„Jacques Chirac“: Munur á milli breytinga
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 35: | Lína 35: | ||
|undirskrift = Jacques Chirac Signature.svg |
|undirskrift = Jacques Chirac Signature.svg |
||
}} |
}} |
||
'''Jacques René Chirac''' (29. nóvember 1932 – 26. september 2019<ref>{{Vefheimild|titill=Jacques Chirac látinn|url=https://www.ruv.is/frett/jacques-chirac-latinn|útgefandi=RÚV|ár=2019|mánuður=26. september|árskoðað=2019|mánuðurskoðað=26. september|höfundur=Kristján Róbert Kristjánsson}}</ref>) var [[Frakkland|franskur]] stjórnmálamaður og fyrrverandi [[forseti Frakklands]]. Hann var kosinn í embætti árið 1995 og aftur 2002 en síðara kjörtímabil hans rann út árið 2007. Í krafti embættis síns var hann einnig [[meðfursti Andorra]] og stórmeistari [[franska heiðursfylkingin|Frönsku heiðursfylkingarinnar]]. Áður var Chirac [[borgarstjóri Parísar]] 1977 til 1995 auk þess að gegna embætti [[forsætisráðherra Frakklands|forsætisráðherra]] tvívegis; fyrst 1974 til 1976<ref>{{ |
'''Jacques René Chirac''' (29. nóvember 1932 – 26. september 2019<ref>{{Vefheimild|titill=Jacques Chirac látinn|url=https://www.ruv.is/frett/jacques-chirac-latinn|útgefandi=RÚV|ár=2019|mánuður=26. september|árskoðað=2019|mánuðurskoðað=26. september|höfundur=Kristján Róbert Kristjánsson}}</ref>) var [[Frakkland|franskur]] stjórnmálamaður og fyrrverandi [[forseti Frakklands]]. Hann var kosinn í embætti árið 1995 og aftur 2002 en síðara kjörtímabil hans rann út árið 2007. Í krafti embættis síns var hann einnig [[meðfursti Andorra]] og stórmeistari [[franska heiðursfylkingin|Frönsku heiðursfylkingarinnar]]. Áður var Chirac [[borgarstjóri Parísar]] 1977 til 1995 auk þess að gegna embætti [[forsætisráðherra Frakklands|forsætisráðherra]] tvívegis; fyrst 1974 til 1976<ref>{{Tímarit.is|2902974|Jacques Chirac|blað=[[Þjóðviljinn]]|útgáfudagsetning=23. mars 1986|blaðsíða=5}}</ref> og aftur 1986 til 1988. Áður en hann náði kjöri sem forseti hafði Chirac boðið sig fram án árangurs í forsetakosningunum árin 1981 og 1988. |
||
Chirac sigraði frambjóðanda [[Sósíalistaflokkurinn (Frakkland)|Sósíalistaflokksins]], [[Lionel Jospin]], í forsetakosningunum árið 1995.<ref>{{ |
Chirac sigraði frambjóðanda [[Sósíalistaflokkurinn (Frakkland)|Sósíalistaflokksins]], [[Lionel Jospin]], í forsetakosningunum árið 1995.<ref>{{Tímarit.is|1829389|Allt er þegar þrennt er|blað=[[Morgunblaðið]]|útgáfudagsetning=9. maí 1995|höfundur=Steingrímur Sigurgeirsson|blaðsíða=16-17}}</ref> Í byrjun forsetatíðar sinnar viðurkenndi Chirac ábyrgð og þátttöku franskra stjórnvalda í [[Vichy-stjórnin|Vichy-stjórninni]] í ofsóknum á gyðingum á meðan á þýska hernáminu stóð í [[Seinni heimsstyrjöldin|seinni heimsstyrjöldinni]].<ref>{{Cite news |url=https://www.mbl.is/greinasafn/grein/213145/ |work=mbl.is|title= Chirac viðurkennir aðild Frakka að helförinni |date=19. júlí 1995}}</ref> Hann neyddist síðar til að hefja stjórnarsamband við sósíalistana og gera Jospin að forsætisráðherra eftir ósigur hægrimanna í þingkosningum árið 1997. Á kjörtímabilinu var haldin þjóðaratkvæðagreiðsla um stjórnarskrárbreytingar þar sem kjörtímbabil forsetans var stytt úr sjö árum í fimm. Chirac vann endurkjör til forseta árið 2002 í seinni umferð með 82,2 % atkvæða á móti [[Jean-Marie Le Pen]], frambjóðanda frönsku Þjóðfylkingarinnar. Þetta er enn í dag stærsti kosningasigur sem unninn hefur verið í forsetakosningum fimmta franska lýðveldisins. Á seinna kjörtímabili Chirac fóru vinsældir hans nokkuð dalandi en jukust á ný þegar Chirac neitaði að taka þátt í [[Íraksstríðið|Íraksstríðinu]] fyrir hönd Frakklands.<ref>{{Tímarit.is|3707581|Vinsælastur í Bagdad|blað=[[Fréttablaðið]]|útgáfudagsetning=5. október 2003|blaðsíða=24}}</ref> Hann mælti einnig fyrir því í atkvæðagreiðslu að [[Samningur um stjórnarskrá fyrir Evrópu|ný stjórnarskrá]] fyrir [[Evrópusambandið]] yrði samþykkt en hún var að endingu felld. Chirac sóttist ekki eftir þriðja kjörtímabili og settist í helgan stein þegar kjörtímabilinu lauk árið 2007. |
||
Sem fyrrverandi forseti fékk Chirac síðan sæti á stjórnlagaþingi Frakklands og sat þar til ársins 2011, en þá sagði hann sig úr því af heilsufarsástæðum. Í desember sama ár var Chirac dæmdur til tveggja ára fangelsisvistar vegna spillingarmála sem komu upp frá borgarstjóratíð hans í París.<ref>{{Cite news |url=http://www.visir.is/g/2011712169905 |work=Vísir |title= Jacques Chirac fær tveggja ára dóm |date=16. desember 2011}}</ref> |
