„Ljósmyndun“: Munur á milli breytinga
m robot Bæti við: be:Фатаграфія, war:Paglitrato |
m robot Bæti við: tl:Potograpiya; kosmetiske ændringer |
||
| Lína 2: | Lína 2: | ||
'''Ljósmyndun''' er aðferð til að festa á varanlegt form [[mynd]]ir af [[umhverfi]]nu með [[ljósmyndavél]]. Notast er við [[vél]]ræna, [[ljósfræði]]lega, [[efnafræði]]lega og/eða [[stafræn]]a aðferð við að safna [[endurkast|endurköstuðu]] [[ljós]]i í stuttan tíma með [[myndavélalinsa|linsu]] og varpa því á ljósnæman flöt, t.d. [[ljósmyndafilma|filmu]] inni í myndavélinni. Með eftirvinnslu á ljósnæma fleti myndavélarinnar ([[framköllun]] á filmu) fæst '''ljósmynd''' sem „tekin“ var með myndavélinni. Orðið ''ljósmyndun'' er samsett úr orðunum ''ljós'' og sögninni ''mynda'' og felst merkingin í því að ''búin er til mynd af ljósinu''. |
'''Ljósmyndun''' er aðferð til að festa á varanlegt form [[mynd]]ir af [[umhverfi]]nu með [[ljósmyndavél]]. Notast er við [[vél]]ræna, [[ljósfræði]]lega, [[efnafræði]]lega og/eða [[stafræn]]a aðferð við að safna [[endurkast|endurköstuðu]] [[ljós]]i í stuttan tíma með [[myndavélalinsa|linsu]] og varpa því á ljósnæman flöt, t.d. [[ljósmyndafilma|filmu]] inni í myndavélinni. Með eftirvinnslu á ljósnæma fleti myndavélarinnar ([[framköllun]] á filmu) fæst '''ljósmynd''' sem „tekin“ var með myndavélinni. Orðið ''ljósmyndun'' er samsett úr orðunum ''ljós'' og sögninni ''mynda'' og felst merkingin í því að ''búin er til mynd af ljósinu''. |
||
</onlyinclude> |
</onlyinclude> |
||
==Saga ljósmyndunar== |
== Saga ljósmyndunar == |
||
===Fyrstu ljósmyndirnar=== |
=== Fyrstu ljósmyndirnar === |
||
[[Mynd:Joseph Nicéphore Niépce.jpg|right|Nicéphore Niépce, um 1795]] |
[[Mynd:Joseph Nicéphore Niépce.jpg|right|Nicéphore Niépce, um 1795]] |
||
Nútíma ljósmyndatækni má rekja til [[Frakkland|franska]] uppfinningamannsins [[Joseph Nicéphore Niépce]] en hann hóf að gera tilraunir árið [[1793]] með aðferðir til að gera sjónrænar myndir. Fyrstu verk hans dofnuðu fljótt en honum tókst loksins að gera varanlega mynd árið [[1824]]. Aðferðirnar kröfðust þess að [[sól]]in var notuð til að framleiða myndina en þær tóku um 8 klst eða lengur í framkvæmd og var aðferðin því bara notuð til að festa á mynd fasta hluti eins og t.d. [[bygging]]ar. Árið [[1829]] byrjaði hann samningsbundið samstarf við listamanninn og efnafræðinginn [[Louis-Jacques-Mandé Daguerre]] um að betrumbæta aðferðina. Eftir dauða Niépce [[5. júlí]] [[1833]], þá hélt Daguerre áfram starfi sínu og tókst loksins ætlunarverk sitt. |
Nútíma ljósmyndatækni má rekja til [[Frakkland|franska]] uppfinningamannsins [[Joseph Nicéphore Niépce]] en hann hóf að gera tilraunir árið [[1793]] með aðferðir til að gera sjónrænar myndir. Fyrstu verk hans dofnuðu fljótt en honum tókst loksins að gera varanlega mynd árið [[1824]]. Aðferðirnar kröfðust þess að [[sól]]in var notuð til að framleiða myndina en þær tóku um 8 klst eða lengur í framkvæmd og var aðferðin því bara notuð til að festa á mynd fasta hluti eins og t.d. [[bygging]]ar. Árið [[1829]] byrjaði hann samningsbundið samstarf við listamanninn og efnafræðinginn [[Louis-Jacques-Mandé Daguerre]] um að betrumbæta aðferðina. Eftir dauða Niépce [[5. júlí]] [[1833]], þá hélt Daguerre áfram starfi sínu og tókst loksins ætlunarverk sitt. |
||
===Sellulósufilmur=== |
