„Kalsín“: Munur á milli breytinga
m robot Breyti: tl:Kalsyo |
m robot Breyti: it:Calcio (elemento); kosmetiske ændringer |
||
Lína 19: | Lína 19: | ||
Vegna þess hversu hvarfgjarnt kalsín er finnst það ekki hreint í náttúrunni. Það er algengast í [[steinefni|steinefnum]] eins og [[kalsít]]i, [[dólómít]]i og [[gifs]]i. [[Kalk]] sem er eitt form [[kalksteinn|kalksteins]] er aðallega myndað úr [[kalsít]]i. Kalsín er nauðsynlegt [[lífvera|lífverum]] þá sérstaklega í lífeðlisfræði [[fruma]]. Kalsín er uppistaðan í [[bein]]um og er því algengasti [[málmur]]inn í mörgum [[dýr]]um. |
Vegna þess hversu hvarfgjarnt kalsín er finnst það ekki hreint í náttúrunni. Það er algengast í [[steinefni|steinefnum]] eins og [[kalsít]]i, [[dólómít]]i og [[gifs]]i. [[Kalk]] sem er eitt form [[kalksteinn|kalksteins]] er aðallega myndað úr [[kalsít]]i. Kalsín er nauðsynlegt [[lífvera|lífverum]] þá sérstaklega í lífeðlisfræði [[fruma]]. Kalsín er uppistaðan í [[bein]]um og er því algengasti [[málmur]]inn í mörgum [[dýr]]um. |
||
==Einkenni== |
== Einkenni == |
||
Kalsín er hvarfgjarn, silfurlitaður [[málmur]] sem [[oxun|oxast]] auðveldlega í snertingu við [[loft]] og myndar þá gráhvíta [[oxíð]]- og [[nítríð]]húð. Það er mjúkur málmur, en þó ekki eins mjúkt og t.d. [[blý]]. |
Kalsín er hvarfgjarn, silfurlitaður [[málmur]] sem [[oxun|oxast]] auðveldlega í snertingu við [[loft]] og myndar þá gráhvíta [[oxíð]]- og [[nítríð]]húð. Það er mjúkur málmur, en þó ekki eins mjúkt og t.d. [[blý]]. |
||
==Notkun== |
== Notkun == |
||
* Sem [[afoxari]] við hreinsun annarra málma |
* Sem [[afoxari]] við hreinsun annarra málma |
||
* Sem hjálparefni við gerð málmblanda |
* Sem hjálparefni við gerð málmblanda |
||
Lína 31: | Lína 31: | ||
* [[Kalsíumfosfíð]] er notað í [[flugeldur|flugelda]]. |
* [[Kalsíumfosfíð]] er notað í [[flugeldur|flugelda]]. |
||
==Efnahvörf== |
== Efnahvörf == |
||
Í snertingu við vatn myndar kalsín [[hýdroxíð]] ([[kalkvatn]]). Hvarfið er mjög útvermið og þess vegna getur kviknað í því vetni sem myndast. Kalsín hvarfast við vatn samkvæmt efnajöfnunni: |
Í snertingu við vatn myndar kalsín [[hýdroxíð]] ([[kalkvatn]]). Hvarfið er mjög útvermið og þess vegna getur kviknað í því vetni sem myndast. Kalsín hvarfast við vatn samkvæmt efnajöfnunni: |
||
Lína 78: | Lína 78: | ||
[[id:Kalsium]] |
[[id:Kalsium]] |
||
[[io:Kalcio]] |
[[io:Kalcio]] |
||
[[it:Calcio (elemento |
[[it:Calcio (elemento)]] |
||
[[ja:カルシウム]] |
[[ja:カルシウム]] |
||
[[jbo:bogjinme]] |
[[jbo:bogjinme]] |
Útgáfa síðunnar 27. apríl 2010 kl. 06:00
Magnesín | |||||||||||||||||||||||||
Kalín | Kalsín | Skandín | |||||||||||||||||||||||
Strontín | |||||||||||||||||||||||||
|
Kalsín eða kalsíum (úr latínu: calcis, „kalk“) er frumefni með efnatáknið Ca og er númer 20 í lotukerfinu. Kalsín er mjúkur grár jarðalkalímálmur sem að er notaður sem afoxari í útdrætti á þóríni, sirkoni og úrani. Þetta er einnig fimmta algengasta frumefnið í skorpu jarðar. Það er líka fimmta algengasta uppleysta jónin í sjó á eftir natríni, klóríði, magnesíni og súlfati.
Vegna þess hversu hvarfgjarnt kalsín er finnst það ekki hreint í náttúrunni. Það er algengast í steinefnum eins og kalsíti, dólómíti og gifsi. Kalk sem er eitt form kalksteins er aðallega myndað úr kalsíti. Kalsín er nauðsynlegt lífverum þá sérstaklega í lífeðlisfræði fruma. Kalsín er uppistaðan í beinum og er því algengasti málmurinn í mörgum dýrum.
Einkenni
Kalsín er hvarfgjarn, silfurlitaður málmur sem oxast auðveldlega í snertingu við loft og myndar þá gráhvíta oxíð- og nítríðhúð. Það er mjúkur málmur, en þó ekki eins mjúkt og t.d. blý.
Notkun
- Sem afoxari við hreinsun annarra málma
- Sem hjálparefni við gerð málmblanda
- Sem bætiefni í ostagerð þar sem það hefur áhrif á virkni ostahleypis
- Kalsíumkarbónat (krít) er notað sem íblöndunarefni við sementsgerð
- Kalsíumarsenat er notað í skordýraeitur.
- Kalsíumklóríð er notað til að rykbinda og íshreinsa vegi.
- Kalsíumfosfíð er notað í flugelda.
Efnahvörf
Í snertingu við vatn myndar kalsín hýdroxíð (kalkvatn). Hvarfið er mjög útvermið og þess vegna getur kviknað í því vetni sem myndast. Kalsín hvarfast við vatn samkvæmt efnajöfnunni:
- Ca + 2H2O → Ca(OH)2 + H2