„Kosningaréttur“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 27. október 2010 kl. 17:24

Kosningaréttur er réttur fólks til þess að taka þátt í lýðræðislegum kosningum. Oft er kosningaréttur stjórnarskráarlega varinn en algengast er að fólk fái kosningarétt við 18 ára aldur, eins og tíðkast á Íslandi.

Kosningaréttur á Íslandi

Íslendingar fengu fyrst kosningarétt með tilskipun sem Kristján 8. Danakonungur gaf út 8. mars 1843 og var hann bundinn því að menn væru orðnir 25 ára, hefðu óflekkað mannorð og ættu að minnsta kosti 10 hundraða jörð eða múr- eða timburhús í kaupstað sem metið væri á að minnsta kosti 1000 ríkisdali eða hefðu lífstíðarábúð á 20 hundraða jörð. Karlmenn einir höfðu kosningarétt.

Reglurnar um eign voru rýmkaðar dálítið þegar kosið var til þjóðfundarins 1851 og aftur árið 1903. Þá fengu karlmenn sem ekki voru öðrum háðir sem hjú og borguðu fjórar krónur eða meira í útsvar kosningarétt.

Árið 1915 var svo gerð veruleg breyting; konur fengu þá kosningarétt og einnig allir sem orðnir voru 25 ára og skulduðu ekki sveitarstyrk. Þessum nýju kjósendum var þó ekki strax treyst til að beita kosningaréttinum; aðeins þeir sem orðnir voru 40 ára máttu kjósa og það mark átti síðan að færast niður um eitt ár á ári þar til 25 ára markinu væri náð. Þessar takmarkanir voru þó felldar niður árið 1920.

Enn varð breyting árið 1934, þegar kosningaréttur var færður niður í 21 árs aldur og takmarkanir á kosningarétti vegna skuldar við sveitarsjóð voru numdar úr gildi. Kosningaaldurinn var svo lækkaður í 20 ár árið 1968 og að lokum í 18 ár 1984.

Heimildir

Þessi stjórnmálagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

@@ Lína 2: / Lína 2: @@
 == Kosningaréttur á Íslandi ==
-Íslendingar fengu fyrst kosningarétt með tilskipun sem [[Kristján 8.]] Danakonungur gaf út [[8. mars]] [[1843]] og var hann bundinn því að menn væru orðnir 25 ára, hefðu óflekkað [[mannorð]] og ættu að minnsta kosti 10 [[hundraða]] jörð eða múr- eða timburhús í kaupstað sem metið væri á að minnsta kosti 1000 [[Ríkisdalir|ríkisdali]] eða hefðu lífstíðarábúð á 20 hundraða jörð. Karlmenn einir höfðu kosningarétt.
+Íslendingar fengu fyrst kosningarétt með tilskipun sem [[Kristján 8.]] Danakonungur gaf út [[8. mars]] [[1843]] og var hann bundinn því að menn væru orðnir 25 ára, hefðu óflekkað [[mannorð]] og ættu að minnsta kosti 10 [[hundrað|hundraða]] jörð eða múr- eða timburhús í kaupstað sem metið væri á að minnsta kosti 1000 [[Ríkisdalir|ríkisdali]] eða hefðu lífstíðarábúð á 20 hundraða jörð. Karlmenn einir höfðu kosningarétt.
 Reglurnar um eign voru rýmkaðar dálítið þegar kosið var til [[þjóðfundurinn 1851|þjóðfundarins 1851]] og aftur árið [[1903]]. Þá fengu karlmenn sem ekki voru öðrum háðir sem hjú og borguðu fjórar krónur eða meira í útsvar kosningarétt.
-Árið [[1915]] var svo gerð veruleg breyting; í fyrsta lagi fengu konur kosningarétt og einnig allir sem orðnir voru 25 ára og skulduðu ekki [[sveitarstyrkur|sveitarstyrk]]. Þessum nýju kjósendum var þó ekki strax treyst til að beita kosningaréttinum; aðeins þeir sem orðnir voru 40 ára máttu kjósa og það mark átti síðan að færast niður um eitt ár á ári þar til 25 ára markinu væri náð. Þessar takmarkanir voru þó felldar niður árið [[1920]].
+Árið [[1915]] var svo gerð veruleg breyting; konur fengu þá kosningarétt og einnig allir sem orðnir voru 25 ára og skulduðu ekki [[sveitarstyrkur|sveitarstyrk]]. Þessum nýju kjósendum var þó ekki strax treyst til að beita kosningaréttinum; aðeins þeir sem orðnir voru 40 ára máttu kjósa og það mark átti síðan að færast niður um eitt ár á ári þar til 25 ára markinu væri náð. Þessar takmarkanir voru þó felldar niður árið [[1920]].
 Enn varð breyting árið [[1934]], þegar kosningaréttur var færður niður í 21 árs aldur og takmarkanir á kosningarétti vegna skuldar við sveitarsjóð voru numdar úr gildi. Kosningaaldurinn var svo lækkaður í 20 ár árið [[1968]] og að lokum í 18 ár [[1984]].