„Tómatur“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
MelancholieBot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: bn:টমেটো
Lína 20: Lína 20:


== Um orðið tómatur ==
== Um orðið tómatur ==
Tómaturinn kom fyrst til Evrópu með [[Spánn|Spánverjum]], en á spænsku heitir ávöxturinn ''tomate'' og sést fyrst nefndur á bókum árið [[1532]]. Orðið tómatur er þó komið úr aztekísku en á því máli heitir ávöxturinn ''tómatl''. Á [[Ítalska|ítölsku]] nefnist ávöxturinn ''pomadore'', gullepli, en undir því nafni gekk ávöxturinn víða fyrst í stað. Af þeim sökum halda menn að tómatafbrigðið sem Evrópubúar kynntust fyrst hafi verið gult.
Tómaturinn kom fyrst til Evrópu með [[Spánn|Spánverjum]], en á spænsku heitir ávöxturinn ''tomate'' og sést fyrst nefndur á bókum árið [[1532]]. Orðið tómatur er þó komið úr aztekísku en á því máli heitir ávöxturinn ''tómatl''. Á [[Ítalska|ítölsku]] nefnist ávöxturinn ''pomadore'', gullepli, en undir því nafni gekk ávöxturinn víða fyrst í stað. Af þeim sökum halda menn að tómatafbrigðið sem Evrópubúar kynntust fyrst hafi verið gult. Reynt var að nefna tómatinn á [[Íslenska|íslensku]] ''rauðaldin'', en það [[nýyrði]] festist ekki við hann. <ref>[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3933309 Rauðaldinbaut; grein í Fréttablaðinu 2007]</ref>


==Tengill==
==Tengill==

Útgáfa síðunnar 24. júní 2009 kl. 18:36

Tómatur
Ávextir tómataplöntu
Ávextir tómataplöntu
Vísindaleg flokkun
Ríki: Plönturíki (Plantae)
Undirríki: Æðplöntur (Tracheobionta)
Fylking: Dulfrævingar (Magnoliophyta)
Flokkur: Tvíkímblöðungar (Magnoliopsida)
Undirflokkur: Asteridae
Ættbálkur: Kartöflubálkur (Solanales)
Ætt: Náttskuggaætt (Solanaceae)
Ættkvísl: Náttskuggar (Solanum)
Tegund:
S. lycopersicum

Tvínefni
Solanum lycopersicum
Carolus Linnaeus

Tómatur er ber tómatplöntu (fræðiheiti: Solanum lycopersicum) sem er einær jurt af náttskuggaætt. Tómatplantan verður að jafnaði 1-3 m . Þótt tómatar séu ber litið til grasafræðinnar og þar af leiðandi undirflokkur ávaxta, eru þeir einnig flokkaðir sem grænmeti samkvæmt næringarfræðinni. Hugtakið „grænmeti“ er einungis hugtak í matargerð og því er tómatur bæði ber og grænmeti.

Um orðið tómatur

Tómaturinn kom fyrst til Evrópu með Spánverjum, en á spænsku heitir ávöxturinn tomate og sést fyrst nefndur á bókum árið 1532. Orðið tómatur er þó komið úr aztekísku en á því máli heitir ávöxturinn tómatl. Á ítölsku nefnist ávöxturinn pomadore, gullepli, en undir því nafni gekk ávöxturinn víða fyrst í stað. Af þeim sökum halda menn að tómatafbrigðið sem Evrópubúar kynntust fyrst hafi verið gult. Reynt var að nefna tómatinn á íslensku rauðaldin, en það nýyrði festist ekki við hann. [1]

Tengill

„Hvort er tómatur ávöxtur eða grænmeti?“. Vísindavefurinn.

Snið:Tengill GG

  1. Rauðaldinbaut; grein í Fréttablaðinu 2007