Sem fyrrverandi forseti fékk Chirac síðan sæti á stjórnlagaþingi Frakklands og sat þar til ársins 2011, en þá sagði hann sig úr því af heilsufarsástæðum. Í desember sama ár var Chirac dæmdur til tveggja ára fangelsisvistar vegna spillingarmála sem komu upp frá borgarstjóratíð hans í París.<ref>{{Cite news |url=http://www.visir.is/g/2011712169905 |work=Vísir |title= Jacques Chirac fær tveggja ára dóm |date=16. desember 2011}}</ref> |
Útgáfa síðunnar 16. október 2021 kl. 21:18
Jacques Chirac | |
---|---|
Forseti Frakklands | |
Í embætti 17. maí 1995 – 16. maí 2007 | |
Forsætisráðherra | Alain Juppé Lionel Jospin Jean-Pierre Raffarin Dominique de Villepin |
Forveri | François Mitterrand |
Eftirmaður | Nicolas Sarkozy |
Forsætisráðherra Frakklands | |
Í embætti 27. maí 1974 – 26. ágúst 1976 | |
Í embætti 20. mars 1986 – 10. maí 1988 | |
Persónulegar upplýsingar | |
Fæddur | 29. nóvember 1932 París, Frakklandi |
Látinn | 26. september 2019 (86 ára) París, Frakklandi |
Maki | Bernadette de Courcel (g. 1956) |
Börn | Laurence, Claude |
Háskóli | Institut d'études politiques de Paris École nationale d'administration |
Undirskrift |
Jacques René Chirac (29. nóvember 1932 – 26. september 2019[1]) var franskur stjórnmálamaður og fyrrverandi forseti Frakklands. Hann var kosinn í embætti árið 1995 og aftur 2002 en síðara kjörtímabil hans rann út árið 2007. Í krafti embættis síns var hann einnig meðfursti Andorra og stórmeistari Frönsku heiðursfylkingarinnar. Áður var Chirac borgarstjóri Parísar 1977 til 1995 auk þess að gegna embætti forsætisráðherra tvívegis; fyrst 1974 til 1976[2] og aftur 1986 til 1988. Áður en hann náði kjöri sem forseti hafði Chirac boðið sig fram án árangurs í forsetakosningunum árin 1981 og 1988.
Chirac sigraði frambjóðanda Sósíalistaflokksins, Lionel Jospin, í forsetakosningunum árið 1995.[3] Í byrjun forsetatíðar sinnar viðurkenndi Chirac ábyrgð og þátttöku franskra stjórnvalda í Vichy-stjórninni í ofsóknum á gyðingum á meðan á þýska hernáminu stóð í seinni heimsstyrjöldinni.[4] Hann neyddist síðar til að hefja stjórnarsamband við sósíalistana og gera Jospin að forsætisráðherra eftir ósigur hægrimanna í þingkosningum árið 1997. Á kjörtímabilinu var haldin þjóðaratkvæðagreiðsla um stjórnarskrárbreytingar þar sem kjörtímbabil forsetans var stytt úr sjö árum í fimm. Chirac vann endurkjör til forseta árið 2002 í seinni umferð með 82,2 % atkvæða á móti Jean-Marie Le Pen, frambjóðanda frönsku Þjóðfylkingarinnar. Þetta er enn í dag stærsti kosningasigur sem unninn hefur verið í forsetakosningum fimmta franska lýðveldisins. Á seinna kjörtímabili Chirac fóru vinsældir hans nokkuð dalandi en jukust á ný þegar Chirac neitaði að taka þátt í Íraksstríðinu fyrir hönd Frakklands.[5] Hann mælti einnig fyrir því í atkvæðagreiðslu að ný stjórnarskrá fyrir Evrópusambandið yrði samþykkt en hún var að endingu felld. Chirac sóttist ekki eftir þriðja kjörtímabili og settist í helgan stein þegar kjörtímabilinu lauk árið 2007.
Sem fyrrverandi forseti fékk Chirac síðan sæti á stjórnlagaþingi Frakklands og sat þar til ársins 2011, en þá sagði hann sig úr því af heilsufarsástæðum. Í desember sama ár var Chirac dæmdur til tveggja ára fangelsisvistar vegna spillingarmála sem komu upp frá borgarstjóratíð hans í París.[6]
Tilvísanir
- ↑ Kristján Róbert Kristjánsson (26. september 2019). „Jacques Chirac látinn“. RÚV. Sótt 26. september 2019.
- ↑ „Jacques Chirac“. Þjóðviljinn. 23. mars 1986. bls. 5.
- ↑ Steingrímur Sigurgeirsson (9. maí 1995). „Allt er þegar þrennt er“. Morgunblaðið. bls. 16-17.
- ↑ „Chirac viðurkennir aðild Frakka að helförinni“. mbl.is. 19. júlí 1995.
- ↑ „Vinsælastur í Bagdad“. Fréttablaðið. 5. október 2003. bls. 24.
- ↑ „Jacques Chirac fær tveggja ára dóm“. Vísir. 16. desember 2011.
Fyrirrennari: Pierre Messmer |
|
Eftirmaður: Raymond Barre | |||
Fyrirrennari: — |
|
Eftirmaður: Jean Tiberi | |||
Fyrirrennari: Laurent Fabius |
|
Eftirmaður: Michel Rocard | |||
Fyrirrennari: François Mitterrand |
|
Eftirmaður: Nicolas Sarkozy |