„Guðmundar- og Geirfinnsmálið“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Sigurfreyr (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1: Lína 1:
'''Geirfinnsmálið''' (einnig nefnt '''Guðmundar- og Geirfinnsmál''') er viðamikið [[sakamál]], kennt við ''Geirfinn Einarsson'' (fæddur [[7. september]] [[1942]], horfinn [[19. nóvember]] [[1974]]).
'''Geirfinnsmálið''' (einnig nefnt '''Guðmundar- og Geirfinnsmál''') er viðamikið sakamál, kennt við ''Geirfinn Einarsson'' (fæddur [[7. september]] [[1942]], horfinn [[19. nóvember]] [[1974]]).


==Upphaf málsins==
==Upphaf málsins==
Upphafið má rekja til dularfulls hvarfs Geirfinns Einarssonar kvöldið [[19. nóvember]] [[1974]]. Ókunnur maður hafði hringt í hann úr [[Hafnarbúðin]]ni í [[Keflavík]] og mælt sér mót við hann kvöldið sem hann hvarf. Eftir lýsingum vitna á ókunna manninum var gerð [[leirstytta]], sem í hálfkæringi var kölluð „[[Leirfinnur]]“. Seinna meir beindu rannsóknamenn sjónum sínum að hvarfi annars manns, ''Guðmundar Einarssonar'' (fæddur [[1956]], horfinn [[25. janúar]] [[1974]]), sem horfið hafði aðfaranótt [[25. janúar]] sama ár. Töldu þeir að hvarf Guðmundar tengdist hvarfi Geirfinns (mennirnir tveir voru þó ekki venslaðir, þrátt fyrir sama föðurnafn).
Upphafið má rekja til dularfulls hvarfs Geirfinns Einarssonar kvöldið [[19. nóvember]] [[1974]]. Ókunnur maður hafði hringt í hann úr Hafnarbúðinni í [[Keflavík]] og mælt sér mót við hann kvöldið sem hann hvarf. Eftir lýsingum vitna á ókunna manninum var gerð leirstytta, sem í hálfkæringi var kölluð „[[Leirfinnur]]“. Seinna meir beindu rannsóknamenn sjónum sínum að hvarfi annars manns, ''Guðmundar Einarssonar'' (fæddur [[1956]], horfinn [[25. janúar]] [[1974]]), sem horfið hafði aðfaranótt [[25. janúar]] sama ár. Töldu þeir að hvarf Guðmundar tengdist hvarfi Geirfinns (mennirnir tveir voru þó ekki venslaðir, þrátt fyrir sama föðurnafn).


==Sakborningar==
==Sakborningar==
Hópur ungmenna var hnepptur í [[gæsluvarðhald]] í [[Síðumúlafangelsið|Síðumúlafangeslinu]] vegna hvarfa þeirra Guðmundar og Geirfinns og svokallaðs [[póstsvikamál]]s. Þau bentu á fjóra þekkta menn sem flestir tengdust skemmtistaðnum [[Klúbburinn|Klúbbnum]]. Voru þeir allir hnepptir í gæsluvarðhald og hafðir í haldi svo mánuðum skipti.
Hópur ungmenna var hnepptur í gæsluvarðhald í [[Síðumúlafangelsið|Síðumúlafangeslinu]] vegna hvarfa þeirra Guðmundar og Geirfinns og svokallaðs póstsvikamáls. Þau bentu á fjóra þekkta menn sem flestir tengdust skemmtistaðnum Klúbbnum. Voru þeir allir hnepptir í gæsluvarðhald og hafðir í haldi svo mánuðum skipti.


==Lokastig rannsóknar==
==Lokastig rannsóknar==
[[Þjóðverji|Þýskur]] [[rannsóknarforingi]] á eftirlaunum, Karl Schütz, var fenginn til að stýra [[rannsókn máls]]ins sem þá var í miklum hnút. Ekki verður séð hvers vegna óupplýst mannshvörf hér á landi gátu talist verðugt verkefni fyrir þýskan lögreglumann á eftirlaunum sem einkum hefur sérhæft sig í málum er varða öryggi ríkisins, en eftir að dómur var fallinn hér á Íslandi í málinu lýsti hann því yfir að meðferð sakborninga hafi minnt sig á blómatíð nasismans í Þýskalandi og að hlutdeild hans í málinu hafi bjargað íslensku ríkisstjórninni. Í [[janúar]] [[1977]] lauk svo rannsókn Karl Schütz eftir [[sviðsetning]]u atburða við [[Dráttarbrautin í Keflavík|Dráttarbrautina í Keflavík]] en þar töldu [[rannsóknarlögregla|rannsóknarlögreglumenn]] að Geirfinni hefði verið ráðinn bani. Þrátt fyrir umfangsmikla leit fannst ekki lík Guðmundar.
Þýskur rannsóknarforingi á eftirlaunum, Karl Schütz, var fenginn til að stýra rannsókn málsins sem þá var í miklum hnút. Ekki verður séð hvers vegna óupplýst mannshvörf hér á landi gátu talist verðugt verkefni fyrir þýskan lögreglumann á eftirlaunum sem einkum hefur sérhæft sig í málum er varða öryggi ríkisins, en eftir að dómur var fallinn hér á Íslandi í málinu lýsti hann því yfir að meðferð sakborninga hafi minnt sig á blómatíð nasismans í Þýskalandi og að hlutdeild hans í málinu hafi bjargað íslensku ríkisstjórninni. Í [[janúar]] [[1977]] lauk svo rannsókn Karl Schütz eftir sviðsetningu atburða við Dráttarbrautina í Keflavík en þar töldu rannsóknarlögreglumenn að Geirfinni hefði verið ráðinn bani. Þrátt fyrir umfangsmikla leit fannst ekki lík Guðmundar.


