„Arkímedes“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
MelancholieBot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: yo:Archimedes
TXiKiBoT (spjall | framlög)
m robot Bæti við: lmo:Archimede
Lína 77: Lína 77:
[[la:Archimedes]]
[[la:Archimedes]]
[[lb:Archimedes]]
[[lb:Archimedes]]
[[lmo:Archimede]]
[[lt:Archimedas]]
[[lt:Archimedas]]
[[lv:Arhimēds]]
[[lv:Arhimēds]]

Útgáfa síðunnar 21. janúar 2010 kl. 16:06

Skrúfa Arkímedesar til vatnsflutninga

Arkímedes frá Sýrakúsu (287 f.Kr.212 f.Kr.) var grískur stærðfræðingur, stjarnfræðingur, heimspekingur, eðlisfræðingur og vélfræðingur. Hann er oft talinn með mestu stærðfræðingum allra tíma. Hann er þekktastur fyrir framlög sín til rúmfræðinnar (geometríu). Hann fann meðal annars upp aðferðir til að reikna rúmmál og yfirborðsflatarmál kúlu og flatarmál fleygbogasneiðar. Hann skrifaði frægt verk um vökvaaflfræði og um jafnvægi. Rit sem hann skrifaði hét Aðferðin (The Method). Það glataðist, en fannst aftur árið 1906.

Arkímedes er þekktur fyrir að hafa fundið lögmálið um uppdrif hluta, sem sökkt er í vökva og sagt er að hann hafi átt aðgæta hvort kóróna kóngsins væri ósvikin. Sagt er að hann hafi fundið það er hann var í baði og þegar hann fór í baðið hækkaði yfirborð vatnsins og þannig fattaði hann hvernig hann gæti mælt kórónu kóngsins. Sagt er að hann hafi verið svo glaður er hann fann það að þá hafi hann risið upp úr baðinu og hlaupið nakinn um götur borgarinnar Sýrakúsu á Sikiley þar sem hann bjó, hrópandi: „Hevreka! Hevreka!“ („Ég hef fundið það, ég hef fundið það!“).

Sagan segir að þegar Rómverjar gerðu innrás á Sikiley og tóku hana af Grikkjum var Rómverjum bannað að drepa Arkímedes. Arkímedes var staddur á ströndinni og teiknaði myndir af hringum í sandinn. Rómverskur hermaður kom að honum og Arkímedes bannaði honum að snerta hringina: „Noli turbare circulos meos!“ („ekki trufla hringina mína!“) en Rómverjinn drap hann á staðnum.

Tenglar

Wikivitnun er með safn tilvitnana á síðunni
  • „Hvernig dó Arkímedes?“. Vísindavefurinn.
  Þetta æviágrip sem tengist fornfræði og sögu er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG