„Tíðbeyging sagna“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Muro Bot (spjall | framlög)
m robot Breyti: lt:Gramatinis laikas
WikiDreamer Bot (spjall | framlög)
m robot Bæti við: eo:Tenso
Lína 39: Lína 39:
[[de:Tempus]]
[[de:Tempus]]
[[en:Grammatical tense]]
[[en:Grammatical tense]]
[[eo:Tenso]]
[[es:Tiempo gramatical]]
[[es:Tiempo gramatical]]
[[fi:Aikamuoto]]
[[fi:Aikamuoto]]

Útgáfa síðunnar 5. ágúst 2008 kl. 15:52

Eiginlegar tíðir sagna í íslensku eru tvær; nútíð (skammstafað sem nt.) og þátíð (skammstafað sem þt.). Íslenskan gerir formlegan greinarmun á nútíð og þátíð sagna; hann talar (nt.), hann talaði (þt.).

nútíð þátíð
Ég les. Ég las.
Myndin er mjög skemmtileg. Myndin var mjög skemmtileg.
Þú trúir mér ekki. Þú trúðir mér ekki.

Með „nútíð“ er þó ekki einungis átt við verknað sem stendur yfir nákvæmlega þá stundina sem sögnin er yrt heldur einnig ýmsum tímahorfum; nýliðnum tíma, óliðnum tíma, reglubundnum tíma o.s.frv. Af þessu ræðst tíðbeyging sagna. Með hjálparsögnunum hafa og munu má mynda sex samsettar tíðir sagna:

Þessar sex tíðir hafa allar sérstaka merkingu sem snertir stöðu atburðar eða verknaðar miðað við tímann í setningunni. Núliðin og þáliðin tíð gefa til kynna að verknaði sé lokið. Framtíð með munu lýsir óloknum verknaði en henni fylgir oft vafi. Hrein framtíð er oftast mynduð með nútíðarsniði; „Ég tala á morgun“. Þáframtíð segir að verknaði sé lokið en sýnir óvissu. Skildagatíðirnar tákna skilyrtan verknað.

Hjálparsagnir geta verið fleiri en hafa og munu, t.d. skulu, vilja, vera, verða, ætla.

Heimildir

  • „Er til tíð í íslensku sem heitir skildagatíð?“. Vísindavefurinn.
  • Bjarni Ólafsson (1995). Íslenskur málfræðilykill. Mál og menning. ISBN 9979-3-0874-5.
  • Þórunn Blöndal (1985). Almenn málfræði. Mál og menning.

Tengt efni