„Pólsk-litáíska samveldið“: Munur á milli breytinga
mEkkert breytingarágrip |
m stubbavinnsla AWB |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd: |
[[Mynd:Rzeczpospolita 1600.png|thumb|right|Kort sem sýnir Pólsk-litháíska samveldið þegar það var stærst, um [[1630]].]] |
||
'''Pólsk-litháíska samveldið''', líka þekkt sem '''Fyrsta lýðveldið''' eða '''Tvíþjóðaveldið''' ([[pólska]]: ''Pierwsza Rzeczpospolita'' eða ''Rzeczpospolita Obojga Narodów''; [[litháíska]]: ''Abiejų tautų respublika'') var stórveldi í [[Evrópa|Evrópu]] á [[17. öldin|17. öld]]. Það var [[þjóðveldi]] [[aðall|aðalsmanna]] sem byggði á hálfgerðu [[lénsskipulag]]i og var myndað með [[Lublinsambandið|Lublinsambandinu]] [[1. júlí]] [[1569]] þar sem [[Konungsríkið Pólland]] og [[Stórfurstadæmið Litháen]] sameinuðust í eitt ríki. Það varði í þessari mynd þar til því var skipt upp í þremur áföngum af [[Prússland]]i, [[Rússland]]i og [[ |
'''Pólsk-litháíska samveldið''', líka þekkt sem '''Fyrsta lýðveldið''' eða '''Tvíþjóðaveldið''' ([[pólska]]: ''Pierwsza Rzeczpospolita'' eða ''Rzeczpospolita Obojga Narodów''; [[litháíska]]: ''Abiejų tautų respublika'') var stórveldi í [[Evrópa|Evrópu]] á [[17. öldin|17. öld]]. Það var [[þjóðveldi]] [[aðall|aðalsmanna]] sem byggði á hálfgerðu [[lénsskipulag]]i og var myndað með [[Lublinsambandið|Lublinsambandinu]] [[1. júlí]] [[1569]] þar sem [[Konungsríkið Pólland]] og [[Stórfurstadæmið Litháen]] sameinuðust í eitt ríki. Það varði í þessari mynd þar til því var skipt upp í þremur áföngum af [[Prússland]]i, [[Rússland]]i og [[ríki Habsborgara]] á síðari hluta [[18. öldin|18. aldar]]. Árið [[1795]] var það ekki lengur til á landakortum. |
||
Samveldið var framhald á [[Pólsk-litháíska bandalagið|Pólsk-litháíska bandalaginu]] frá [[Krewo-sambandið|Krewo-konungssambandinu]] árið [[1385]] þar sem [[Jogaila]], stórfursti af Litháen, og [[Jadwiga Póllandsdrottning]], gengu í hjónaband. |
Samveldið var framhald á [[Pólsk-litháíska bandalagið|Pólsk-litháíska bandalaginu]] frá [[Krewo-sambandið|Krewo-konungssambandinu]] árið [[1385]] þar sem [[Jogaila]], stórfursti af Litháen, og [[Jadwiga Póllandsdrottning]], gengu í hjónaband. |
||
Lína 8: | Lína 8: | ||
{{commons|Polish-Lithuanian Commonwealth|Pólsk-litháíska samveldinu}} |
{{commons|Polish-Lithuanian Commonwealth|Pólsk-litháíska samveldinu}} |
||
⚫ | |||
{{sa|1569|1795}} |
{{sa|1569|1795}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Flokkur:Saga Póllands]] |
[[Flokkur:Saga Póllands]] |
||
[[Flokkur:Saga Litháen]] |
[[Flokkur:Saga Litháen]] |
||
Lína 18: | Lína 23: | ||
[[Flokkur:Saga Hvíta-Rússlands]] |
[[Flokkur:Saga Hvíta-Rússlands]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[be:Рэч Паспалітая]] |
[[be:Рэч Паспалітая]] |
||
[[be-x-old:Рэч Паспалітая]] |
[[be-x-old:Рэч Паспалітая]] |
||
Lína 28: | Lína 31: | ||
[[de:Polen-Litauen]] |
[[de:Polen-Litauen]] |
||
[[en:Polish-Lithuanian Commonwealth]] |
[[en:Polish-Lithuanian Commonwealth]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[eo:Pola-Litova Unio]] |
[[eo:Pola-Litova Unio]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[fr:République des Deux Nations]] |
[[fr:République des Deux Nations]] |
||
⚫ | |||
[[id:Persemakmuran Polandia-Lituania]] |
[[id:Persemakmuran Polandia-Lituania]] |
||
[[it:Confederazione Polacco-Lituana]] |
[[it:Confederazione Polacco-Lituana]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[lt:Abiejų Tautų Respublika]] |
[[lt:Abiejų Tautų Respublika]] |
||
⚫ | |||
[[nl:Pools-Litouwse Gemenebest]] |
[[nl:Pools-Litouwse Gemenebest]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[nn:Den polsk-litauiske realunionen]] |
[[nn:Den polsk-litauiske realunionen]] |
||
⚫ | |||
[[pl:Rzeczpospolita Obojga Narodów]] |
[[pl:Rzeczpospolita Obojga Narodów]] |
||
[[pt:República das Duas Nações]] |
[[pt:República das Duas Nações]] |
||
Lína 47: | Lína 51: | ||
[[simple:Polish-Lithuanian Commonwealth]] |
[[simple:Polish-Lithuanian Commonwealth]] |
||
[[sl:Republika obeh narodov]] |
[[sl:Republika obeh narodov]] |
||
⚫ | |||
[[sv:Polsk-litauiska samväldet]] |
[[sv:Polsk-litauiska samväldet]] |
||
[[uk:Річ Посполита]] |
[[uk:Річ Посполита]] |
||
⚫ | |||
[[zh:波蘭立陶宛聯邦]] |
[[zh:波蘭立陶宛聯邦]] |
Útgáfa síðunnar 5. desember 2007 kl. 06:41
Pólsk-litháíska samveldið, líka þekkt sem Fyrsta lýðveldið eða Tvíþjóðaveldið (pólska: Pierwsza Rzeczpospolita eða Rzeczpospolita Obojga Narodów; litháíska: Abiejų tautų respublika) var stórveldi í Evrópu á 17. öld. Það var þjóðveldi aðalsmanna sem byggði á hálfgerðu lénsskipulagi og var myndað með Lublinsambandinu 1. júlí 1569 þar sem Konungsríkið Pólland og Stórfurstadæmið Litháen sameinuðust í eitt ríki. Það varði í þessari mynd þar til því var skipt upp í þremur áföngum af Prússlandi, Rússlandi og ríki Habsborgara á síðari hluta 18. aldar. Árið 1795 var það ekki lengur til á landakortum.
Samveldið var framhald á Pólsk-litháíska bandalaginu frá Krewo-konungssambandinu árið 1385 þar sem Jogaila, stórfursti af Litháen, og Jadwiga Póllandsdrottning, gengu í hjónaband.
Pólsk-litháíska samveldið náði ekki aðeins yfir þau lönd sem í dag teljast til Póllands og Litháen, heldur einnig yfir Hvíta-Rússland og Lettland, stóran hluta þess sem í dag eru Eistland og Úkraína og hluta af því sem nú er vesturhluti Rússlands (Kalíníngrad og Smolensk).