„Signa“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
SieBot (spjall | framlög)
→‎Siglingar og brýr: Navigation hluti ensku Seine greinarinnar þýdd yfir
Lína 21: Lína 21:


== Siglingar og brýr ==
== Siglingar og brýr ==
Fjöldi brúa hefur verið byggður yfir Signu, þar af um 36 í París. Meðal þeirra eru ''Pont Louis-Philippe'' og ''Pont Neuf'', sú síðarnefnda er frá 1607. Af öðrum brúm má nefna [[Normandí-brúin|Normandí-brúna]] (Pont de Normandie), sem er einhver lengsta [[stagbrú]] í heimi, og tengir borgirnar [[Le Havre]] og [[Honfleur]].

Signa er fær hafskipum upp til Rúðuborgar, sem er 120 km frá sjó, og þar gætir flóðs og fjöru. Hægt er að komast á fljótabátum upp til [[Bar-sur-Seine]] sem er 560 km frá ósum árinnar. Þar fyrir ofan er hægt að komast um á skemmtibátum. Við París, um 446 km frá ármynninu, er áin aðeins í 24 m hæð, og er hún því afar lygn og auðveld til siglinga. Það nýttu [[víkingar]] sér að fornu, og komust á skipum sínum alla leið upp til Parísar.
Signa er fær hafskipum upp til Rúðuborgar, sem er 120 km frá sjó, og þar gætir flóðs og fjöru. Hægt er að komast á fljótabátum upp til [[Bar-sur-Seine]] sem er 560 km frá ósum árinnar. Þar fyrir ofan er hægt að komast um á skemmtibátum. Við París, um 446 km frá ármynninu, er áin aðeins í 24 m hæð, og er hún því afar lygn og auðveld til siglinga. Það nýttu [[víkingar]] sér að fornu, og komust á skipum sínum alla leið upp til Parísar.


Í dag lítur áin nokkuð öðruvísi en á víkingaöld. Á milli árinnar Signa, og árinnar Oise, liggur skipaskurður rétt norðan og austan við höfuðborg Frakklands, París. Skipaskurðurinn endar hjá borginni Conflans-Sainte-Horine, og fer á leið sinni um borgirnar Bougival, Surenes og Saint Mammés. Nokkur hæðarmunur er á byrjunar og endapunkti skipaskurðarins, og því fylgir margir skipalásar. Annar skipaskurður var byggður sem leyfði skipum að sigla alla leið til Troyes, en hann hefur nú verið yfirgefinn.
Fjöldi brúa hefur verið byggður yfir Signu, þar af um 36 í París. Meðal þeirra eru ''Pont Louis-Philippe'' og ''Pont Neuf'', sú síðarnefnda er frá 1607. Af öðrum brúm má nefna [[Normandí-brúin|Normandí-brúna]] (Pont de Normandie), sem er einhver lengsta [[stagbrú]] í heimi, og tengir borgirnar [[Le Havre]] og [[Honfleur]].

Meðaldýpt árinnar Signa við París er um átta metrar. Dýptin var áður minni, á 18 öld þegar að lítill skurður í samfelldu streymi var haldið í skefjum með sandbönkum. Í dag er dýptinni stjórnað með manngerðum bökkum þar sem hvor hliðin fyrir sig er full af vatni. Flæði árinnar er þó lítil, um nokkra fermetra á sekúndu, en mun hærra flæði er mögulegt í flóðum. Sérstök lón fyrir ofan París hjálpa að halda jöfnu streymi árinnar í gegnum borgina, en tryggja þó ekki að aukning verði í árfarveginum þegar flóð verða.

Mjög stórvægilegt flóð var í ánni Signa í Janúar 1910. Í flóðinu flæddi yfir borgina, í allt að 8.62 metra sjávarmál. Áin flæddi aftur árin 1924, 1955, 1982 og 1999-2000.


== Saga ==
== Saga ==

Útgáfa síðunnar 16. september 2010 kl. 14:12

Signa
Signa og vatnasvið hennar. Hún rennur í gegnum París og út í Ermarsundið.
Signa og vatnasvið hennar. Hún rennur í gegnum París og út í Ermarsundið.
Uppspretta Búrgúnd-hérað
Árós Signuflói við Ermarsund, nálægt Le Havre
Lönd á vatnasviði Frakkland, Belgía
Lengd 776 km
Hæð uppsprettu 471 m
Meðalrennsli 563 m³/s (við ósa)
Vatnasvið 78.650 km²
Hnit 49°26′05″N 0°07′03″A / 49.4347°N 0.1175°A / 49.4347; 0.1175
Signa gæti einnig átt við íslenska kvenmannsnafnið Signa eða sögnina að signa sem er kristinn gjörningur.

