnmál og stjórnsýsla, 11 (1).
• Johannsdottir, o.fl., (2015). Leadership role and employee acceptance of change: implementing environmental sustainability strategies within Nordic insurance companies. Journal of Organizational Change Management, 28(1).
• Johannsdottir, (2014). Transforming the linear insurance business model to a closed-loop insurance model: A case study of Nordic non-life insurers. Journal of Cleaner Production 83 (2014).
• Johannsdottir, (2014). The Geneva Association framework for climate change actions of insurers: A case study of Nordic insurers. Journal of Cleaner Production, 75 (2014).
• Johannsdottir, o.fl., (2014). Insurers' role in enhancing development and utilization of environmentally sound technologies: A case study of Nordic insurers. Journal of Cleaner Production 65 (2014).
• Johannsdottir, o.fl., (2014). Insurance perspective on talent management and corporate social responsibility: A case study of Nordic Insurers. Journal of Management and Sustainability 4 (1).
• Johannsdottir, o.fl., (2014). What is the potential and demonstrated role of non-life insurers in fulfilling climate commitments? A case study of Nordic insurers. Environmental Science & Policy 38 (2014).
• Johannsdottir, o.fl., (2014). Umhverfisleg sjálfbærni Íslands: Staðan og aðkoma stjórnvalda Geymt 3 júní 2018 í Wayback Machine. Stjórnmál og stjórnsýsla, 10 (2).
• Johannsdottir, o.fl., (2013). Stelpurnar í eldhúsinu: viðhorf og aðgerðir á sviði umhverfismála hjá norrænum vátryggingafélögum. Samtíð, 1(4).
• Jónsdóttir o.fl., (2015). Samfélagsleg ábyrgð í íslenskum skaðatryggingafélögum Geymt 2 júní 2018 í Wayback Machine. Tímarit um viðskipti og efnahagsmál, 12 (1).
• Latapí Agudelo, o.fl., (2019). Literature Review of the History and Evolution of Corporate Social Responsibility. International Journal of Corporate Social Responsibility, 4(1).
• Matuszak-Flejszmana, o.fl., (2019). Effectiveness of EMAS: A case study of Polish organisations registered under EMAS. Environmental Impact Assessment Review, 74 (2019).
• McInerney, o.fl., (2016). Lima Paris Action Agenda: Focus on Private Finance – note from COP21. Journal of Cleaner Production, 126 (2016).
• Olafsson, o.fl., (2019). Þættir sem hafa áhrif á stöðu kynjanna í íslensku atvinnulífi: Heildarmynd sýnd með áhrifariti Geymt 2 október 2019 í Wayback Machine. Tímarit um viðskipti og efnahagsmál, 16 (1).
• Olafsson, o.fl., (2014). Measuring Countries’ Environmental Sustainability Performance – A review and Case Study of Iceland. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 39 (2014).
• Thorisdottir, o.fl. (2019). Sustainability within Fashion Business Models: A Systematic Literature Review. Sustainability, 11 (8).

Bókarkaflar

• Johannsdottir, o.fl., (2019). Economic, environmental and social sustainability perspective's on Iceland's expanded tourism sector. Í Development and transformation processes in the tourism industry under the conditions of globalization, Klaipeda State University of Applied Sciences.
• Johannsdottir, o.fl., (2018). Climate Change Resilience: Role of Insurers’ in Bridging the Gap Between Climate Change Science and Heterogeneous Stakeholders. [Ritst. Walter Leal Filho]. Handbook of Climate Change Resilience. Springer.
• Johannsdottir, o.fl., (2018). Isolation as a Barrier for Climate Change Actions of Insurers. [Ritstj. Walter Leal Filho]. Handbook of Climate Change Resilience. Springer.
• Johannsdottir, o.fl., (2015). The role of employees in implementing CSR strategies. Í O’Riordan, Heinemann & Zmuda (Ritstj.). New perspectives on corporate social responsibility: Locating the missing link. Wiesbaden, Germany: Springer-Gabler.
• Johannsdottir, o.fl., (2012). The Primary Insurance Industry's Role in Managing Climate Change Risks and Opportunities. Í J. A. F. Stoner & C. Wankel (Ritstj.), Managing Climate Change Business Risks and Consequences: Leadership for Global Sustainability. New York: Palgrave Macmillan.
• Johannsdottir, (2009). Green Office Practices. Í T. Hart (Ritstj.), Nonprofit Guide to Going Green (pp. 456): John Wiley & Sons.

Bækur

• Corporate Social Responsibility in the Arctic - The New Frontiers of Business, Management, and Enterprise, 2021
• Framsækin stjórnun, 2009.
• Umhverfismál í innkaupavagninum^{[óvirkur tengill]}, 2010.