Serbíugreni
| Serbíugreni | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Barr á Serbíugreni, sýnd blágræn neðri hlið barrsins
| ||||||||||||||
| Ástand stofns | ||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||
| Picea omorika (Pančić) Purk. | ||||||||||||||
 Náttúruleg útbreiðsla
|
Serbíugreni, fræðiheiti Picea omorika (á serbnesku; Панчићева оморика, á bosnísku Pančićeva omorika), er tegund barrtrjáa einlend í Drina dal í austur Bosníu og Hersegóviníu nálægt Višegrad, og vestur Serbíu, með heildarútbreiðslu aðeins um 60 ha, í 800 til 1600 metra hæð yfir sjó. Það fannst upphaflega nálægt þorpinu Zaovine á Tarafjalli 1875, og er nefnt eftir serbneska grasafræðingnum Josif Pančić;[2][3][4] seinni hluti fræðiheitisins; omorika er einfaldlega serbneska orðið yfir tegundina. Allar aðrar grenitegundir eru smrča (смрча) á serbnesku.
Lýsing[breyta | breyta frumkóða]
Þetta er meðalstórt sígrænt tré um 20 metra hátt, einstaka sinnum að 40 metrum, með stofnþvermál að 1 meter. Sprotarnir eru dauf brúnir, og þétthærðir. Barrið er nálarlaga, 10 til 20 mm langt, flatt í þversniði, dökk blágrænt að ofan, og bláhvítt að neðan. Könglarnir eru 4 til 7 sm langir, snældulaga (breiðastir í miðjunni), dökk purpuralitir (næstum svartir) meðan þeir eru óþroskaðir, og verða dökkbrúnir við þroska 5 til 7 mánuðum eftir frjóvgun, með stífum köngulskeljum.[2][3][4]
Ræktun[breyta | breyta frumkóða]
Utan náttúrulegs útbreiðslusvæðis síns, er serbíugreni mikilvægt prýðistré í norður Evrópu og Norður Ameríku vegna aðlaðandi krónunnar og hæfileika til að vaxa í fjölbreytilegum jarðvegi, (til dæmis í súrum, basískum eða leir jarðvegi), þó að það kjósi rakan, gegndræpan moldarjarðveg. Það er einnig ræktað lítið eitt í skógrækt sem jólatré, fyrir timbur og pappírsframleiðslu, sérstaklega í norður Evrópu, þó að hægur vöxturinn geri það síður ákjósanlegt en Sitkagreni eða Rauðgreni. Í ræktun hefur það myndað blendinga við hinð skylda Svartgreni og einnig með Sitkagreni.[2][3]
Eftirfarandi afbrigði hafa fengið Royal Horticultural Society Award of Garden Merit: P. omorika,[5] Nana,[6] (dverg form) Pendula[7] (hangandi form)
Vistfræði[breyta | breyta frumkóða]
Vegna takmarkaðrar útbreiðslu er það ekki mikilvæg fæðuuuppspretta dýra, en það er skjól fyrir fugla og smá spendýr. Fyrir Pleistocene ísöld, hafði það miklu stærra útbreiðslusvæði um mestalla Evrópu.[2]
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ „Picea omorika“. IUCN Red List of Threatened Species. Version 3.1. International Union for Conservation of Nature. 2010. Sótt 10. nóvember 2013.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Farjon, A. (1990). Pinaceae. Drawings and Descriptions of the Genera. Koeltz Scientific Books ISBN 3-87429-298-3.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Rushforth, K. (1987). Conifers. Helm ISBN 0-7470-2801-X.
- ↑ 4,0 4,1 Rushforth, K. (1999). Trees of Britain and Europe. Collins ISBN 0-00-220013-9.
- ↑ „RHS Plant Selector Picea omorika AGM / RHS Gardening“. Apps.rhs.org.uk. Sótt 25. febrúar 2013.[óvirkur tengill]
- ↑ „RHS Plant Selector Picea omorika 'Nana' AGM / RHS Gardening“. Apps.rhs.org.uk. Sótt 25. febrúar 2013.[óvirkur tengill]
- ↑ „RHS Plant Selector Picea omorika 'Pendula' AGM / RHS Gardening“. Apps.rhs.org.uk. Sótt 25. febrúar 2013.[óvirkur tengill]
Ytri tenglar[breyta | breyta frumkóða]
- Picea omorika - lýsing, verndunarstaða, og fleiri upplýsingar. European Forest Genetic Resources Programme (EUFORGEN)