Signa (franska: Seine, borið fram 'sen(g)') er ein af mestu ám Frakklands. Hún kemur upp í Búrgúnd-héraði, nálægt borginni Dijon, rennur um París og Rúðuborg og til sjávar í Signuflóa, í grennd við hafnarborgina Le Havre. Neðri hluti árinnar er afar lygn og því mikilvæg flutningaleið skipum og fljótabátum.

Uppruni nafnsins

Nafnið Signa (Seine) er komið úr latínu, Sequana, sem aftur er sagt komið úr gallísku Sicauna, sem talið er merkja "áin helga – (Helgá)" eða "fljótið helga". (Gallíska var keltneskt tungumál, sem talað var í Gallíu, og skiptist í margar mállýskur).

Neðsti hluti árinnar, í Normandí, var að fornu kallaður Rodo eða Roto, sem er keltneskt orð sem merkir á. (Árheitið Rhône í Suður-Frakklandi er dregið af þessu sama orði). Þessu til frekari stuðnings má nefna að nafnið Rouen (Rúða eða Rúðuborg) var Rotomagos á gallísku, sem merkir „Árvellir“ (magos í gallísku var upphaflega grasflöt, völlur, en fékk síðar merkinguna verslunarstaður (kaupvangur – kaupangur), sbr. Rúðu-borg).

Signa nálægt Invalides-brúnni í París.

Siglingar og brýr

Fjöldi brúa hefur verið byggður yfir Signu, þar af um 36 í París. Meðal þeirra eru Pont Louis-Philippe og Pont Neuf, sú síðarnefnda er frá 1607. Af öðrum brúm má nefna Normandí-brúna (Pont de Normandie), sem er einhver lengsta stagbrú í heimi, og tengir borgirnar Le Havre og Honfleur.

Signa er fær hafskipum upp til Rúðuborgar, sem er 120 km frá sjó, og þar gætir flóðs og fjöru. Hægt er að komast á fljótabátum upp til Bar-sur-Seine sem er 560 km frá ósum árinnar. Þar fyrir ofan er hægt að komast um á skemmtibátum. Við París, um 446 km frá ármynninu, er áin aðeins í 24 m hæð, og er hún því afar lygn og auðveld til siglinga. Það nýttu víkingar sér að fornu, og komust á skipum sínum alla leið upp til Parísar.

Í dag lítur áin nokkuð öðruvísi en á víkingaöld. Á milli árinnar Signa, og árinnar Oise, liggur skipaskurður rétt norðan og austan við höfuðborg Frakklands, París. Skipaskurðurinn endar hjá borginni Conflans-Sainte-Horine, og fer á leið sinni um borgirnar Bougival, Surenes og Saint Mammés. Nokkur hæðarmunur er á byrjunar og endapunkti skipaskurðarins, og því fylgir margir skipalásar. Annar skipaskurður var byggður sem leyfði skipum að sigla alla leið til Troyes, en hann hefur nú verið yfirgefinn.

Meðaldýpt árinnar Signa við París er um átta metrar. Dýptin var áður minni, á 18 öld þegar að lítill skurður í samfelldu streymi var haldið í skefjum með sandbönkum. Í dag er dýptinni stjórnað með manngerðum bökkum þar sem hvor hliðin fyrir sig er full af vatni. Flæði árinnar er þó lítil, um nokkra fermetra á sekúndu, en mun hærra flæði er mögulegt í flóðum. Sérstök lón fyrir ofan París hjálpa að halda jöfnu streymi árinnar í gegnum borgina, en tryggja þó ekki að aukning verði í árfarveginum þegar flóð verða.

Mjög stórvægilegt flóð var í ánni Signa í Janúar 1910. Í flóðinu flæddi yfir borgina, í allt að 8.62 metra sjávarmál. Áin flæddi aftur árin 1924, 1955, 1982 og 1999-2000.

Saga

Sagnir eru um að eftir að Jóhanna af Örk var brennd á báli árið 1431, hafi ösku hennar verið dreift í Signu.

Napóleon, sem dó 1821, óskaði eftir því í erfðaskrá sinni að verða grafinn á bökkum Signu, en eftir því var ekki farið.

Árið 1991 voru Signubakkar í París (Vinstri bakkinn – Rive Gauche og Hægri bakkinn – Rive Droite) settir á heimsminjaskrá UNESCO. Sjá vefsíðu UNESCO — Signubakkar, París

Listmálarar

Mynd eftir George Seurat: Sunnudagur á La Grande Jatte (1884-1886), sem er eyja í Signu.

Signa hefur veitt mörgum listmálurum innblástur á 19. og 20. öld, m.a.:

Heimildir