==Dómur í Hæstarétti==
==Dómur í Hæstarétti==
Dómur féll í [[Hæstiréttur Íslands|Hæstarétti]] árið [[1980]]. Ungmennin voru fundin sek og dæmd til [[fangelsisvist]]ar. Geirfinnsmálið hefur verið í umræðu í þjóðfélaginu í a.m.k. tvo áratugi en algjör skortur var á sönnunargögnum fyrir utan játningar sakborninga, sem þau hafa öll dregið til baka og hefur umræðan síðustu ár snúist um rannsóknaraðferðir [[lögregla|lögreglu]] og meint [[harðræði]] við rannsókn málsins.
Dómur féll í [[Hæstiréttur Íslands|Hæstarétti]] árið [[1980]]. Ungmennin voru fundin sek og dæmd til fangelsisvistar. Geirfinnsmálið hefur verið í umræðu í þjóðfélaginu í a.m.k. tvo áratugi en algjör skortur var á sönnunargögnum fyrir utan játningar sakborninga, sem þau hafa öll dregið til baka og hefur umræðan síðustu ár snúist um rannsóknaraðferðir [[lögregla|lögreglu]] og meint harðræði við rannsókn málsins.


==Endurupptaka Geirfinnsmálsins==
==Endurupptaka Geirfinnsmálsins==
Einn sakborninga, ''Sævar Ciesielski'' reyndi að fá málið tekið upp að nýju árið [[1996]], en án árangurs. Í umræðu um réttarfarsdómstól á Alþingi hinn 6. október 1998 kom Davíð Oddsson mörgum á óvart er hann hvatti til endurupptöku Guðmundar- og Geirfinnsmála. Við það tækifæri sagði hann m.a.:
Einn sakborninga, ''Sævar Ciesielski'' reyndi að fá málið tekið upp að nýju árið [[1996]], en án árangurs. Í umræðu um réttarfarsdómstól á Alþingi hinn 6. október 1998 kom Davíð Oddsson mörgum á óvart er hann hvatti til endurupptöku Guðmundar- og Geirfinnsmála. Við það tækifæri sagði hann m.a.:


,,Ég segi það fyrir mig persónulega að mér urðu mikil vonbrigði að Hæstiréttur skyldi ekki séð sig geta haft lagaskilyrði til að taka Geirfinnsmálið upp á nýjan leik. Ég hef fyrir mitt leyti kynnt mér þetta mál rækilega í gegnum tíðina og tel að þar hafi mönnum orðið á í messu í stórkostlegum mæli á nánast öllum stigum málsins. Ég held [...] að það hefði verið mjög sársaukafullt fyrir íslenska dómstólakerfið, þá hefði það verið gott og nauðsynlegt, hundahreinsun fyrir okkur ef nota má það óvirðulegt orð, að fara í gegnum það mál allt og með hvaða hætti það var unnið. Þeir sem hafa kynnt sér það mál rækilega geta ekki annað en sagt að þar var víða pottur brotinn." Davíð lauk ræðu sinni á þessum orðum: ,,Það var ekki aðeins eitt dómsmorð framið á allri þessari vegferð, þau voru mörg dómsmorðin sem framin voru á þessari vegferð allri og það er mjög erfitt fyrir okkur að búa við það."
,,Ég segi það fyrir mig persónulega að mér urðu mikil vonbrigði að Hæstiréttur skyldi ekki séð sig geta haft lagaskilyrði til að taka Geirfinnsmálið upp á nýjan leik. Ég hef fyrir mitt leyti kynnt mér þetta mál rækilega í gegnum tíðina og tel að þar hafi mönnum orðið á í messu í stórkostlegum mæli á nánast öllum stigum málsins. Ég held að það hefði verið mjög sársaukafullt fyrir íslenska dómstólakerfið, þá hefði það verið gott og nauðsynlegt, hundahreinsun fyrir okkur ef nota má það óvirðulegt orð, að fara í gegnum það mál allt og með hvaða hætti það var unnið. Þeir sem hafa kynnt sér það mál rækilega geta ekki annað en sagt að þar var víða pottur brotinn." Davíð lauk ræðu sinni á þessum orðum: ,,Það var ekki aðeins eitt dómsmorð framið á allri þessari vegferð, þau voru mörg dómsmorðin sem framin voru á þessari vegferð allri og það er mjög erfitt fyrir okkur að búa við það."


