„Hrekjanleiki“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
YurikBot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: bg, ro
Lína 17: Lína 17:


[[ar:قابلية التكذيب]]
[[ar:قابلية التكذيب]]
[[bg:Фалсифицируемост]]
[[cs:Falzifikace]]
[[cs:Falzifikace]]
[[de:Falsifizierbarkeit]]
[[de:Falsifizierbarkeit]]
Lína 29: Lína 30:
[[no:Falsifikasjon]]
[[no:Falsifikasjon]]
[[pt:Falseabilidade]]
[[pt:Falseabilidade]]
[[ro:Falsificabilitate]]
[[ru:Фальсифицируемость]]
[[ru:Фальсифицируемость]]
[[sv:Falsifikation]]
[[sv:Falsifikation]]

Útgáfa síðunnar 22. desember 2005 kl. 18:30

Hrekjanleiki (eða afsannanleiki) er mikilvægt hugtak innan vísindaheimspeki. Ýmsir eru þeirrar skoðunar að sé staðhæfing eða kenning ekki gædd þeim eiginleikum að vera afsannanleg, þá sé hún tvímælalaust óvísindaleg. Til að staðhæfing teljist hrekjanleg þarf að vera möguleiki á því að athugun leiði í ljós að staðhæfingin sé ósönn. Til að mynda er setningin; „allar krákur eru svartar“ hrekjanleg því að ein athugun getur leitt í ljós að til sé hvít kráka, sem gerir þá staðhæfinguna ósanna.

Hrakhyggjumenn fullyrða að hver sú kenning sem ekki er hrekjanleg sé algjörlega óvísindaleg. Til að mynda halda fylgjendur Poppers því fram að sálkönnunarkenningin sé dæmi um hugmyndafræði frekar en vísindi. Sálfræðingur gæti talið sjúklingin sinn vera í afneitun varðandi kynhneigð sína og talið afneitunina vera sönnun þess að hann sé samkynhneigður; stundi hann kynlíf með konum er það einfaldlega talinn máttarstólpi afneitunarinnar. M.ö.o., það er engin leið fyrir sjúklingin að sýna sálfræðingnum, á sannfærandi hátt, að hann sé ekki samkynhneigður. Þetta er það sem að Popper kallaði lokaðan hring. Slík staðhæfing, að sjúklingurinn sé samkynhneigður, er ekki hrekjanleg.

Staðhæfingar sem ekki eru hrekjanlegar teljast ekki til vísinda heldur hjáfræða.

Heimild

Snið:Enwikiheimild