„Þjóðhöfðingjar Danmerkur“: Munur á milli breytinga
Tæmdi síðuna |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
'''Danakonungar''' hafa ríkt yfir [[Danmörk]]u og stórum hlutum [[Norðurlönd|Norðurlanda]], [[Noregur|Noregi]], [[Ísland]]i, [[Skánn|Skáni]], [[Eistland]]i og víðar í gegnum tíðina. Um stutt skeið eftir [[Víkingaöld|víkingaöld]] ríktu þeir í [[England]]i, fyrst að hluta, síðan landinu öllu á tímum [[Knútur_mikli|Knúts mikla]]. Um lengri tíma hafa þeir einnig átt ítök í [[Hertogi|hertogadæmunum]] [[Slésvík]] og [[Holsetaland]]i. Venjan er að telja konungaröðina hefjast með [[Gormur_gamli|Gormi hinum gamla]] sem kom frá Englandi um árið [[936]] og [[Saxo Grammaticus]] nefnir Gorm enska. Á undan honum er röð sagnkonunga sem virðast sumir hverjir helst eiga sér fyrirmyndir í smákóngum eða héraðshöfðingjum. Þetta á t.d. við um [[Ragnar loðbrók]]. |
|||
Danmörk er með elstu konungsríkjum í heimi sem hefur haft samfellda röð kónga og drottninga fram á þennan dag. Aðeins [[japan]]ska [[Keisari Japan|Keisaraveldið]] er eldra. |
|||
Frá [[1413]] hafa Danakonungar og -drottningar verið grafin í [[Hróarskeldudómkirkja|Hróarskeldudómkirkju]]. Safn tileinkað sögu dönsku krúnunnar, ''De danske kongers kronologiske samling'', er í [[Rósenborgarhöll]]. |
|||
==Röð Danakonunga== |
|||
<div style="float:right;"> |
|||
[[Mynd:Swen_Widlobrody_ubt.jpeg|thumb|none|Sveinn tjúguskegg semur frið við [[Jómsvíkingar|Jómsvíkinga]] ]] |
|||
[[Mynd:Cnut.jpg|thumb|none|Knútur mikli]] |
|||
[[Mynd:Roskilde_Margrethe1_grave.jpg|thumb|none|Kista Margrétar miklu í [[Hróarskeldudómkirkja|Hróarskeldudómkirkju]] ]] |
|||
[[Mynd:Kristian_IV_av_Danmark%2C_malning_av_Pieter_Isaacsz_1611-1616.jpg|thumb|none|Kristján IV]] |
|||
[[Mynd:Dronning_Margerethe_5_sep_2004_.jpg|thumb|none|Margrét Þórhildur]] |
|||
</div> |
|||
===Gormsætt=== |
|||
* [[Gormur gamli]] (um [[936]] – um [[958]]) |
|||
* [[Haraldur blátönn]] (um [[944]] – [[980]]) |
|||
* [[Sveinn tjúguskegg]] (um [[990]] – [[1014]]) |
|||
* [[Haraldur 2. Danakonungur|Haraldur 2.]] ([[1014]] – [[1018]]) |
|||
* [[Knútur mikli]] ([[1018]] – [[1035]]) |
|||
* [[Hörða-Knútur]] ([[1035]] – [[1042]]) |
|||
* [[Magnús góði]] ([[1042]] – [[1047]]) |
|||
===Sveinsætt=== |
|||
* [[Sveinn Úlfsson]] ([[1047]] – [[1074]]) |
|||
* [[Haraldur hein]] ([[1074]] – [[1080]]) |
|||
* [[Knútur helgi]] ([[1080]] – [[1086]]) |
|||
* [[Ólafur Sveinsson]] ([[1086]] – [[1095]]) |
|||
* [[Eiríkur góði]] ([[1095]] – [[1103]]) |
|||
* [[Níels Danakonungur|Níels]] ([[1104]] – [[1134]]) |
|||
* [[Eiríkur eimuni]] ([[1134]] – [[1137]]) |
|||
* [[Eiríkur lambi]] ([[1137]] – [[1146]]) |
|||
* [[Sveinn Eiríksson]], [[Knútur Eiríksson]] og [[Valdimar Knútsson]] ([[1146]] – [[1157]]) |
|||
* [[Valdimar Knútsson]] ([[1157]] – [[1182]]) |
|||
* [[Knútur 6.]] ([[1182]] – [[1202]]) |
|||
* [[Valdimar sigursæli]] ([[1202]] – [[1241]]) |
|||
* [[Eiríkur plógpeningur]] ([[1241]] – [[1250]]) |
|||
* [[Abel Valdimarsson]] ([[1250]] – [[1252]]) |
|||
