Kornsúra

Kornsúra
	;
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Jurtaríki (Plantae);
Fylking:	Dulfrævingar (Magnoliophyta);
Flokkur:	Tvíkímblöðungar (Magnoliopsida);
(óraðað)	Polygonales;
Ættbálkur:	Caryophyllales;
Ætt:	Súruætt (Polygonaceae);
Ættkvísl:	Persicaria;
Tegund:	P. vivipara;
Tvínefni
	Persicaria vivipara; (L.) Ronse Decr.
Samheiti
	Bistorta bulbifera (Royle ex Bab.) Greene ; Bistorta macounii (Small ex J.M.Macoun) Greene ; Bistorta vivipara (L.) S.F.Gray ; Bistorta vivipara (L.) Delarbre nom. illeg.; Bistorta vivipara subsp. fugax (Small) Soják ; Bistorta vivipara subsp. macounii (Small ex Macoun) Soják ; Colubrina vivipara (L.) Montandon ; Persicaria ramosa Nakai ; Persicaria vivipara (L.) L.P.Ronse Decraene ; Polygonum angustifolium D.Don ; Polygonum bistorta Garcke nom. illeg.; Polygonum blancheanum Gandoger ; Polygonum bracteatum Sprengel ; Polygonum bulbiferum Royle ex Bab. ; Polygonum camptostachys Gandoger ; Polygonum chevrolatii Gandoger ; Polygonum fugax Small ; Polygonum macounii Small ex Macoun ; Polygonum philippei Gandoger ; Polygonum tenuifolium H.W.Kung ; Polygonum viviparum L. ; Polygonum viviparum f. alpinum (Wahlenb.) Polunin ; Polygonum viviparum f. bulbigerum G.Beck ; Polygonum viviparum f. elatior Kurtz ; Polygonum viviparum f. florigerum G.Beck ; Polygonum viviparum f. linearifolium J.Q.Fu ; Polygonum viviparum f. pusillum Kurtz ; Polygonum viviparum f. ramosum (Nakai) T.Shimizu ; Polygonum viviparum monstr. paniculata Porsild ; Polygonum viviparum var. alpinum Wahlenberg ; Polygonum viviparum var. angustum A.J.Li ; Polygonum viviparum var. capitatum Torrey ; Polygonum viviparum var. macounii (Small ex J.M.Macoun) Hultén ; Polygonum viviparum var. pseudobistorta J.Rousseau ; Polygonum viviparum var. ramiflora L.Villar ; Polygonum viviparum var. subacaule Pursh ; Polygonum viviparum var. tenuifolium (H.W.Kung) Y.L.Liu;

Persicaria vivipara er fjölær jurt í súruætt (Polygonaceae).

Flokkun[breyta | breyta frumkóða]

"Molecular phylogenetic" rannsóknir hafa sýnt fram á að ættkvíslin Bistorta er sér grein innan ættarinnar Polygonaceae.^[1] Hinsvegar inniheldur Bistorta aðeins eina viðurkennda tegund; Bistorta sherei H. Ohba & Akiyama,^[2] og Bistorta vivipara er nú talið samnefni við P. vivipara.

Útbreiðsla[breyta | breyta frumkóða]

Hún er algeng um heimskautasvæði Evrasíu og Norður Ameríku (Grænland meðtalið).^[3] Útbreiðslusvæðið nær suður í háfjallasvæði, svo sem Alparnir, Karpatafjöll, Pýreneafjöll, Kákasus, og Tíbethásléttan.

