„Fulltrúadeild Bandaríkjaþings“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Leszek Jańczuk (spjall | framlög)
Hallatinna (spjall | framlög)
Lína 19: Lína 19:
Mikilvægasta hlutverk fulltrúadeildarinnar er [[löggjafarvald|löggjafarvaldið]] en auk þess hefur fulltrúadeildin umsjón með [[fjárlög|fjárlögum]] og yfirlýsingu um [[stríð]]. Einnig hefur fulltrúadeildin mikilvægt hlutverk í að stuðla að jafnvægi í [[Þrískipting ríkisvaldsins|þrískiptingu valdsins]] og hafa [[þingeftirlit|eftirlit]] með [[framkvæmdavald|framkvæmdavaldinu]].
Mikilvægasta hlutverk fulltrúadeildarinnar er [[löggjafarvald|löggjafarvaldið]] en auk þess hefur fulltrúadeildin umsjón með [[fjárlög|fjárlögum]] og yfirlýsingu um [[stríð]]. Einnig hefur fulltrúadeildin mikilvægt hlutverk í að stuðla að jafnvægi í [[Þrískipting ríkisvaldsins|þrískiptingu valdsins]] og hafa [[þingeftirlit|eftirlit]] með [[framkvæmdavald|framkvæmdavaldinu]].


Löggjöf fer þannig fram að fulltrúadeildin ræðir frumvörp, gerir breytingar ef vilji er til og kýs svo um þau en yfirleitt er um að ræða rafræna kosningu. Frumvarpið er síðan sent til öldungadeildarinnar en ef öldungardeildin samþykkir er frumvarpið sent aftur í fulltrúadeildina sem kýs aftur um frumvarpið, ef til vill með einhverjum breytingartillögum frá öldungadeildinni. Öldungadeildin kýs svo einnig um frumvarpið í annað skipti áður en frumvarpið er sent til forsetans til undirritunar. Hann getur annað hvort samþykkt frumvarpið eða ekki en ef hann samþykkir það ekki þá er það sent aftur til þingsins en frumvarpið verður þá ekki að lögum nema með 2/3 atkvæða í báðum deildum þingsins.[[Frumvarp|Frumvörp]] til laga verða að vera samþykkt af báðum deildum þingsins en geta þau orðið til í annarri hvorri deildinni nema frumvörp er varða fjárlög sem byrja alltaf (að minnsta kosti formlega) í fulltrúadeild þingsins.<ref> {{cite book | last1 = Katz| first1 = Richard S.| title = Political Institutions in the United States | publisher = Oxford University Press | date = 2007 | accessdate = 2010-10-13 | isbn = 9780199283835}}</ref>
Löggjöf fer þannig fram að fulltrúadeildin ræðir frumvörp, gerir breytingar ef vilji er til og kýs svo um þau en yfirleitt er um að ræða rafræna kosningu. Frumvarpið er síðan sent til öldungadeildarinnar en ef öldungardeildin samþykkir er frumvarpið sent aftur í fulltrúadeildina sem kýs aftur um frumvarpið, ef til vill með einhverjum breytingartillögum frá öldungadeildinni. Öldungadeildin kýs svo einnig um frumvarpið í annað skipti áður en frumvarpið er sent til forsetans til undirritunar. Hann getur annað hvort samþykkt frumvarpið eða ekki en ef hann samþykkir það ekki þá er það sent aftur til þingsins en frumvarpið verður þá ekki að lögum nema með 2/3 atkvæða í báðum deildum þingsins. [[Frumvarp|Frumvörp]] til laga verða að vera samþykkt af báðum deildum þingsins en geta þau orðið til í annarri hvorri deildinni nema frumvörp er varða fjárlög sem byrja alltaf (að minnsta kosti formlega) í fulltrúadeild þingsins.<ref> {{cite book | last1 = Katz| first1 = Richard S.| title = Political Institutions in the United States | publisher = Oxford University Press | date = 2007 | accessdate = 2010-10-13 | isbn = 9780199283835}}</ref>