== Heimild ==
== Heimild ==

Útgáfa síðunnar 21. nóvember 2010 kl. 13:57

Geirfinnsmálið (einnig nefnt Guðmundar- og Geirfinnsmál) er viðamikið sakamál, kennt við Geirfinn Einarsson (fæddur 7. september 1942, horfinn 19. nóvember 1974).

Upphaf málsins

Upphafið má rekja til dularfulls hvarfs Geirfinns Einarssonar kvöldið 19. nóvember 1974. Ókunnur maður hafði hringt í hann úr Hafnarbúðinni í Keflavík og mælt sér mót við hann kvöldið sem hann hvarf. Eftir lýsingum vitna á ókunna manninum var gerð leirstytta, sem í hálfkæringi var kölluð „Leirfinnur“. Seinna meir beindu rannsóknamenn sjónum sínum að hvarfi annars manns, Guðmundar Einarssonar (fæddur 1956, horfinn 25. janúar 1974), sem horfið hafði aðfaranótt 25. janúar sama ár. Töldu þeir að hvarf Guðmundar tengdist hvarfi Geirfinns (mennirnir tveir voru þó ekki venslaðir, þrátt fyrir sama föðurnafn).

Sakborningar

Hópur ungmenna var hnepptur í gæsluvarðhald í Síðumúlafangeslinu vegna hvarfa þeirra Guðmundar og Geirfinns og svokallaðs póstsvikamáls. Þau bentu á fjóra þekkta menn sem flestir tengdust skemmtistaðnum Klúbbnum. Voru þeir allir hnepptir í gæsluvarðhald og hafðir í haldi svo mánuðum skipti.

Lokastig rannsóknar

Þýskur rannsóknarforingi á eftirlaunum, Karl Schütz, var fenginn til að stýra rannsókn málsins sem þá var í miklum hnút. Ekki verður séð hvers vegna óupplýst mannshvörf hér á landi gátu talist verðugt verkefni fyrir þýskan lögreglumann á eftirlaunum sem einkum hefur sérhæft sig í málum er varða öryggi ríkisins, en eftir að dómur var fallinn hér á Íslandi í málinu lýsti hann því yfir að meðferð sakborninga hafi minnt sig á blómatíð nasismans í Þýskalandi og að hlutdeild hans í málinu hafi bjargað íslensku ríkisstjórninni. Í janúar 1977 lauk svo rannsókn Karl Schütz eftir sviðsetningu atburða við Dráttarbrautina í Keflavík en þar töldu rannsóknarlögreglumenn að Geirfinni hefði verið ráðinn bani. Þrátt fyrir umfangsmikla leit fannst ekki lík Guðmundar.

Dómur í Hæstarétti

Dómur féll í Hæstarétti árið 1980. Ungmennin voru fundin sek og dæmd til fangelsisvistar. Geirfinnsmálið hefur verið í umræðu í þjóðfélaginu í a.m.k. tvo áratugi en algjör skortur var á sönnunargögnum fyrir utan játningar sakborninga, sem þau hafa öll dregið til baka og hefur umræðan síðustu ár snúist um rannsóknaraðferðir lögreglu og meint harðræði við rannsókn málsins.

Endurupptaka Geirfinnsmálsins

Einn sakborninga, Sævar Ciesielski reyndi að fá málið tekið upp að nýju árið 1996, en án árangurs. Í umræðu um réttarfarsdómstól á Alþingi hinn 6. október 1998 kom Davíð Oddsson mörgum á óvart er hann hvatti til endurupptöku Guðmundar- og Geirfinnsmála. Við það tækifæri sagði hann m.a.:

,,Ég segi það fyrir mig persónulega að mér urðu mikil vonbrigði að Hæstiréttur skyldi ekki séð sig geta haft lagaskilyrði til að taka Geirfinnsmálið upp á nýjan leik. Ég hef fyrir mitt leyti kynnt mér þetta mál rækilega í gegnum tíðina og tel að þar hafi mönnum orðið á í messu í stórkostlegum mæli á nánast öllum stigum málsins. Ég held að það hefði verið mjög sársaukafullt fyrir íslenska dómstólakerfið, þá hefði það verið gott og nauðsynlegt, hundahreinsun fyrir okkur ef nota má það óvirðulegt orð, að fara í gegnum það mál allt og með hvaða hætti það var unnið. Þeir sem hafa kynnt sér það mál rækilega geta ekki annað en sagt að þar var víða pottur brotinn." Davíð lauk ræðu sinni á þessum orðum: ,,Það var ekki aðeins eitt dómsmorð framið á allri þessari vegferð, þau voru mörg dómsmorðin sem framin voru á þessari vegferð allri og það er mjög erfitt fyrir okkur að búa við það."

Heimild

  • „Mál 214: Vefur um Geirfinnsmálið“. Sótt 1. mars 2006.
  • Vefur Hæstaréttar Íslands
  • Eftirmáli við endurupptökubeiðni Sævars Ciesielskis
  Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.