Opinbert hlutafélag

Opinbert hlutafélag (skammstafað sem ohf.) er afbrigði af hlutafélagi sem innleitt var í íslensk lög 2006. Opinber hlutafélög eru að öllu leyti í eigu hins opinbera, annaðhvort ríkis eða sveitarfélaga eða bæði. Opinber hlutafélög eru frábrugðin venjulegum hlutafélögum í eftirfarandi atriðum:

• Nóg að það sé einn hluthafi en þurfa að vera minnst tveir í hf.
• Skylda er að hafa sem jöfnust kynjahlutföll í stjórnum.
• Stjórnarmönnum og framkvæmdastjórum ber skylda til að gefa stjórninni skýrslu um eign sína í félögum ef það skiptir máli varðandi starf þeirra.
• Fjölmiðlamenn mega vera viðstaddir aðalfundi.
• Kjörnir fulltrúar eigenda mega mæta á aðalfundi og bera fram skriflegar tillögur. Þetta á við alþingismenn ef ríkið er hluthafi og sveitarstjórnarmenn ef sveitarfélög eru hluthafar.
• Skylda er lögð á opinber hlutafélög að birta samþykktir sínar, reikninga og starfsreglur stjórnar á netinu.

Tilgangurinn með innleiðingu opinberra hlutafélaga í lög var samkvæmt frumvarpi sá að bæta aðgengi almennings og annarra að upplýsingum um hlutafélög sem hið opinbera á að öllu leyti. Reyndin hefur þó verið sú eftir innleiðingu félagaformsins að það hefur mest verið notað þegar ríkisstofnunum hefur verið breytt í opinber hlutfélög. Þeirri breytingu fylgir m.a. að stjórnsýslulög, lög um upplýsingaskyldu og lög um réttindi opinbera starfsmanna hætta að gilda um viðkomandi stofnun. Þetta hefur skapað nokkrar deilur, t.d. þegar Ríkisútvarpið var gert að opinberu hlutafélagi. Fylgismenn þessara umbreytinga segja þær auka sveigjanleika í rekstri viðkomandi stofnanna en andstæðingar segja að þær geti bitnað á réttindum starfsmanna og minnkað gegnsæi í rekstrinum.

Opinber hlutafélög

• Flugstoðir ohf.
• Flugstöð Leifs Eiríkssonar ohf.
• Lánasjóður sveitarfélaga ohf.
• Matís ohf.
• Orkubú Vestfjarða ohf.
• RARIK ohf.
• Ríkisútvarpið ohf.
• Suðurlindir ohf.

Tenglar

• Frumvarp til breytinga á hlutafélagalögum til innleiðingar opinberra hlutafélaga.