„Lífhreinsun“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
'''Lífhreinsun''' er [[líftækni]] þar sem [[örvera|örverum]], [[sveppur|sveppum]], [[planta|plöntum]] eða [[ensím|ensímum]] þeirra er beitt til að hreinsa upp [[mengun|umhverfismengun]]. Meðal lífhreinsunaraðferða má nefna hvötun á [[lífrænt niðurbrot|niðurbroti]] olíumengunar af völdum náttúrlegra jarðvegsörvera með [[áburður|áburðargjöf]], og sértækt niðurbrot á [[þrávirk efni|þrávirkum]] mengunarefnum á borð við [[fjölklórað bífenýl|fjölklóruð bífenýl]] með sérvöldum [[baktería|bakteríum]], erfðabreyttum eða náttúrlegum. |
'''Lífhreinsun''' er [[líftækni]] þar sem [[örvera|örverum]], [[sveppur|sveppum]], [[planta|plöntum]] eða [[ensím|ensímum]] þeirra er beitt til að hreinsa upp [[mengun|umhverfismengun]]. Meðal lífhreinsunaraðferða má nefna hvötun á [[lífrænt niðurbrot|niðurbroti]] olíumengunar af völdum náttúrlegra jarðvegsörvera með [[áburður|áburðargjöf]], og sértækt niðurbrot á [[þrávirk efni|þrávirkum]] mengunarefnum á borð við [[fjölklórað bífenýl|fjölklóruð bífenýl]] með sérvöldum [[baktería|bakteríum]], erfðabreyttum eða náttúrlegum. |
||
Lífhreinsun hefur verið notuð í marga áratugi – t.d. skolphreinsun. Nýverið hefur lífhreinsun fengið nýja merkingu og nýjar líftæknilegar aðferðir verið notaðar. Örverurnar þurfa að vera virkar og hafa næga næringu til þess að lífhreinsun geti átt sér stað. Þetta er gert með ýmsum aðferðum,til dæmis að búa til kjöraðstæður fyrir örverurnar á þessum menguðu stöðum. |
Lífhreinsun hefur verið notuð í marga áratugi – t.d. [[skolphreinsun]]. Nýverið hefur lífhreinsun fengið nýja merkingu og nýjar líftæknilegar aðferðir verið notaðar. Örverurnar þurfa að vera virkar og hafa næga [[næring|næringu]] til þess að lífhreinsun geti átt sér stað. Þetta er gert með ýmsum aðferðum,til dæmis að búa til kjöraðstæður fyrir örverurnar á þessum menguðu stöðum. |
||
| ⚫ | Margar aðferðir eru notaðar til þess að hreinsa umhverfi, en af hverju er lífhreinsun notuð? Aðferðir knúnar vélum eru oft mjög dýrar og afleiðingin getur verið enn meiri samsöfnun á eiturefnum. Flestar lífhreinsiaðferðir hreinsa flókin eiturefni í [[koltvísýring]], [[klór]], [[vatn]] og einföld lífræn efni, þ.e. mjög umhverfisvæn efni. Eftir að líftækni var notuð til lífhreinsunar þá hafa komið fram önnur svið í gegnum þessa tækni. Nefna má greiningar á mengandi efnum, endursköpun á vistkerfum og aukin þekking á sjúkdómum af völdum eiturefna.<ref>Jóhann Örlygsson (2009, 6.apríl) Örverufræði. Glósur úr kennslustund við Háskólann á Akureyri./</ref> |
||
| ⚫ | Margar aðferðir eru notaðar til þess að hreinsa umhverfi, en af hverju er lífhreinsun notuð? Aðferðir knúnar vélum eru oft mjög dýrar og afleiðingin getur verið enn meiri samsöfnun á eiturefnum. Flestar lífhreinsiaðferðir hreinsa flókin eiturefni í koltvísýring, klór, vatn og einföld lífræn efni, þ.e. mjög umhverfisvæn efni. Eftir að líftækni var notuð til lífhreinsunar þá hafa komið fram önnur svið í gegnum þessa tækni. Nefna má greiningar á mengandi efnum, endursköpun á vistkerfum og aukin þekking á sjúkdómum af völdum eiturefna.<ref>Jóhann Örlygsson (2009, 6.apríl) Örverufræði. Glósur úr kennslustund við Háskólann á Akureyri./</ref> |