=== Sellulósufilmur === |
||
[[Sellulósa|Sellulósur]] fyrir [[ljósmyndafilma|ljósmyndafilmur]] voru teknar í notkun árið [[1887]] og voru það bæði [[Hannibal Goodwin]] og [[Eastman Company]] sem skráðu leyfi fyrir filmuvöruna. Goodwin hins vegar kærði [[Eastman Kodak Company]] fyrir brot á einkaleyfinu sínu og vann málið en seldi síðan einkaleyfin til þeirra. Þessi aðferð var síðan grundvöllurinn fyrir þróun [[Kvikmyndafilma|kvikmyndafilmunnar]]. Myndir teknar með þessari aðferð þurfa samt að fara í [[framköllun]] áður en hægt er að sjá efni myndarinnar skýrt. |
[[Sellulósa|Sellulósur]] fyrir [[ljósmyndafilma|ljósmyndafilmur]] voru teknar í notkun árið [[1887]] og voru það bæði [[Hannibal Goodwin]] og [[Eastman Company]] sem skráðu leyfi fyrir filmuvöruna. Goodwin hins vegar kærði [[Eastman Kodak Company]] fyrir brot á einkaleyfinu sínu og vann málið en seldi síðan einkaleyfin til þeirra. Þessi aðferð var síðan grundvöllurinn fyrir þróun [[Kvikmyndafilma|kvikmyndafilmunnar]]. Myndir teknar með þessari aðferð þurfa samt að fara í [[framköllun]] áður en hægt er að sjá efni myndarinnar skýrt. |
||
===Fyrsta litmyndin=== |
=== Fyrsta litmyndin === |
||
Fyrsta myndin í lit var tekin rétt eftir aldamótin [[1900]] en uppfinningin var einkaleyfisvarin árið [[1903]] og sett á markað [[1907]]. Frönsku bræðurnir [[Louis Jean Lumière|Louis Jean]] og [[Auguste Marie Louis Nicholas Lumière]] voru miklir uppfinningamenn og faðir þeirra rak [[ljósmyndastofa|ljósmyndastofu]] þar sem þeir unnu. Þeir fengu því mikinn áhuga á ljósmyndun og fundu upp margvísleg tól sem urðu mikilvægir hlekkir í þróunarsögu ljósmynda og [[kvikmynd]]a. Litfilman [[Autochrome Lumière]] var sú eina sem var á markaðnum þar til [[1935]] þegar [[Kodak]] setti [[Kodachrome]] á markaðinn. Sú vörulína er enn í framleiðslu og er talin með þeim fremri vörutegundum vegna fínna korna og líflegra lita. |
Fyrsta myndin í lit var tekin rétt eftir aldamótin [[1900]] en uppfinningin var einkaleyfisvarin árið [[1903]] og sett á markað [[1907]]. Frönsku bræðurnir [[Louis Jean Lumière|Louis Jean]] og [[Auguste Marie Louis Nicholas Lumière]] voru miklir uppfinningamenn og faðir þeirra rak [[ljósmyndastofa|ljósmyndastofu]] þar sem þeir unnu. Þeir fengu því mikinn áhuga á ljósmyndun og fundu upp margvísleg tól sem urðu mikilvægir hlekkir í þróunarsögu ljósmynda og [[kvikmynd]]a. Litfilman [[Autochrome Lumière]] var sú eina sem var á markaðnum þar til [[1935]] þegar [[Kodak]] setti [[Kodachrome]] á markaðinn. Sú vörulína er enn í framleiðslu og er talin með þeim fremri vörutegundum vegna fínna korna og líflegra lita. |
||
===Stafræn ljósmyndun=== |
=== Stafræn ljósmyndun === |
||
Frá árinu [[2000]] hefur [[stafræn ljósmyndun]] að mestu komið í stað ljósmyndunar á filmu, en þá er notuð [[örflaga]] í stað filmunnar áður til að safna ljósi frá myndefninu og ljósmagn og litur hverrar [[myndeining]]ar er geymt stafrænt í [[minniskort]]i myndavélarinnar. Hefur þann kost að mögulegt að skoða myndina skömmu eftir að hún er tekin og flytja hana í tölvu vinna hana með stafrænni [[myndvinnsla|myndvinnslu]]. |
