„Pappír“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
VolkovBot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: cy:Papur, pnb:کاغذ
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: my:စက္ကူ
Lína 84: Lína 84:
[[ms:Kertas]]
[[ms:Kertas]]
[[mt:Karta]]
[[mt:Karta]]
[[my:စက္ကူ]]
[[new:भ्वं]]
[[new:भ्वं]]
[[nl:Papier]]
[[nl:Papier]]

Útgáfa síðunnar 20. október 2010 kl. 23:47

Pappírsbunki.

Pappír er þunnt, flatt, lífrænt, „lifandi“ efni sem er að mestu leiti gert úr náttúrulegum jurtatrefjum, venjulega úr viði, en stundum eru einnig notaðar aðrar jurtatrefjar eins og bómull, hör, hampur og lín. Á norðlægum slóðum er oftast notaður mjúkviður eins og fura og greni til pappírsframleiðslu en sunnar í Evrópu nota menn frekar harðvið eins og beyki og birki. Það þarf rúmlega tonn af þurrkuðum trjáviði til þess að framleiða eitt tonn af pappír. Tré eru aðallega samansett úr beðmi (cellulose), hálfbeðmi (hemicellulose) og tréni (lignin).Beðmið og hálfbeðmið mynda sjálfar trefjarnar í viðnum en trénið virkar eins og e.k lím milli trefjanna og bindur þær saman.

Saga

Orðið pappír kemur frá egypska orðinu papýrus sem var efnið sem Egyptar til forna notuðu til að skrifa á. Papýrus var byrjað að nota strax um 3000 árum fyrir Krist og einnig stuttu seinna í Grikklandi og Róm. Lengra í norðri notuðu menn kinda- eða kálfskinn, enda gat papýrus ekki vaxið í norrænu loftslagi. Í Kína skjalfestu menn gögn á bambus, sem var illmeðfærilegt og þungt. Einnig notuðu menn stundum silki en það var venjulega álitið of dýrt. Flest þessara efna voru fágæt og dýr.

Kínverjar fundu upp nýja aðferð við pappírsgerð árið 105 eftir Krist en lúrðu á aðferðunum eins og ormar á gulli. Það var því ekki fyrr en um 600 eK að upplýsingarnar bárust út.

Pappír var dýr lúxusvara í gegn um aldirnar, allt þar til gufuknúnar pappírsgerðarvélar komu fram á 19 öld sem gátu gert pappír úr viði. Nú gegnir pappír síminnkandi hlutverki í amstri hversdagsleikans þar sem flest er orðið stafrænt. Þó má gera ráðfyrir að heimurinn verði seint alfarið pappírslaus, enda jafnast ekkert á við að finna lyktina af marglesinni bók.

Tengt efni

Tengill

Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu

Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG