„Grótta“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip
Viðaukar
Lína 1: Lína 1:
[[Mynd:Grótta2.JPG|thumb|300px|Grótta]]
[[Mynd:Grótta2.JPG|thumb|300px|Grótta á Seltjarnarnesi.]]
'''Grótta''' er yst á [[Seltjarnarnes]]i, og er nú eyja. Hægt er að komast þangað út á fjöru, eftir mjóum granda sem fer í kaf á flóði. Viti var reistur í Gróttu árið 1897, en núverandi viti er frá árinu 1947. Albert Þorvarðsson var lengi vitavörður í Gróttu, en hann drukknaði í sjóróðri 12. júní 1970. Björgunarsveitin á Seltjarnarnesi ber nafn hans. Hnit staðarins eru 64° 9,866'N, 22° 1,325'W.
'''Grótta''' er á norðvesturhluta [[Seltjarnarnes]]s. Grótta er vinnsæll útivistarstaður en einungis er hægt að rölta út að Gróttuvita á fjöru. Hnit staðarins eru 64° 9,866'N, 22° 1,325'W. Grótta er [[friðland]] og er umferð fólks bönnuð þar frá 1. maí til 1. júlí ár hvert.


Orðið ''grótta'' merkir jarðfall eða hola (gryfja), en það getur einnig þýtt hellir, sbr „grotta“ í [[sænska|sænsku]]. Grótta (eða ''grótti'', kk) getur einnig þýtt [[kvörn]] til að mala korn, sbr. kvæðið [[Gróttasöngur|Gróttasöng]], og er nafnið þá dregið af holunni sem er á efri kvarnarsteininum, sem kornið var látið í.

Miklar breytingar hafa orðið við Gróttu frá því að land byggðist, bæði vegna landsigs og landbrots, og geta því þau einkenni sem voru tilefni nafnsins verið horfin. Af elstu kortum má sjá að Grótta var upphaflega landföst, þ.e. nyrsti hluti Seltjarnarness. Áður var malarkambur úr Gróttu yfir í Suðurnes á Seltjarnarnesi, þar sem golfvöllurinn er nú. Þar fyrir innan var Seltjörn, sem gaf nesinu nafn. Bæði grandinn og tjörnin eru nú horfin, en hugsanlegt er að [[Bakkatjörn]] hafi áður verið innsti hluti Seltjarnar.

Áður fyrr var bær í Gróttu, og er fyrst getið um hann í heimildum um 1547. Árið 1703 var hann [[hjáleiga]] frá [[Nes við Seltjörn|Nesi]]. Bærinn fór síðar í eyði en byggðist aftur á 19. öld.

Nágrenni Gróttu er vinsælt útivistarsvæði. Grótta er [[friðland]] vegna fuglalífs (friðlýst 1974) og er umferð fólks bönnuð þar frá 1. maí til 1. júlí ár hvert. Stefnt er að því að koma upp fræðasetri í Gróttu.

== Tenglar ==
* [http://www.seltjarnarnes.is/umhverfi/grotta/ Saga Gróttu.]
{{Stubbur|landafræði|Ísland}}
{{Stubbur|landafræði|Ísland}}
{{Friðlönd}}
{{Friðlönd}}

Útgáfa síðunnar 25. maí 2010 kl. 10:59

Grótta á Seltjarnarnesi.

Grótta er yst á Seltjarnarnesi, og er nú eyja. Hægt er að komast þangað út á fjöru, eftir mjóum granda sem fer í kaf á flóði. Viti var reistur í Gróttu árið 1897, en núverandi viti er frá árinu 1947. Albert Þorvarðsson var lengi vitavörður í Gróttu, en hann drukknaði í sjóróðri 12. júní 1970. Björgunarsveitin á Seltjarnarnesi ber nafn hans. Hnit staðarins eru 64° 9,866'N, 22° 1,325'W.

Orðið grótta merkir jarðfall eða hola (gryfja), en það getur einnig þýtt hellir, sbr „grotta“ í sænsku. Grótta (eða grótti, kk) getur einnig þýtt kvörn til að mala korn, sbr. kvæðið Gróttasöng, og er nafnið þá dregið af holunni sem er á efri kvarnarsteininum, sem kornið var látið í.

Miklar breytingar hafa orðið við Gróttu frá því að land byggðist, bæði vegna landsigs og landbrots, og geta því þau einkenni sem voru tilefni nafnsins verið horfin. Af elstu kortum má sjá að Grótta var upphaflega landföst, þ.e. nyrsti hluti Seltjarnarness. Áður var malarkambur úr Gróttu yfir í Suðurnes á Seltjarnarnesi, þar sem golfvöllurinn er nú. Þar fyrir innan var Seltjörn, sem gaf nesinu nafn. Bæði grandinn og tjörnin eru nú horfin, en hugsanlegt er að Bakkatjörn hafi áður verið innsti hluti Seltjarnar.

Áður fyrr var bær í Gróttu, og er fyrst getið um hann í heimildum um 1547. Árið 1703 var hann hjáleiga frá Nesi. Bærinn fór síðar í eyði en byggðist aftur á 19. öld.

Nágrenni Gróttu er vinsælt útivistarsvæði. Grótta er friðland vegna fuglalífs (friðlýst 1974) og er umferð fólks bönnuð þar frá 1. maí til 1. júlí ár hvert. Stefnt er að því að koma upp fræðasetri í Gróttu.

Tenglar

  Þessi landafræðigrein sem tengist Íslandi er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.