Delia

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Delia radicum
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia)
Fylking: Liðdýr (Arthropoda)
Flokkur: Skordýr (Insecta)
Ættbálkur: Tvívængjur (Diptera)
Ætt: Anthomyiidae
Ættkvísl: Delia
Robineau-Desvoidy, 1830
Einkennistegund
Delia floricola
Robineau-Desvoidy, 1830
Samheiti
  • Eroischia Lioy, 1864
  • Leptohylemyia Schnabl & Dziedzicki, 1911
  • Cimbotoma Lioy, 1864
  • Gastrolepta Lioy, 1864
  • Trigonostoma Lioy, 1864
  • Crinura Schnabl & Dziedzicki, 1911
  • Chortophilina Karl, 1928[1]
  • Flavena Karl, 1928[1]
  • Tricharia Karl, 1928[1]
  • Atrichodelia Karl, 1943
  • Bisetaria Karl, 1943
  • Chaetodelia Karl, 1943
  • Leucodelia Karl, 1943
  • Monodelia Karl, 1943
  • Subdelia Karl, 1943
  • Trichohylemyia Karl, 1943

Delia er ættkvísl 300 til 340 tegunda tvívængja af blómsturflugnaætt og eru sex þeirra verulegir skaðvaldar við grænmetisræktun, m.a. kálfluga á Íslandi. Nær allar tegundirnar eru á norðurhveli.

Tegundirnar líkjast mjög húsaflugum, en greining á milli tegunda getur illmöguleg fyrir aðra en sérfræðinga.[2]

Skaðvaldar ættkvíslarinnar eru helst D. radicum (kálfluga) og D. floralis (stóra kálfluga),sem nærast á rótum og/eða blöðum káltegunda, D. antiqua sem nærist á laukum, D. platura sem nærist á baunum eða fræjum margra tegunda, D. florilega sem grefur sig í blöð kálættkvíslar, and D. coarctata sem nærist á korntegundum.[3][4]

Varnir[breyta | breyta frumkóða]

Lengi hafa varnir falist í að eitra akrana og/eða breiða yfir þá með þéttum ræktunardúki. Fleiri og fleiri af eitrunum eru nú bönnuð, en dúkur sem hindrar flugurnar í að komast að plöntunum (jaðrar niðurgrafnir) er mikið notaður. Ýmis fæingarefni eru einnig notuð með misjöfnum árangri.

Þrjár tegundir sníkjuskordýra eru álitlegar til að halda stofnum niðri: Trybliographa rapae,[5][6] Aleochara bilineata,[7] og Aleochara bipustulata.[8] Aleochara ættkvíslin er af jötunuxaætt, og eru auk sníkjulífis, líka rándýr.[9]

Sveppasmit tegundanna Metarhizium anisopliae, Beauveria bassiana, og Paecilomyces fumosoroseus heafa verið reyndar.[10]

Þráðormategundirnar Steinernema feltiae og Heterorhabditis bacteriophora hafa sýnt nokkra virkni í tilraunum.[11]

Tilvísun[breyta | breyta frumkóða]

  1. 1,0 1,1 1,2 Karl, O. (1928). Zweiflugler oder Diptera. III. Muscidae. In Dahl, F. (ed.), Tierwelt Deutschlands, Teil 13. Jena: G. Fischer. bls. 1–232.
  2. Savage, J; Fortiere, A; Fournier, F; Bellavance, V (2016). „Identification of Delia pest species (Diptera: Anthomyiidae) in cultivated crucifers and other vegetable crops in Canada“. Canadian Journal of Arthropod Identification. 29: 1–40. doi:10.3752/cjai.2016.29.
  3. Finch, S (janúar 1989). „Ecological Considerations in the Management of Delia Pest Species in Vegetable Crops“. Annual Review of Entomology. 34 (1): 117–137. doi:10.1146/annurev.en.34.010189.001001. ISSN 0066-4170.
  4. Soroka, J. J.; Dosdall, L. M.; Olfert, O. O.; Seidle, E. (1. október 2004). „Root maggots (Delia spp., Diptera: Anthomyiidae) in prairie canola (Brassica napus L. and B. rapa L.): Spatial and temporal surveys of root damage and prediction of damage levels“. Canadian Journal of Plant Science. 84 (4): 1171–1182. doi:10.4141/p02-174. ISSN 0008-4220.
  5. Wishart, Geo.; Monteith, Elizabeth (apríl 1954). „Trybliographa rapae (Westw.) (Hymenoptera: Cynipidae), A Parasite of Hylemya spp. (Diptera: Anthomyiidae)“. The Canadian Entomologist. 86 (4): 145–154. doi:10.4039/ent86145-4. ISSN 0008-347X.
  6. Wishart, Geo; Monteith, Elizabeth (1954/04). „Trybliographa rapae (Westw.) (Hymenoptera: Cynipidae), A Parasite of Hylemya spp. (Diptera: Anthomyiidae)1“. The Canadian Entomologist (enska). 86 (4): 145–154. doi:10.4039/Ent86145-4. ISSN 1918-3240.
  7. Broatch, J. S.; Dosdall, L. M.; Yang, R.-C.; Harker, K. N.; Clayton, G. W. (1. desember 2008). „Emergence and Seasonal Activity of the Entomophagous Rove Beetle Aleochara bilineata (Coleoptera: Staphylinidae) in Canola in Western Canada“. Environmental Entomology. 37 (6): 1451–1460. doi:10.1603/0046-225x-37.6.1451. ISSN 0046-225X. PMID 19161688. S2CID 12838808.
  8. Wilkes, A.; Wishart, G. (september 1953). „Studies on parasites of root maggots (Hylemya spp.; Diptera: Anthomyiidae) in the Netherlands in relation to their control in Canada“. Tijdschrift over Plantenziekten. 59 (5): 185–188. doi:10.1007/bf01988192. ISSN 0028-2944. S2CID 37965812.
  9. Shimat V. Joseph, E. Richard Hoebeke og Joseph V. McHugh. [DOI: 10.4289/0013-8797.117.4.525 „Rove Beetles of the Genus Aleochara Gravenhorst (Coleoptera:Staphylinidae) Parasitizing the Cabbage Maggot, Delia radicum(L.) (Diptera: Anthomyiidae), in the Northern Central Coast ofCalifornia“] (enska). Entomological Society of Washington. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 2015. Sótt júlí 2021. {{cite web}}: Lagfæra þarf |archive-url= gildið (hjálp)
  10. Vanninen, I.; Hokkanen, H.; Tyni-Juslin, J. (mars 1999). „Attempts to control cabbage root flies Delia radicum L. and Delia floralis (Fall.) (Dipt., Anthomyiidae) with entomopathogenic fungi: laboratory and greenhouse tests“. Journal of Applied Entomology. 123 (2): 107–113. doi:10.1046/j.1439-0418.1999.00315.x. ISSN 0931-2048. S2CID 84361973.
  11. Morris, O. N. (apríl 1985). „Susceptibility of 31 Species of Agricultural Insect Pests to the Entomogenous Nematodes Steinernema Feltiae and Heterorhabditis Bacteriophora“. The Canadian Entomologist. 117 (4): 401–407. doi:10.4039/ent117401-4. ISSN 0008-347X.
  Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.