Svahílíströndin

Svahílíströndin (svahílí: Pwani ya Waswahili) er strandsvæði í Austur-Afríku sem liggur að Indlandshafi. Hún nær yfir Sofala (nú í Mósambík); Mombasa, Gede, Paté, Lamu og Malindi (nú í Kenía); og Dar es Salaam og Kilwa (nú í Tansaníu).[1] Auk þess nær hugtakið yfir eyjar á borð við Kómorur og Sansibar.
Hluti þessa svæðis var nefndur Azania eða Zingion á tímum Grikkja og Rómverja, og var þekkt sem Zinj í vesturasískum, indverskum og kínverskum heimildum frá 7. öld til 14. aldar.[2][3] Orðið „Svahílí“ er komið úr arabísku og merkir „strandbúar“ (úr sawahil „strendur“).[4] Með elstu heimildum sem lýsa þessu svæði eru Leiðsögubók um Rauðahaf (Περίπλους τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης; 1.-3. öld) og Ferðabók Ibn Battuta (14. öld). Soldánsdæmið Kilwa ríkti yfir megninu af strandsvæðum meginlandsins á hátindi sínum á 14. öld. Portúgalski landkönnuðurinn Vasco da Gama kom þangað á 15. öld og í kjölfarið hófust átök Portúgala við arabíska kaupmenn frá Óman um yfirráð yfir ábatasamri þrælaverslun og kryddverslun. Soldánsdæmið Sansibar var stofnað um miðja 19. öld og ríkti yfir strandhéruðunum auk Sansibar. Þjóðverjar og Bretar komu sér upp verslunarstöðum á ströndinni með leyfi soldánsins en lögðu síðan öll landsvæðin á meginlandinu undir sig. Þetta urðu Þýska Austur-Afríka og Breska Kenía. Sunnar ríktu Portúgalar yfir Mósambík. Frakkar lögðu Kómorur undir sig um miðja 19. öld. Þessi lönd fengu flest (utan Mayotte) sjálfstæði eftir miðja 20. öld.
Íbúar Svahílístrandarinnar þróuðu sérstaka menningu undir áhrifum frá þeim þjóðum sem þeir áttu viðskipti við sem hluti af Indlandshafsversluninni. Tungumálið svahílí er þannig bantúmál með fjölda tökuorða úr öðrum málum, aðallega arabísku, en líka portúgölsku, ensku og þýsku.
Tenglar
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ Kathleen Kemezis (7. janúar 2010). „East African City States (1000-1500)“. BlackPast.
- ↑ Felix A. Chami, "Kaole and the Swahili World," in Southern Africa and the Swahili World (2002), 6.
- ↑ A. Lodhi (2000), Oriental influences in Swahili: a study in language and culture contacts,ISBN 978-9173463775, pp. 72-84
- ↑ „Swahili Coast“. World History Encyclopedia. Sótt 14 nóvember 2019.