„Hrekjanleiki“: Munur á milli breytinga
Sauðkindin (spjall | framlög) m robot Bæti við: ar, cs, de, es, fi, fr, he, it, ja, nl, no, pt, ru, sv, uk |
mEkkert breytingarágrip |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
'''Hrekjanleiki''' (eða '''afsannanleiki''') er mikilvægt [[hugtak]] innan [[vísindaheimspeki]]. Ýmsir eru þeirrar skoðunar að sé [[staðhæfing]] eða [[kenning]] ekki gædd þeim eiginleikum að vera afsannanleg, þá sé hún tvímælalaust [[Óvísindi|óvísindaleg]]. Til að staðhæfing teljist hrekjanleg þarf að vera möguleiki á því að athugun leiði í ljós að staðhæfingin sé ósönn. Til að mynda er setningin; „allar [[kráka|krákur]] eru [[svartur|svartar]]“ hrekjanleg því að ein athugun getur leitt í ljós að til sé [[hvítur|hvít]] kráka, sem gerir þá staðhæfinguna ósanna. |
'''Hrekjanleiki''' (eða '''afsannanleiki''') er mikilvægt [[hugtak]] innan [[vísindaheimspeki]]. Ýmsir eru þeirrar skoðunar að sé [[staðhæfing]] eða [[kenning]] ekki gædd þeim eiginleikum að vera afsannanleg, þá sé hún tvímælalaust [[Óvísindi|óvísindaleg]]. Til að staðhæfing teljist hrekjanleg þarf að vera möguleiki á því að athugun leiði í ljós að staðhæfingin sé ósönn. Til að mynda er setningin; „allar [[kráka|krákur]] eru [[svartur|svartar]]“ hrekjanleg því að ein athugun getur leitt í ljós að til sé [[hvítur|hvít]] kráka, sem gerir þá staðhæfinguna ósanna. |
||
''Hrakhyggjumenn'' fullyrða að hver sú kenning sem ekki er hrekjanleg sé algjörlega óvísindaleg. Til að mynda halda fylgjendur Poppers því fram að sálkönnunarkenningin sé dæmi um hugmyndafræði frekar en vísindi. Sálfræðingur gæti talið sjúklingin sinn vera í afneitun varðandi kynhneigð sína og talið |
''Hrakhyggjumenn'' fullyrða að hver sú kenning sem ekki er hrekjanleg sé algjörlega óvísindaleg. Til að mynda halda fylgjendur Poppers því fram að sálkönnunarkenningin sé dæmi um hugmyndafræði frekar en vísindi. Sálfræðingur gæti talið sjúklingin sinn vera í afneitun varðandi [[kynhneigð]] sína og talið [[afneitun]]ina vera sönnun þess að hann sé [[samkynhneigð]]ur; stundi hann [[kynlíf]] með [[kvenmaður|konum]] er það einfaldlega talinn máttarstólpi afneitunarinnar. M.ö.o., það er engin leið fyrir sjúklingin að sýna sálfræðingnum, á sannfærandi hátt, að hann sé ekki samkynhneigður. Þetta er það sem að [[Karl Popper|Popper]] kallaði [[Lokaður hringur|lokaðan hring]]. Slík staðhæfing, að sjúklingurinn sé samkynhneigður, er ekki hrekjanleg. |
||
<!-- *hélt eitthvað áfram en lét það svo eiga sig* |
<!-- *hélt eitthvað áfram en lét það svo eiga sig* |
||
| Lína 10: | Lína 10: | ||
== Heimild == |
== Heimild == |
||
{{enwikiheimild|Falsifiability|14. október|2005}} |
{{enwikiheimild|Falsifiability|14. október|2005}} |
||
{{stubbur}} |
|||
[[Flokkur:Vísindaheimspeki]] |
[[Flokkur:Vísindaheimspeki]] |
||
Útgáfa síðunnar 25. nóvember 2005 kl. 08:06
Hrekjanleiki (eða afsannanleiki) er mikilvægt hugtak innan vísindaheimspeki. Ýmsir eru þeirrar skoðunar að sé staðhæfing eða kenning ekki gædd þeim eiginleikum að vera afsannanleg, þá sé hún tvímælalaust óvísindaleg. Til að staðhæfing teljist hrekjanleg þarf að vera möguleiki á því að athugun leiði í ljós að staðhæfingin sé ósönn. Til að mynda er setningin; „allar krákur eru svartar“ hrekjanleg því að ein athugun getur leitt í ljós að til sé hvít kráka, sem gerir þá staðhæfinguna ósanna.
Hrakhyggjumenn fullyrða að hver sú kenning sem ekki er hrekjanleg sé algjörlega óvísindaleg. Til að mynda halda fylgjendur Poppers því fram að sálkönnunarkenningin sé dæmi um hugmyndafræði frekar en vísindi. Sálfræðingur gæti talið sjúklingin sinn vera í afneitun varðandi kynhneigð sína og talið afneitunina vera sönnun þess að hann sé samkynhneigður; stundi hann kynlíf með konum er það einfaldlega talinn máttarstólpi afneitunarinnar. M.ö.o., það er engin leið fyrir sjúklingin að sýna sálfræðingnum, á sannfærandi hátt, að hann sé ekki samkynhneigður. Þetta er það sem að Popper kallaði lokaðan hring. Slík staðhæfing, að sjúklingurinn sé samkynhneigður, er ekki hrekjanleg.