Askja (fjall)

Hnit: 65°01′48″N 16°45′00″V / 65.03000°N 16.75000°V / 65.03000; -16.75000
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

65°01′48″N 16°45′00″V / 65.03000°N 16.75000°V / 65.03000; -16.75000

Askja og Öskjuvatn. Gígurinn Víti næst á myndinni.
Askja, Öskjuvatn og Dyngjufjöll í kring.
Kort.

Askja er megineldstöð norðan Vatnajökuls, í Ódáðahrauni á hálendi Íslands[1]. Umhverfis Öskju eru Dyngjufjöll, en skarð er í gegnum fjöllin til austurs, sem kallast Öskjuop.

Gífurlegt eldgos hófst þar 29. mars 1875. Gos þetta nefnist Öskjugosið 1875, eða Dyngjufjallagos. Öskufall frá gosinu hafði mikil áhrif á Austurlandi[1] og átti sinn þátt í því að stór hópur fólks flutti þaðan til Vesturheims. Eftir að gosinu lauk varð mikið landsig í Öskju, og myndaðist þá Öskjuvatn. Á austurbakka Öskjuvatns er gígurinn Víti, og er talið að askan í gosinu 1875 hafi komið þar upp [heimild vantar].

Í tengslum við Öskjugosið 1875 varð einnig hraungos í Sveinagjá á Mývatnsöræfum, og rann þá Nýjahraun. Askja gaus síðast árið 1961[2].

Nýleg þróun[breyta | breyta frumkóða]

Frá ágúst 2021 til mars 2024 hefur land risið við Öskju um 70 sentimetra. [3]


Tenglar[breyta | breyta frumkóða]

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

  Þessi Íslandsgrein sem tengist landafræði er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
  1. 1,0 1,1 Vatnajökulsþjóðgarður. „Um Öskju“. Vatnajökulsþjóðgarður. Sótt 20. febrúar 2023.
  2. „Askja | Eldgos.is“. 25. desember 2010. Sótt 20. febrúar 2023.
  3. 26. mars 2024, Hraði landriss eykst í Öskju Rúv