||
Lífhreinsun við mengunarslys var fyrst notuð árið 1989 þegar olíuskipið Exxon Valdez fórst í Alaska og fékkst þar gífurlega mikilvæg reynsla af lífhreinsun. <ref>Biotechnology. http://www.biotechinstitute.org</ref> |
Lífhreinsun við mengunarslys var fyrst notuð árið 1989 þegar olíuskipið [[Exxon Valdez]] fórst í Alaska og fékkst þar gífurlega mikilvæg reynsla af lífhreinsun. <ref>Biotechnology. http://www.biotechinstitute.org</ref> |
||
Útgáfa síðunnar 22. apríl 2009 kl. 20:51
Lífhreinsun er líftækni þar sem örverum, sveppum, plöntum eða ensímum þeirra er beitt til að hreinsa upp umhverfismengun. Meðal lífhreinsunaraðferða má nefna hvötun á niðurbroti olíumengunar af völdum náttúrlegra jarðvegsörvera með áburðargjöf, og sértækt niðurbrot á þrávirkum mengunarefnum á borð við fjölklóruð bífenýl með sérvöldum bakteríum, erfðabreyttum eða náttúrlegum.
Lífhreinsun hefur verið notuð í marga áratugi – t.d. skolphreinsun. Nýverið hefur lífhreinsun fengið nýja merkingu og nýjar líftæknilegar aðferðir verið notaðar. Örverurnar þurfa að vera virkar og hafa næga næringu til þess að lífhreinsun geti átt sér stað. Þetta er gert með ýmsum aðferðum,til dæmis að búa til kjöraðstæður fyrir örverurnar á þessum menguðu stöðum.
Margar aðferðir eru notaðar til þess að hreinsa umhverfi, en af hverju er lífhreinsun notuð? Aðferðir knúnar vélum eru oft mjög dýrar og afleiðingin getur verið enn meiri samsöfnun á eiturefnum. Flestar lífhreinsiaðferðir hreinsa flókin eiturefni í koltvísýring, klór, vatn og einföld lífræn efni, þ.e. mjög umhverfisvæn efni. Eftir að líftækni var notuð til lífhreinsunar þá hafa komið fram önnur svið í gegnum þessa tækni. Nefna má greiningar á mengandi efnum, endursköpun á vistkerfum og aukin þekking á sjúkdómum af völdum eiturefna.[1]
Lífhreinsun við mengunarslys var fyrst notuð árið 1989 þegar olíuskipið Exxon Valdez fórst í Alaska og fékkst þar gífurlega mikilvæg reynsla af lífhreinsun. [2]
Segja má að fræðilegur grunnur lífhreinsunar hvíli á setningum C. B. van Niels:
- Fyrir sérhvern þátt og sérhverja afurð lifandi frumna er til í lífheiminum örvera sem nýtir hana sem kolefnis- og/eða orkugjafa.
- Örverur eru til staðar í öllum búsvæðum lífheimsins[3].
Þannig má ætla að fyrir öll náttúrleg, lífræn mengunarefni megi finna örveru sem er fær um að brjóta þau niður og mynda úr þeim skaðlausar afurðir.
Heimildir
- ↑ Jóhann Örlygsson (2009, 6.apríl) Örverufræði. Glósur úr kennslustund við Háskólann á Akureyri./
- ↑ Biotechnology. http://www.biotechinstitute.org
- ↑ J. T. Staley, R. P. Gunsalus, S. Lory og J. J. Perry (2007) Microbial Life, 2. útg. Sinauer Associates, Inc., Sunderland, Massachusetts.