Kornsúra er algeng á Íslandi, um allt land.^[4]

Samband við aðrar tegundir[breyta | breyta frumkóða]

Samlífi[breyta | breyta frumkóða]

Sveppir sem lifa á Íslandi sem rotverur á dauðum eða hálfdauðum vefjum kornsúru eru fjölmargir. Meðal þeirra sem eru þekktir eru Bostrichonema polygonia,^[5] Ciboria polygoni-vivipari,^[5] vankynssveppurinn Rhabdospora pleosporoides,^[5] sinublaðögn (Mycosphaerella tassiana),^[5] og hin skylda Mycosphaerella polygonorum.^[5]

Kornsúra lifir við útræna svepprót.^[6]

Sjúkdómar[breyta | breyta frumkóða]

Aðrir sveppir lifa á kornsúru sem plöntusjúkdómar. Meðal þeirra sem herja á kornsúru á Íslandi eru kornsúrusótsveppur (Microbotryum bistortarum) sem sýkir æxlikornin^[5] og Microbotryum pustulatum og kornsúrulakk (Pseudorhytisma bistortae) sem sýkja blöð kornsúrunnar.^[5] Þrjár tegundir pússryðs sýkja kornsúru á Íslandi: kornsúruryðsveppur (Puccinia bistortae), kornsúrupússryð (Puccinia septentrionalis) og Puccinia polygoni-vivipari.^[5]

Fæða[breyta | breyta frumkóða]

Ræturnar innihalda 24% kolvetni og æxlilaukarnir eru með 17% kolvetni. Þeir eru með hnetulíkt bragð og eruætir ferskir, en ættu að vera eldaðir í 15 mínútur. Blöðin eru C-vítamín uppspretta og hægt að borða hrá. Kornsúra er talin ein af 14 mikilvægustu villiplöntunum í neyðaraðstæðum.^[7]

Ytri tenglar[breyta | breyta frumkóða]

Den virtuella floran

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

↑ Sanchez A, Schuster TM, Kron KA (2009). „A large-scale phylogeny of Polygonaceae based on molecular data“. International Journal of Plant Sciences. 170 (8): 1044–1055. doi:10.1086/605121.
↑ „The Plant List: Bistorta“. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanic Garden. 2013. Afrit af upprunalegu geymt þann 3. október 2018. Sótt 27. júní 2018.
↑ "Bistorta vivipara (L.) Delarbre" Geymt 2016-04-28 í Wayback Machine Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA).
↑ Áskell Löve (1945). Íslenskar jurtir. Mál og Menning. bls. 128.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 Helgi Hallgrímsson & Guðríður Gyða Eyjólfsdóttir (2004). Íslenskt sveppatal I - smásveppir. Geymt 2020-10-17 í Wayback Machine Fjölrit Náttúrufræðistofnunar. Náttúrufræðistofnun Íslands. ISSN 1027-832X
↑ Helgi Hallgrímsson. 2010. Sveppabókin. Skrudda, Reykjavík. ISBN 978-9979-655-71-8
↑ ”Handbok Överlevnad”. Svenska armén, 1988

Wikilífverur eru með efni sem tengist

Kornsúra

Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

[Sanchez2009-1] Sanchez A, Schuster TM, Kron KA (2009). „A large-scale phylogeny of Polygonaceae based on molecular data“. International Journal of Plant Sciences. 170 (8): 1044–1055. doi:10.1086/605121.

[PlantListBistorta-2] „The Plant List: Bistorta“. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanic Garden. 2013. Afrit af upprunalegu geymt þann 3. október 2018. Sótt 27. júní 2018.

[GRIN-3] "Bistorta vivipara (L.) Delarbre" Geymt 2016-04-28 í Wayback Machine Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA).

[4] Áskell Löve (1945). Íslenskar jurtir. Mál og Menning. bls. 128.

[HH&GGE2004-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 Helgi Hallgrímsson & Guðríður Gyða Eyjólfsdóttir (2004). Íslenskt sveppatal I - smásveppir. Geymt 2020-10-17 í Wayback Machine Fjölrit Náttúrufræðistofnunar. Náttúrufræðistofnun Íslands. ISSN 1027-832X

[HH2010-6] Helgi Hallgrímsson. 2010. Sveppabókin. Skrudda, Reykjavík. ISBN 978-9979-655-71-8

[7] ”Handbok Överlevnad”. Svenska armén, 1988

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]