Salva Kiir Mayardit
| Salva Kiir Mayardit | |
|---|---|
.jpg) Kiir árið 2014. | |
| Forseti Suður-Súdans | |
Núverandi | |
| Tók við embætti 9. júlí 2011 | |
| Varaforseti | Riek Machar Benjamin Bol Mel Taban Deng Gai Rebecca Nyandeng De Mabior Josephine Lagu |
| Forveri | Embætti stofnað |
| Persónulegar upplýsingar | |
| Fæddur | 13. september 1951 Gogrial, Súdan |
| Þjóðerni | Suður-súdanskur |
| Stjórnmálaflokkur | Þjóðfrelsishreyfing Súdans (SPLM) |
| Maki | Mary Ayen Mayardit Aluel William Nyuon Bany |
| Trúarbrögð | Kaþólskur |
| Börn | 2 |
Salva Kiir Mayardit, yfirleitt kallaður Salva Kiir (f. 13. september 1951), er suður-súdanskur herforingi og stjórnmálamaður. Hann hefur verið forseti Suður-Súdans frá sjálfstæði landsins árið 2011.
Salva Kiir var útnefndur leiðtogi Þjóðfrelsishreyfingar Súdans (SPLM) eftir að John Garang lést árið 2005. Hann var jafnframt varaforseti Súdans frá 2005 til 2011, þegar Suður-Súdan hlaut sjálfstæði.
Æviágrip
[breyta | breyta frumkóða]Æska og uppvöxtur
[breyta | breyta frumkóða]Salva Kiir fæddist í þorpinu Akon í sýslunni Gogrial nálægt bænum Warab. Hann er af þjóðernishópi Dinka og er af prestaættum.[1] Árið 1951 var svæðið sett undir sameiginlega stjórn Bretlands og Egyptalands í Súdan.
Faðir Salva Kiir, Kuethpiny Thiik Atem, sem lést árið 2007, var nautgriparæktandi úr Payum-ættbálknum. Móðir hans, Awiei Rou Wol, var bóndi af Payii-ættbálknum. Kiir á sex bræður og þrjár systur,[2] ásamt hálfsystkynum sem faðir hann eignaðist með tveimur öðrum eiginkonum sínum.
Ferill í hernum
[breyta | breyta frumkóða]
Undir lok sjöunda áratugarins gekk Salva Kiir í hernaðarsamtökin Anyanya, sem barðist fyrir sjálfstæði suðurhluta Súdans í fyrstu súdönsku borgarastyrjöldinni. Þegar friðarsamningar voru gerðir í Addis Abeba árið 1972 var Kiir lágt settur liðsforingi. Árið 1983 gekk hann í Þjóðfrelsishreyfingu Súdans, sem stofnuð var af John Garang, og í hernaðararm hennar, Þjóðfrelsisher Súdans (APLS), í annarri súdönsku borgarastyrjöldinni. Hann var þá aðstoðarmaður Garangs. Árið 1997 tók Kiir þátt í Thunderbolt-aðgerðinni, stórsókn uppreisnarmanna þar sem APLS lagði undir sig meirihluta fylkisins Vestur-Ekvatoríu. Kiir varð leiðtogi APLS þegar John Garang lést í þyrluslysi árið 2005.[3] Orðrómar um að Kiir hefði verið leystur úr embætti sem hernaðarleiðtogi APLS árið 2004 höfðu næstum leitt til klofnings hreyfingarinnar.
Stjórnmálaferill
[breyta | breyta frumkóða]Eftir andlát Johns Garang varð Kiir þann 11. ágúst 2005 forseti sjálfsstjórnarhéraðsins Suður-Súdans og fyrsti varaforseti Lýðveldisins Súdans.[4] Kiir var talinn meiri sjálfstæðissinni en Garang og því efndi hann til þjóðaratkvæðagreiðslu um sjálfstæði Suður-Súdans frá ríkisstjórninni í Kartúm. Þegar Kiir var kjörinn forseti sjálfsstjórnarhéraðsins með 93 prósentum atkvæða í apríl 2010 var litið á það sem staðfestingu á vilja íbúanna til að lýsa yfir sjálfstæði.[5]
Niðurstöður þjóðaratkvæðagreiðslu sem haldin var frá 9. til 15. janúar 2011 voru þær að 98,83 % kjósenda kusu að lýsa yfir sjálfstæði. Þetta var gert þann 9. júlí 2011 og Salva Kiir varð þar með þjóðhöfðingi nýs ríkis.