* [[Kristófer 1.]] ([[1252]] – [[1259]]) |
|||
* [[Eiríkur klipping]] ([[1259]] – [[1286]]) |
|||
* [[Eiríkur menved]] ([[1286]] – [[1319]]) |
|||
* [[Kristófer 2.]] ([[1320]] – [[1326]]) |
|||
* [[Valdimar 3.]] ([[1326]] – [[1329]]) |
|||
* [[Kristófer 2.]] ([[1329]] – [[1332]]) |
|||
* Frá [[1332]] til [[1340]] var Danmörk án konungs og í eigu greifanna í [[Holsetaland]]i. |
|||
* [[Valdimar atterdag]] ([[1340]] – [[1375]]) |
|||
===Kalmarsambandið=== |
|||
* [[Ólafur 3. Danakonungur|Ólafur 3.]] ([[1376]] – [[1387]]) |
|||
* [[Margrét Valdimarsdóttir mikla]] ([[1387]] – [[1412]]) |
|||
* [[Eiríkur af Pommern]] ([[1412]] – [[1439]]) |
|||
* [[Kristófer af Bæjaralandi]] ([[1439]] – [[1448]]) |
|||
===Aldinborgarar=== |
|||
* [[Kristján 1.]] ([[1448]] – [[1481]]) |
|||
* [[Jóhann Danakonungur|Jóhann]] ([[1481]] – [[1513]]) |
|||
* [[Kristján 2.]] ([[1513]] – [[1523]]) |
|||
* [[Friðrik 1. Danakonungur|Friðrik 1.]] ([[1523]] – [[1543]]) |
|||
* [[Kristján 3.]] ([[1543]] – [[1559]]) |
|||
* [[Friðrik 2. Danakonungur|Friðrik 2.]] ([[1559]] – [[1588]]) |
|||
* [[Kristján 4.]] ([[1588]] – [[1648]]) |
|||
* [[Friðrik 3. Danakonungur|Friðrik 3.]] ([[1648]] – [[1670]]) |
|||
* [[Kristján 5.]] ([[1670]] – [[1699]]) |
|||
* [[Friðrik 4. Danakonungur|Friðrik 4.]] ([[1699]] – [[1730]]) |
|||
* [[Kristján 6.]] ([[1730]] – [[1746]]) |
|||
* [[Friðrik 5. Danakonungur|Friðrik 5.]] ([[1746]] – [[1766]]) |
|||
* [[Kristján 7.]] ([[1766]] – [[1808]]) |
|||
* [[Friðrik 6. Danakonungur|Friðrik 6.]] ([[1808]] – [[1839]]) |
|||
* [[Kristján 8.]] ([[1839]] – [[1848]]) |
|||
* [[Friðrik 7. Danakonungur|Friðrik 7.]] ([[1848]] – [[1863]]) |
|||
===Lukkuborgarar=== |
|||
* [[Kristján 9.]] ([[1863]] – [[1906]]) |
|||
* [[Friðrik 8. Danakonungur|Friðrik 8.]] ([[1906]] – [[1912]]) |
|||
* [[Kristján 10.]] ([[1912]] – [[1947]]) |
|||
* [[Friðrik 9. Danakonungur|Friðrik 9.]] ([[1947]] - [[1972]]) |
|||
* [[Margrét Þórhildur]] (frá [[1972]]) |
|||
== Tengt efni == |
|||
* [[Konungar Íslands]] |
|||
* [[Noregskonungar]] |
|||
* [[Svíakonungar]] |
|||
== Tenglar == |
|||
*[http://www.heimskringla.no/islandsk/sagaer/jomsvikingasaga/index.php Jómsvíkinga saga] |
|||
*[http://www.heimskringla.no/original/fornaldersagaene/sogubrot.php Sögubrot af nokkurum fornkonungum í Dana- ok Svíaveldi] |
|||
[[Flokkur:Listar]] |
|||
[[Flokkur:Danakonungar]] |
|||
[[ca:Reis de Dinamarca]] |
|||
[[cs:Seznam hlav dánského státu]] |
|||
[[da:Kongerækken]] |
|||
[[de:Liste der dänischen Könige]] |
|||
[[en:List of Danish monarchs]] |
|||
[[eo:Listo de danaj reĝoj]] |
|||
[[es:Rey de Dinamarca]] |
|||
[[fi:Luettelo Tanskan kuninkaista]] |
|||
[[fr:Liste des rois de Danemark]] |
|||
[[hu:Dánia uralkodóinak listája]] |
|||
[[id:Daftar raja Denmark]] |
|||
[[it:Elenco di monarchi danesi]] |
|||
[[ja:デンマーク君主一覧]] |
|||
[[ko:덴마크 국왕 연대표]] |
|||
[[kw:Myghternedh Danmark]] |
|||
[[lt:Danijos karalius]] |
|||
[[nl:Lijst van koningen van Denemarken]] |
|||
[[nn:Danske regentar]] |
|||
[[no:Liste over Danmarks monarker]] |
|||
