Fara í innihald

Barnamosar

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
(Endurbeint frá Barnamosi)
Barnamosar

Vísindaleg flokkun
Ríki: Plönturíki (Plantae)
Undirríki: Mosar (Bryophytes)
Fylking: Baukmosar (Bryophyta)
Flokkur: Barnamosaflokkur (Sphagnopsida)
Ættbálkur: Barnamosabálkur (Sphagnales)
Ætt: Barnamosaætt (Sphagnaceae)
Ættkvísl: Sphagnum
L.
Tegundir

Sjá grein.

Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist barnamosa.

Barnamosar (fræðiheiti: Sphagnum) er ættkvísl mosa sem eru afar rakadrægir. Barnamosi vex aðalega á norðurhveli jarðar í freðmýri, en einnig er að finna tegundir (þótt þær séu færri) á suðurhveli jarðar.

Nafnsifjar

[breyta | breyta frumkóða]

Íslenska heitið "barnamosi" er komið til af því að hann var settur undir hjá ungbörnum og dró í sig þvag þegar þau migu undir. Hann hefur einnig notagildi eins og að vera jarðvegsumbót, einangrun, gleypir, og eldsneyti. Dæmi voru til þess að hann væri notaður sem nokkurs konar dömubindi með því að vefja hann í léreft og sem sáraumbúðir (í mosanum er bakteríudrepandi efni).

Flokkun

[breyta | breyta frumkóða]

Til ættkvísla Barnamosar teljast 382 tegundir[1].

  • Sphagnum fuscum
    Sphagnum fuscum
  • Sphagnum girgensohnii
    Sphagnum girgensohnii
  • Sphagnum magellanicum
    Sphagnum magellanicum
  • Sphagnum papillosum
    Sphagnum papillosum
  • Sphagnum palustre
    Sphagnum palustre
  • Sphagnum squarrosum
    Sphagnum squarrosum
  • Sphagnum fallax
    Sphagnum fallax

Tegundir á Íslandi

[breyta | breyta frumkóða]

Á Íslandi eru 29 tegundir af þessum mosum[2]:

  1. Sphagnum affine Renauld & Cardot — Gaddaburi
  2. Sphagnum angermanicum Melin — Glæsiburi
  3. Sphagnum angustifolium (C.E.O.Jensen ex Russow) C.E.O.Jensen — Gulburi
  4. Sphagnum balticum (Russow) Russow ex C.E.O.Jensen — Smáburi
  5. Sphagnum capillifolium (Ehrh.) Hedw. — Flikruburi
  6. Sphagnum centrale C.E.O.Jensen — Fölburi
  7. Sphagnum compactum Lam. & DC. — Digurburi
  8. Sphagnum contortum K.F.Schultz — Brúnburi
  9. Sphagnum denticulatum Brid. — Hornburi
  10. Sphagnum fallax (H.Klinggr.) H.Klinggr. — Oddburi
  11. Sphagnum fimbriatum Wilson — Trafburi
  12. Sphagnum flexuosum Dozy et Molk. — Bylgjuburi
  13. Sphagnum girgensohnii Russow. — Grænburi
  14. Sphagnum inundatum Russow. — Mýraburi
  15. Sphagnum lindbergii Schimp. ex Lindb. — Dökkburi
  16. Sphagnum magellanicum Brid. — Fagurburi
  17. Sphagnum obtusum Warnst. — Kollburi
  18. Sphagnum palustre Hedw. — Laugaburi
  19. Sphagnum papillosum Lindb. — Vörtuburi
  20. Sphagnum platyphyllum (Lindb. ex Braithw.)Sull ex Warnst. — Pollaburi
  21. Sphagnum riparium Ångstr. — Sýlburi
  22. Sphagnum russowii Warnst. — Flekkuburi
  23. Sphagnum squarrosum Crome — Íturburi
  24. Sphagnum strictum Sull. — Broddaburi
  25. Sphagnum subnitens Russow &. Warnst. — Fjóluburi
  26. Sphagnum subsecundum Nees — Sveigburi
  27. Sphagnum tenellum (Brid.) Bory — Perluburi
  28. Sphagnum teres (Schimp.) Ångstr. — Bleytuburi
  29. Sphagnum warnstorfii Russow — Rauðburi

Tilvísanir

[breyta | breyta frumkóða]
  1. ↑ „Sphagnum“ (enska). The Plant List. Version 1.1. 2013. Afrit af upprunalegu geymt þann 31. júlí 2019. Sótt 31. júlí 2016.
  2. ↑ Bergþór Jöhannsson (2003). Íslenskir mosar. Skrár og viðbætur (PDF). Reykjavík: Náttútufræðistofnun Íslands. bls. 138. ISSN 1027-832X.

Heimildir

[breyta | breyta frumkóða]
  • Bergþór Jöhannsson 2003. Íslenskir mosar: Skrár og viðbætur. 138 s.
  • Bergþór Jóhannsson 1989. Íslenskir mosar. Barnamosaætt. 94 s.

Tengt efni

[breyta | breyta frumkóða]

Tenglar

[breyta | breyta frumkóða]
  Þessi grasafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Barnamosar&oldid=1846610“