Fulltrúadeildin hefur að auki ákveðin völd sem [[Öldungadeild Bandaríkjaþings|öldungadeildin]] hefur ekki, svo sem að kjósa [[Forseti Bandaríkjanna|forsetann]] ef [[kjörmannaráð]] stendur á jöfnu og leggja til málshöfðun gegn forseta (e. ''impeachment'') en helsti munur á öldungadeildinni og fulltrúadeildinni er að öldungadeildin er mun frjálslegri. Í fulltrúadeildinni er ákveðið í upphafi hversu lengi megi ræða frumvarp en í öldungadeildinni er málþóf algengt þar sem tíminn er ekki takmarkaður og aðeins er hægt að stoppa málþóf með samþykki 60 öldungadeildaþingmanna. Þetta gerir það að verkum að réttur minnihlutans verður meiri og meirihlutinn neyðist oft til að málamiðla. Að auki eru flokkslínur í öldungadeildinni óljósari heldur en í neðri deildinni þar sem mikill flokksagi ríkir.<ref> {{cite book | last1 = Katz| first1 = Richard S.| title = Political Institutions in the United States | publisher = Oxford University Press | date = 2007 | accessdate = 2010-10-13 | isbn = 9780199283835}}</ref>
Fulltrúadeildin hefur að auki ákveðin völd sem [[Öldungadeild Bandaríkjaþings|öldungadeildin]] hefur ekki, svo sem að kjósa [[Forseti Bandaríkjanna|forsetann]] ef [[kjörmannaráð]] stendur á jöfnu og leggja til málshöfðun gegn forseta (e. ''impeachment'') en helsti munur á öldungadeildinni og fulltrúadeildinni er að öldungadeildin er mun frjálslegri. Í fulltrúadeildinni er ákveðið í upphafi hversu lengi megi ræða frumvarp en í öldungadeildinni er málþóf algengt þar sem tíminn er ekki takmarkaður og aðeins er hægt að stoppa málþóf með samþykki 60 öldungadeildaþingmanna. Þetta gerir það að verkum að réttur minnihlutans verður meiri og meirihlutinn neyðist oft til að málamiðla. Að auki eru flokkslínur í öldungadeildinni óljósari heldur en í neðri deildinni þar sem mikill flokksagi ríkir.<ref> {{cite book | last1 = Katz| first1 = Richard S.| title = Political Institutions in the United States | publisher = Oxford University Press | date = 2007 | accessdate = 2010-10-13 | isbn = 9780199283835}}</ref>

Útgáfa síðunnar 14. október 2010 kl. 09:47

Skjaldamerki Fulltrúadeildar Bandaríkjaþings.

Fulltrúadeild Bandaríkjaþings er neðri deild Bandaríkjaþings, en þar sitja 435 þingmenn fyrir 50 fylki.

Um þingið

Bandaríkjaþing á rætur sínar að rekja allt aftur til ársins 1787 þegar Bandaríkin lýstu yfir sjálfstæði en ákveðið var að hafa tvær deildir til að tryggja það að ekki skapaðist ójafnvægi á milli fylkja og allir hefðu fulltrúa til að standa vörð um þeirra hagsmuni. [1]

Fulltrúar í neðri deild Bandaríkjaþings eru 435 talsins en þeir eru kosnir til tveggja ára í einmenningskjördæmiskosningu. Auk fulltrúanna 435 eru ákveðin svæði með áheyrnafulltrúa sem eru án atkvæðisréttar en það eru umdæmi Kólumbíu, American Samoa, Guam, Jómfrúreyjar og norður Mariana eyjur auk eins fastafulltrúa (e. Resident Commissioner) frá Puerto Rico sem situr í fjögur ár. Þessir sex fulltrúar og fastafulltrúinn mega taka þátt í umræðum og kjósa í nefndum. Þeir mega einnig kjósa í „nefnd heildarinnar“ (e. Committee of the Whole) þegar atkvæði þeirra ráða ekki úrslitum en nefnd heildarinnar er nokkurs konar tæki þingsins til að kanna viðhorf þingmanna til frumvarps og leggja fram lagabreytingar.

Þingmenn eru fulltrúar þess fylkis sem þeir eru kosnir í og bera þeir ákveðnar skyldur gagnvart sínu heimafylki og fara oft heim í fríum til að sinna vinnu þar en hugmyndin er að þingmennirnir kjósi um frumvörp á grundvelli hagsmuna síns kjördæmis.[2] Misjafnt er hversu margir þingmenn sitja fyrir hvert fylki en eftir því sem íbúar fylkisins eru fleiri, því fleiri kjördæmi eru innan fylkisins. Kalifornía er með flesta þingmenn eða 53 en sjö fylki hafa aðeins einn þingmann en það eru Alaska, Delaware, Montana, Norður-Dakóta, Suður-Dakóta, Vermont og Wyoming. Frambjóðendur til fulltrúadeildarinnar verða að vera 25 ára, hafa búið í Bandaríkjunum í sjö ár og búa í því fylki sem þeir eru fulltrúi fyrir en ekkert takmark er fyrir því hversu oft þingmenn mega bjóða sig fram til setu í fulltrúadeildinni. Kosningar til fulltrúadeildarinnar eru ávallt á þriðjudegi eftir fyrsta mánudag í nóvember á árum sem enda á heilli tölu.[3] Í dag er demókrataflokkurinn með meirihluta í fulltrúadeildinni eða 253 þingmenn en repúblikanar eru með 178 fulltrúa.