[[pl:Władcy Danii]] |
|||
[[pt:Anexo:Lista de reis da Dinamarca]] |
|||
[[ru:Список королей Дании]] |
|||
[[sl:Seznam danskih kraljev]] |
|||
[[sv:Lista över Danmarks regenter]] |
|||
[[tr:Danimarka krallar listesi]] |
|||
[[zh:丹麦君主列表]] |
Útgáfa síðunnar 5. maí 2008 kl. 20:56
Danakonungar hafa ríkt yfir Danmörku og stórum hlutum Norðurlanda, Noregi, Íslandi, Skáni, Eistlandi og víðar í gegnum tíðina. Um stutt skeið eftir víkingaöld ríktu þeir í Englandi, fyrst að hluta, síðan landinu öllu á tímum Knúts mikla. Um lengri tíma hafa þeir einnig átt ítök í hertogadæmunum Slésvík og Holsetalandi. Venjan er að telja konungaröðina hefjast með Gormi hinum gamla sem kom frá Englandi um árið 936 og Saxo Grammaticus nefnir Gorm enska. Á undan honum er röð sagnkonunga sem virðast sumir hverjir helst eiga sér fyrirmyndir í smákóngum eða héraðshöfðingjum. Þetta á t.d. við um Ragnar loðbrók.
Danmörk er með elstu konungsríkjum í heimi sem hefur haft samfellda röð kónga og drottninga fram á þennan dag. Aðeins japanska Keisaraveldið er eldra.
Frá 1413 hafa Danakonungar og -drottningar verið grafin í Hróarskeldudómkirkju. Safn tileinkað sögu dönsku krúnunnar, De danske kongers kronologiske samling, er í Rósenborgarhöll.
Röð Danakonunga
Gormsætt
- Gormur gamli (um 936 – um 958)
- Haraldur blátönn (um 944 – 980)
- Sveinn tjúguskegg (um 990 – 1014)
- Haraldur 2. (1014 – 1018)
- Knútur mikli (1018 – 1035)
- Hörða-Knútur (1035 – 1042)
- Magnús góði (1042 – 1047)
Sveinsætt
- Sveinn Úlfsson (1047 – 1074)
- Haraldur hein (1074 – 1080)
- Knútur helgi (1080 – 1086)
- Ólafur Sveinsson (1086 – 1095)
- Eiríkur góði (1095 – 1103)
- Níels (1104 – 1134)
- Eiríkur eimuni (1134 – 1137)
- Eiríkur lambi (1137 – 1146)
- Sveinn Eiríksson, Knútur Eiríksson og Valdimar Knútsson (1146 – 1157)
- Valdimar Knútsson (1157 – 1182)
- Knútur 6. (1182 – 1202)
- Valdimar sigursæli (1202 – 1241)
- Eiríkur plógpeningur (1241 – 1250)
- Abel Valdimarsson (1250 – 1252)
- Kristófer 1. (1252 – 1259)
- Eiríkur klipping (1259 – 1286)
- Eiríkur menved (1286 – 1319)
- Kristófer 2. (1320 – 1326)
- Valdimar 3. (1326 – 1329)
- Kristófer 2. (1329 – 1332)
- Frá 1332 til 1340 var Danmörk án konungs og í eigu greifanna í Holsetalandi.
- Valdimar atterdag (1340 – 1375)
Kalmarsambandið
- Ólafur 3. (1376 – 1387)
- Margrét Valdimarsdóttir mikla (1387 – 1412)
- Eiríkur af Pommern (1412 – 1439)
- Kristófer af Bæjaralandi (1439 – 1448)
Aldinborgarar
- Kristján 1. (1448 – 1481)
- Jóhann (1481 – 1513)
- Kristján 2. (1513 – 1523)
- Friðrik 1. (1523 – 1543)
- Kristján 3. (1543 – 1559)
- Friðrik 2. (1559 – 1588)
- Kristján 4. (1588 – 1648)
- Friðrik 3. (1648 – 1670)
- Kristján 5. (1670 – 1699)
- Friðrik 4. (1699 – 1730)
- Kristján 6. (1730 – 1746)
- Friðrik 5. (1746 – 1766)
- Kristján 7. (1766 – 1808)
- Friðrik 6. (1808 – 1839)
- Kristján 8. (1839 – 1848)
- Friðrik 7. (1848 – 1863)
Lukkuborgarar
- Kristján 9. (1863 – 1906)
- Friðrik 8. (1906 – 1912)
- Kristján 10. (1912 – 1947)
- Friðrik 9. (1947 - 1972)
- Margrét Þórhildur (frá 1972)