Forseti Suður-Súdans
[breyta | breyta frumkóða]Þann 23. júlí 2013 rak Kiir varaforseta sinn, Riek Machar, eftir að Machar lýsti yfir áhuga á að gefa kost á sér til forseta í næstu kosningum, sem átti að halda árið 2015.[6]
Þann 15. desember 2013 brutust út bardagar í höfuðborginni Júba á milli stuðningsmanna Salva Kiir og stuðningsmanna Rieks Machar, sem endurvöktu gamlar deilur milli þjóðarbrota innan Þjóðfrelsishreyfingar Súdans: Annars vegar Dinka og hins vegar Núa (þjóðarbrots Rieks Machar). Þann 16. desember lýsti Kiir því yfir að komið hefði verið í veg fyrir valdarán. Kvöldið 17. desember höfðu 73 manns látist í átökunum.[7][8]
Þann 7. júlí 2018, nokkrum dögum eftir að stjórnvöld í Kartúm undirrituðu samning um varanlegt vopnahlé við Salva Kiir, var tilkynnt að Machar yrði varaforseti á ný, að fráfarandi embættishafar myndu sitja áfram og að kona úr stjórnarandstöðunni yrði einnig útnefnd í embætti.[9] Fimm dögum síðar samþykkti þingið einhljóða lög sem framlengdu kjörtímabil Salva Kiir um þrjú ár, til ársins 2021.[10][11]
Þann 5. ágúst 2018 var gerður annar samningur í Kartúm um að Machar yrði varaforseti í þrjú ár í viðbót ásamt þremur varaforsetum til viðbótar, að stofnuð yrði bráðabirgðastjórn með 35 ráðherrum, þar af 30 sem Kiir skipaði og 9 sem Machar skipaði, og að þingmönnum yrði fjölgað í 550, þar af 332 fylgismenn Kiir og 138 fylgismenn Machar.[12] Innan við viku síðar tilkynnti Kiir í sjónvarpsávarpi að Machar hlyti sakaruppgjöf ásamt öðrum vopnuðum hópum sem höfðu barist gegn stjórn Suður-Súdans frá árinu 2013.[13] Þann 12. september 2018 var friðarsamningur undirritaður í Addis Abeba.[14]
Í september 2019 funduðu Salva Kiir og Riek Machar til að skipuleggja framkvæmd friðarsamningsins með því að mynda ríkisstjórn fyrir nóvember.[15] Í desember 2019 gerður þeir samning um myndun þjóðstjórnar sem tæki við völdum í lok febrúar 2020.[16] Nýja stjórnin var að endingu mynduð þann 12. mars.[17]
Þann 13. desember 2022 náðist Salva Kiir á myndband að pissa í buxurnar á opinberri athöfn við opnun nýrrar hraðbrautar. Salva Kiir var hafður að háði og spotti á samfélagsmiðlum vegna atviksins, sem leiddi jafnframt til efasemda um heilsu forsetans. Eftir birtingu myndbandsins voru sex blaðamenn handteknir og orðrómar fóru á kreik um að þeir hefðu verið teknir af lífi. Samkvæmt Blaðamönnum án landamæra er Suður-Súdan hættulegasta ríki í Afríku fyrir blaðamenn.[18][19]
Þann 5. júlí 2023 tilkynnti Salva Kiir að hann yrði aftur í framboði í forsetakosningum Suður-Súdans árið 2024.[20]
Þann 24. nóvember 2023 var Salva Kiir kjörinn forseti Austur-Afríkusambandsins til eins árs.
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ „H.E President Salva Kiir Mayardit“. eahealth.org. Sótt 31 maí 2023.
- ↑ „Salva Kiir Mayardit: The Joshua of South Sudan“. paanluelwel.com (bandarísk enska). 14 febrúar 2016. Sótt 18. mars 2022..
- ↑ „Coopération : Félix Tshisekedi attendu ce dimanche à Juba pour un tête-à-tête avec son homologue Salva Kir“. adiac-congo.com. Sótt 31 maí 2023..
- ↑ „Soudan du sud: le président Kiir nomme son rival Machar vice-président“. rtbf.be. Sótt 31 maí 2023..
- ↑ „Le premier président élu du Sud-Soudan prête serment“. yahoo.fr. Sótt 24. mai 2010..
- ↑ South Soudan's Riek Machar eyes Salva Kiir's job, BBC News. Skoðað 30. mars 2025
- ↑ Soudan du Sud : les vieux démons resurgissent - grein í Point 17. desember 2013
- ↑ Soudan du Sud: 73 morts dans les affrontements à Juba Geymt 17 desember 2013 í Wayback Machine - Grein í Libération 17. desember 2013.
- ↑ „Soudan du Sud: le chef rebelle Riek Machar va retrouver son poste de vice-président“. L'Orient-Le Jour. Sótt 7 júlí 2018..
- ↑ Soudan du Sud: le mandat du gouvernement prolongé de trois ans, RFI, 13 juillet 2018.
- ↑ Soudan du Sud : prolongation du mandat du président Salva Kiir, africanews.fr, 13. júlí 2018.
- ↑ Le Point, magazine. „Soudan du Sud: les belligérants signent un accord sur le partage du pouvoir“. Le Point. Sótt 5 ágúst 2018.
- ↑ „Amnistie accordée aux rebelles du Soudan du Sud“. BBC News Afrique (bresk enska). 9 ágúst 2018. Sótt 9 ágúst 2018.
- ↑ AFP (12. september 2018). „Soudan du Sud: les belligérants signent un nouvel accord de paix“. Libération. Sótt 12. september 2018.
- ↑ Florence Miettaux (16. september 2019). „Au Soudan du Sud, la mise en œuvre laborieuse de l'accord de paix“. Le Monde.
- ↑ „Salva Kiir et Riek Machar s'engagent à former un gouvernement“. bbc.com. 18. desember 2019.
- ↑ „Soudan du Sud: le président Kiir dévoile le nouveau gouvernement“. 12. mars 2020. ISSN 0182-5852. Sótt 18. mars 2020..
- ↑ „Six journalistes arrêtés après la diffusion d'une vidéo du président du Soudan du Sud s'urinant dessus“. SudOuest.fr. Sótt 15. desember 2023..
- ↑ „Soudan du Sud : des journalistes ont-ils été tués pour avoir filmé le Président en train de s'uriner dessus ?“. Libération. Libération. Sótt 15. desember 2023..
- ↑ „Soudan du Sud : Salva Kiir candidat aux élections de 2024“. Africanews. 5. júlí 2023. Sótt 5. júlí 2023..