Helstu embætti innan þingsins

Helstu leiðtogar á þinginu eru aðalræðumaður þingins (e. speaker) eða forseti þingsins sem nú er Nancy Pelosi. Forseti þingsins er jafnframt leiðtogi meirihlutans og hefur hann þó nokkur völd. Hann ákveður í hvaða nefndir frumvörp eru send, skipuleggur dagskrána og er andlit flokks síns út á við. Forseti á að framfylgja reglum þingsins á sanngjarnan hátt en þó er búist við því að hann nýti sér forréttindin sem fylgja embættinu flokk sínum í hag. Leiðtogi minnihlutans sem nú er John Boehner er síðan andlit minnihlutans út á við. „Svipa“ (e. whip) meirihluta og minnihluta er einnig mikilvægt hlutverk en svipan er í raun samskiptastjóri flokksins, hann á að vita hvað meðlimir flokksins vilja og hvað þeir þola og sjá til þess að þeir kjósi rétt. Svipa meirihluta nú er James E. Clyburn en svipa minnihluta Eric Cantor. Aðrir mikilvægir aðilar eru formaður flokksstjórnarfundar og formaður nefndar um þingframboð flokksins.[4]

Innan fulltrúadeildarinnar starfa nefndir hinna ýmsu málefna, svo sem landbúnaðarnefnd, dómsmálanefnd, utanríkisnefnd, skattanefnd og fleira, alls 25 talsins. Einnig eru skipaðar tímabundnar nefndir en helstu hlutverk nefndanna eru að bæði valdinu og vinnunni sé dreift. Fulltrúadeildin myndi án þeirra hafa allt of mikið að gera en auk þess hvetur þetta þingmenn til að tileinka sér sérhæfni á ákveðnum sviðum til að komast í nefndarsetu.[5]

Hlutverk

Mikilvægasta hlutverk fulltrúadeildarinnar er löggjafarvaldið en auk þess hefur fulltrúadeildin umsjón með fjárlögum og yfirlýsingu um stríð. Einnig hefur fulltrúadeildin mikilvægt hlutverk í að stuðla að jafnvægi í þrískiptingu valdsins og hafa eftirlit með framkvæmdavaldinu.

Löggjöf fer þannig fram að fulltrúadeildin ræðir frumvörp, gerir breytingar ef vilji er til og kýs svo um þau en yfirleitt er um að ræða rafræna kosningu. Frumvarpið er síðan sent til öldungadeildarinnar en ef öldungardeildin samþykkir er frumvarpið sent aftur í fulltrúadeildina sem kýs aftur um frumvarpið, ef til vill með einhverjum breytingartillögum frá öldungadeildinni. Öldungadeildin kýs svo einnig um frumvarpið í annað skipti áður en frumvarpið er sent til forsetans til undirritunar. Hann getur annað hvort samþykkt frumvarpið eða ekki en ef hann samþykkir það ekki þá er það sent aftur til þingsins en frumvarpið verður þá ekki að lögum nema með 2/3 atkvæða í báðum deildum þingsins. Frumvörp til laga verða að vera samþykkt af báðum deildum þingsins en geta þau orðið til í annarri hvorri deildinni nema frumvörp er varða fjárlög sem byrja alltaf (að minnsta kosti formlega) í fulltrúadeild þingsins.[6]

Fulltrúadeildin hefur að auki ákveðin völd sem öldungadeildin hefur ekki, svo sem að kjósa forsetann ef kjörmannaráð stendur á jöfnu og leggja til málshöfðun gegn forseta (e. impeachment) en helsti munur á öldungadeildinni og fulltrúadeildinni er að öldungadeildin er mun frjálslegri. Í fulltrúadeildinni er ákveðið í upphafi hversu lengi megi ræða frumvarp en í öldungadeildinni er málþóf algengt þar sem tíminn er ekki takmarkaður og aðeins er hægt að stoppa málþóf með samþykki 60 öldungadeildaþingmanna. Þetta gerir það að verkum að réttur minnihlutans verður meiri og meirihlutinn neyðist oft til að málamiðla. Að auki eru flokkslínur í öldungadeildinni óljósari heldur en í neðri deildinni þar sem mikill flokksagi ríkir.[7]

Tenglar

Wikivitnun er með safn tilvitnana á síðunni
Wikivitnun er með safn tilvitnana á síðunni
Wikivitnun er með safn tilvitnana á síðunni

Tilvísanir

  1. Katz, Richard S. (2007). Political Institutions in the United States. Oxford University Press. ISBN 9780199283835.
  2. „House of Representatives“. Sótt 11. október 2010.
  3. Katz, Richard S. (2007). Political Institutions in the United States. Oxford University Press. ISBN 9780199283835.
  4. Katz, Richard S. (2007). Political Institutions in the United States. Oxford University Press. ISBN 9780199283835.
  5. Katz, Richard S. (2007). Political Institutions in the United States. Oxford University Press. ISBN 9780199283835.
  6. Katz, Richard S. (2007). Political Institutions in the United States. Oxford University Press. ISBN 9780199283835.
  7. Katz, Richard S. (2007). Political Institutions in the United States. Oxford University Press. ISBN 9780199283835.