Árni Böðvarsson

Árni Böðvarsson (15. maí 1924 - 1. september 1992) var íslenskur málfræðingur og orðabókarritstjóri. Aðalstarf hans var ritstjórn á Orðabók menningarsjóðs.

Ævi og störf

Árni var fæddur að Giljum í Hvolhreppi í Rangárvallasýslu. Hann var einn fimm barna Böðvars Böðvarsson og Gróu Bjarnadóttur sem bjuggu lengst af í Bolholti á Rangárvöllum. Hann las til stúdentsprófs utanskóla hjá séra Ragnari Ófeigssyni á Fellsmúla, og varð stúdent frá Menntaskólanum í Reykjavík 1945. Árni lauk cand.mag prófi í íslenskum fræðum frá Háskóla Íslands árið 1950 og prófi í uppeldisfræðum 1953 frá sama skóla. Hann var sendikennari í íslensku við Háskólana í Björgvin og Osló á árunum 1955-57 en stundaði jafnframt nám í norskri málsögu og norskum mállýskum við sömu háskóla.

Hann var kennari við Kennaraháskóla Íslands, Háskóla Íslands, Húsmæðrakennaraskóla Íslands (síðar Hússtjórnarskóla Íslands) og fleiri skóla um árabil. Hann var kennari við Menntaskólann við Hamrahlíð á árunum 1968-1984, og umsjónarmaður bókasafns skólans frá árinu 1970. Hann annaðist ýmsa útvarpsþætti í Ríkisútvarpinu, m.a. þáttinn Daglegt mál árum saman, og gegndi stöðu málfarsráðunautar við stofnunina frá árinu 1984 til æviloka. Hann var einnig ritstjóri innanhússblaðs Ríkisútvarpsins um málfar, Tungutaks.

Árni var aðalritstjóri og höfundur Íslenskrar orðabókar handa skólum og almenningi, fyrstu orðabókar sinnar tegundar sem samin var á árunum 1957-63, og gefin út af Menningarsjóði árið 1963. Hann annaðist endurskoðun orðabókarinnar og aðra útgáfu hennar sem leit dagsins ljós árið 1983. Meðritstjóri þeirrar útgáfu var Ásgeir Bl. Magnússon.

Árni annaðist útgáfu á Íslenskum þjóðsögum og ævintýrum I-VI, sem Jón Árnason safnaði, ásamt Bjarna Vilhjálmssyni, og komu þær út á árunum 1954-61. Hann var meðhöfundur Íslenzk-rússneskrar orðabókar (aðalhöfundur: Valerij P.Berkov, Leningrad) sem kom út í Moskvu 1962. Hann safnaði efni í viðauka að orðabók Sigfúsar Blöndals sem gefinn var út árið 1963. Árni var ritstjóri Íslenzk-esperanto orðabókar en hún kom út í Reykjavík 1965.

Árni var einnig mikilvirkur í félagsstörfum ýmisskonar. Hann var formaður Félags íslenskra fræða 1957-62, ritari BHM 1960-64 og sat í stjórnum ýmissa annarra félaga um lengri eða skemmri tíma, m.a. Rangæingafélagsins í Rvík, Félags leiðsögumanna, Samtaka mígrenisjúklinga, Íslenska esperantosambandsins og MÍR.

Ritaskrá

• Íslenskar þjóðsögur og ævintýri I-VI, Jón Árnason safnaði (ritstj.) (1955-61)

• Íslensk-rússesk orðabók (ásamt Valeríj P. Bérkov) (1962)

• Íslenzk-esperanto orðabók (ritstj.) (1965)

• Íslensk orðabók handa skólum og almenningi (1963) (2.útg.1983)

• Rangárvallasýsla. Sýslu- og sóknarlýsingar Hins íslenska bókmenntafélags 1839-1845, 1856 og 1872-1873 (1968)

• Hljóðfræði (1969)

• Hekla. Eruption (1970)

• Merkingarfræði, kennslubók (1972)

• Þjóðtrú og þjóðsagnir (1973)

• Handritalestur og gotneskt letur (1974)

• Fjallabaksleið syðri. Árbók Ferðafélags Íslands (1976)

• Hljóðfræði (1979)

• Orðaskyggnir (íslensk orðabók handa börnum, ritstj.) (1979)

• Orðalykill (1987)

• Samtalsbók (1987)

• Málfar í fjölmiðlum (1989)

• Málastoð: leiðbeiningar um framburð í nokkrum erlendum tungumálum (1989)

• Þýsk-íslensk, íslensk-þýsk vasaorðabók (ásamt Eygló Eiðsdóttur) (1991)

• Íslenskt málfar (1992)

Tenglar

• Upplýsingar um Árna Böðvarsson á heimasíðu Íslenska málfræðifélagsins
• Árni Böðvarsson; minningagreinar; úr Morgunblaðinu 1992
• Hvenær á að nota í og hvenær á með staðanöfnum?
• Er rétt að segja Kúbverjar í stað Kúbanir eins og áður var gert? Geymt 22 mars 2007 í Wayback Machine