Frá árinu [[2000]] hefur [[stafræn ljósmyndun]] að mestu komið í stað ljósmyndunar á filmu, en þá er notuð [[örflaga]] í stað filmunnar áður til að safna ljósi frá myndefninu og ljósmagn og litur hverrar [[myndeining]]ar er geymt stafrænt í [[minniskort]]i myndavélarinnar. Hefur þann kost að mögulegt að skoða myndina skömmu eftir að hún er tekin og flytja hana í tölvu vinna hana með stafrænni [[myndvinnsla|myndvinnslu]]. |
||
| Lína 111: | Lína 111: | ||
[[te:ఫోటోగ్రఫి]] |
[[te:ఫోటోగ్రఫి]] |
||
[[th:การถ่ายภาพ]] |
[[th:การถ่ายภาพ]] |
||
[[tl:Potograpiya]] |
|||
[[tr:Fotoğrafçılık]] |
[[tr:Fotoğrafçılık]] |
||
[[uk:Фотографія]] |
[[uk:Фотографія]] |
||
Útgáfa síðunnar 4. nóvember 2009 kl. 10:42
Ljósmyndun er aðferð til að festa á varanlegt form myndir af umhverfinu með ljósmyndavél. Notast er við vélræna, ljósfræðilega, efnafræðilega og/eða stafræna aðferð við að safna endurköstuðu ljósi í stuttan tíma með linsu og varpa því á ljósnæman flöt, t.d. filmu inni í myndavélinni. Með eftirvinnslu á ljósnæma fleti myndavélarinnar (framköllun á filmu) fæst ljósmynd sem „tekin“ var með myndavélinni. Orðið ljósmyndun er samsett úr orðunum ljós og sögninni mynda og felst merkingin í því að búin er til mynd af ljósinu.
Saga ljósmyndunar
Fyrstu ljósmyndirnar
Nútíma ljósmyndatækni má rekja til franska uppfinningamannsins Joseph Nicéphore Niépce en hann hóf að gera tilraunir árið 1793 með aðferðir til að gera sjónrænar myndir. Fyrstu verk hans dofnuðu fljótt en honum tókst loksins að gera varanlega mynd árið 1824. Aðferðirnar kröfðust þess að sólin var notuð til að framleiða myndina en þær tóku um 8 klst eða lengur í framkvæmd og var aðferðin því bara notuð til að festa á mynd fasta hluti eins og t.d. byggingar. Árið 1829 byrjaði hann samningsbundið samstarf við listamanninn og efnafræðinginn Louis-Jacques-Mandé Daguerre um að betrumbæta aðferðina. Eftir dauða Niépce 5. júlí 1833, þá hélt Daguerre áfram starfi sínu og tókst loksins ætlunarverk sitt.
Sellulósufilmur
Sellulósur fyrir ljósmyndafilmur voru teknar í notkun árið 1887 og voru það bæði Hannibal Goodwin og Eastman Company sem skráðu leyfi fyrir filmuvöruna. Goodwin hins vegar kærði Eastman Kodak Company fyrir brot á einkaleyfinu sínu og vann málið en seldi síðan einkaleyfin til þeirra. Þessi aðferð var síðan grundvöllurinn fyrir þróun kvikmyndafilmunnar. Myndir teknar með þessari aðferð þurfa samt að fara í framköllun áður en hægt er að sjá efni myndarinnar skýrt.
Fyrsta litmyndin
Fyrsta myndin í lit var tekin rétt eftir aldamótin 1900 en uppfinningin var einkaleyfisvarin árið 1903 og sett á markað 1907. Frönsku bræðurnir Louis Jean og Auguste Marie Louis Nicholas Lumière voru miklir uppfinningamenn og faðir þeirra rak ljósmyndastofu þar sem þeir unnu. Þeir fengu því mikinn áhuga á ljósmyndun og fundu upp margvísleg tól sem urðu mikilvægir hlekkir í þróunarsögu ljósmynda og kvikmynda. Litfilman Autochrome Lumière var sú eina sem var á markaðnum þar til 1935 þegar Kodak setti Kodachrome á markaðinn. Sú vörulína er enn í framleiðslu og er talin með þeim fremri vörutegundum vegna fínna korna og líflegra lita.
Stafræn ljósmyndun
Frá árinu 2000 hefur stafræn ljósmyndun að mestu komið í stað ljósmyndunar á filmu, en þá er notuð örflaga í stað filmunnar áður til að safna ljósi frá myndefninu og ljósmagn og litur hverrar myndeiningar er geymt stafrænt í minniskorti myndavélarinnar. Hefur þann kost að mögulegt að skoða myndina skömmu eftir að hún er tekin og flytja hana í tölvu vinna hana með stafrænni myndvinnslu.