„Íslenska kvótakerfið“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Magnusb (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 1: Lína 1:
'''Kvótakerfið''' er [[fiskveiðistjórnunarkerfi]] sem segir til um það hversu mikið [[Ísland|íslenskir]] [[sjómaður|sjómenn]] eða íslenskar [[útgerð]]ir mega veiða af hverri [[fisktegund]] á tilteknu tímabili. Kvótakerfinu var komið á til þess að vernda íslenska fiskistofna fyrir [[ofveiði]]. Kvótakerfið hefur sérlega mikið vægi þar sem að [[sjávarútvegur]] hefur alla tíð verið veigamikill þáttur í [[efnahagur Íslands|efnahag Íslands]], þó svo að það fari minnkandi hlutfallslega.
'''Kvótakerfið''' er [[fiskveiðistjórnunarkerfi]] sem segir til um það hversu mikið [[Ísland|íslenskir]] [[sjómaður|sjómenn]] eða íslenskar [[útgerð]]ir mega veiða af hverri [[fisktegund]] á tilteknu tímabili. Kvótakerfinu var komið á til þess að vernda íslenska fiskistofna fyrir [[ofveiði]]. Kvótakerfið hefur sérlega mikið vægi þar sem að [[sjávarútvegur]] hefur alla tíð verið veigamikill þáttur í [[efnahagur Íslands|efnahag Íslands]], þó svo að það fari minnkandi hlutfallslega.


[[Aflamark]]inu, eða kvótanum, er úthlutað til [[skip]]a, og er það tiltekið sem ákveðið [[hlutfall]] af heildarafla í viðkomandi fisktegund sem skipið má veiða. Þannig eykst kvóti skipsins ef heildaraflamark eykst, en minnkar þegar heildaraflamark minnkar. Kvótaárið, eða fiskveiðiárið, er það [[tímabil]] sem skip skulu veiða kvóta sinn á, og nær frá [[1. september]] hvert ár til [[31. ágúst]]. Skip mega færa ákveðinn hluta kvóta síns á milli kvótaára, en þau mega ekki veiða fyrirfram úr kvóta næsta árs. Skip sem búið er með kvótann sinn, en hyggst halda áfram veiðum, verður annaðhvort að leigja eða kaupa viðbótarkvóta af öðru skipi.
Kvótakerfinu var upprunalega komið á með lagasetningu árið [[1983]], sem tók gildi árið [[1984]], en því var breytt talsvert með nýrri lagasetningu árið [[1990]].<ref>[http://www.liu.is/template1.asp?Id=327&sid=98&topid=335 Staðleysur og staðreyndir um íslenska kvótakerfið]</ref> Kvótakerfið hefur alla tíð verið mjög umdeilt og hefur m.a. verið gagnrýnt fyrir það að ýta undir [[brottkast]] á fiski og kippa undirstöðunum undan [[sjávarþorp]]um sem byggja afkomu sína á [[sjávarútvegur|sjávarútvegi]].

Kvótakerfinu var upprunalega komið á með lagasetningu árið [[1983]], sem tók gildi árið [[1984]], en því var breytt talsvert með nýrri lagasetningu árið [[1990]].<ref>[http://www.liu.is/template1.asp?Id=327&sid=98&topid=335 Staðleysur og staðreyndir um íslenska kvótakerfið]</ref> Í fyrstu úthlutun kvóta, á árinu 1984, var miðað við aflareynslu skipsins 3 næstliðin ár.

Kvótakerfið hefur alla tíð verið mjög umdeilt og hefur m.a. verið gagnrýnt fyrir það að ýta undir [[brottkast]] á fiski og að kippa undirstöðunum undan [[sjávarþorp]]um sem byggja afkomu sína á [[sjávarútvegur|sjávarútvegi]].


Kvótaþak er á kerfinu sem á að koma í veg fyrir of mikla samþjöppun fiskveiðiheimilda á of fáar hendur. Eitt fyrirtæki má mest eiga 12 % af heildarkvóta fiskveiðiflotans.
Kvótaþak er á kerfinu sem á að koma í veg fyrir of mikla samþjöppun fiskveiðiheimilda á of fáar hendur. Eitt fyrirtæki má mest eiga 12 % af heildarkvóta fiskveiðiflotans.



== Kvótahæstu útgerðir á Íslandi ==
== Kvótahæstu útgerðir á Íslandi ==

Útgáfa síðunnar 8. september 2008 kl. 13:25

Kvótakerfið er fiskveiðistjórnunarkerfi sem segir til um það hversu mikið íslenskir sjómenn eða íslenskar útgerðir mega veiða af hverri fisktegund á tilteknu tímabili. Kvótakerfinu var komið á til þess að vernda íslenska fiskistofna fyrir ofveiði. Kvótakerfið hefur sérlega mikið vægi þar sem að sjávarútvegur hefur alla tíð verið veigamikill þáttur í efnahag Íslands, þó svo að það fari minnkandi hlutfallslega.

Aflamarkinu, eða kvótanum, er úthlutað til skipa, og er það tiltekið sem ákveðið hlutfall af heildarafla í viðkomandi fisktegund sem skipið má veiða. Þannig eykst kvóti skipsins ef heildaraflamark eykst, en minnkar þegar heildaraflamark minnkar. Kvótaárið, eða fiskveiðiárið, er það tímabil sem skip skulu veiða kvóta sinn á, og nær frá 1. september hvert ár til 31. ágúst. Skip mega færa ákveðinn hluta kvóta síns á milli kvótaára, en þau mega ekki veiða fyrirfram úr kvóta næsta árs. Skip sem búið er með kvótann sinn, en hyggst halda áfram veiðum, verður annaðhvort að leigja eða kaupa viðbótarkvóta af öðru skipi.

Kvótakerfinu var upprunalega komið á með lagasetningu árið 1983, sem tók gildi árið 1984, en því var breytt talsvert með nýrri lagasetningu árið 1990.[1] Í fyrstu úthlutun kvóta, á árinu 1984, var miðað við aflareynslu skipsins 3 næstliðin ár.

Kvótakerfið hefur alla tíð verið mjög umdeilt og hefur m.a. verið gagnrýnt fyrir það að ýta undir brottkast á fiski og að kippa undirstöðunum undan sjávarþorpum sem byggja afkomu sína á sjávarútvegi.

Kvótaþak er á kerfinu sem á að koma í veg fyrir of mikla samþjöppun fiskveiðiheimilda á of fáar hendur. Eitt fyrirtæki má mest eiga 12 % af heildarkvóta fiskveiðiflotans.


Kvótahæstu útgerðir á Íslandi

Eftirfarandi er listi yfir 10 kvótahæstu útgerðir á Íslandi (miðað við eigendur skipa 21. maí 2008)[2]

Útgerð Hlutfall af heildarkvóta
HB Grandi 11.9%
Samherji 7.72%
Brim 5.38%
Ísfélag Vestmannaeyja 4.32%
Fisk Seafood 4.25%
Þorbjörn 4.23%
Vinnslustöðin 4.08%
Rammi 3.62%
Skinney-Þinganes 3.51%
Vísir 3.45%

Tilvísanir

Tengt efni

Tenglar