„Jamaíka“: Munur á milli breytinga
mEkkert breytingarágrip |
mEkkert breytingarágrip |
||
Lína 44: | Lína 44: | ||
Jamaíka var upphaflega byggð [[Taínóar|Taínóum]]. Eyjan komst undir yfirráð [[Spánn|Spánar]] í kjölfar leiðangra [[Kristófer Kólumbus|Kristófers Kólumbusar]] á 15. öld. Spánverjar nefndu nýlenduna ''Santiago''. Stór hluti frumbyggjanna var drepinn af spænskum landvinningamönnum eða létust úr sjúkdómum sem Evrópumenn báru með sér. Spánverjar fluttu þangað afríska [[þrælahald|þræla]] til að vinna á [[plantekra|plantekrum]]. [[Bretland|Bretar]] hertóku eyjuna árið [[1655]] og nefndu hana ''Jamaica''. Bretar gerðu eyjuna að miðstöð fyrir ræktun á [[sykurreyr]] á plantekrum þar sem þrælar og afkomendur þeirra unnu. Þegar þrælahald var afnumið árið 1838 kusu margir þeirra að hefja [[sjálfsþurftarbúskapur|sjálfsþurftarbúskap]] fremur en starfa áfram á plantekrunum. Eftir 1840 fluttu Bretar því inn verkafólk frá [[Kína]] og [[Indland]]i til að vinna við sykurframleiðsluna. Árið [[1958]] varð Jamaíka hluti af [[Sambandsríki Vestur-Indía]] en lýsti yfir fullu [[sjálfstæði]] árið [[1962]]. |
Jamaíka var upphaflega byggð [[Taínóar|Taínóum]]. Eyjan komst undir yfirráð [[Spánn|Spánar]] í kjölfar leiðangra [[Kristófer Kólumbus|Kristófers Kólumbusar]] á 15. öld. Spánverjar nefndu nýlenduna ''Santiago''. Stór hluti frumbyggjanna var drepinn af spænskum landvinningamönnum eða létust úr sjúkdómum sem Evrópumenn báru með sér. Spánverjar fluttu þangað afríska [[þrælahald|þræla]] til að vinna á [[plantekra|plantekrum]]. [[Bretland|Bretar]] hertóku eyjuna árið [[1655]] og nefndu hana ''Jamaica''. Bretar gerðu eyjuna að miðstöð fyrir ræktun á [[sykurreyr]] á plantekrum þar sem þrælar og afkomendur þeirra unnu. Þegar þrælahald var afnumið árið 1838 kusu margir þeirra að hefja [[sjálfsþurftarbúskapur|sjálfsþurftarbúskap]] fremur en starfa áfram á plantekrunum. Eftir 1840 fluttu Bretar því inn verkafólk frá [[Kína]] og [[Indland]]i til að vinna við sykurframleiðsluna. Árið [[1958]] varð Jamaíka hluti af [[Sambandsríki Vestur-Indía]] en lýsti yfir fullu [[sjálfstæði]] árið [[1962]]. |
||
Íbúar Jamaíku eru tæplega þrjár milljónir og landið er því þriðja fjölmennasta enskumælandi landið í [[Ameríka|Ameríku]], á eftir [[BNA|Bandaríkjunum]] og [[Kanada]]. Jamaíka er fjórða fjölmennasta Karíbahafslandið. Höfuðborg ríkisins er [[Kingston (Jamaíka)|Kingston]] með tæplega milljón íbúa. Flestir íbúar Jamaíku eru afkomendur Afríkubúa, en þar búa líka stórir hópar af evrópskum, austur-asískum, indverskum og líbönskum uppruna. Vegna mikils brottflutnings búa |
Íbúar Jamaíku eru tæplega þrjár milljónir og landið er því þriðja fjölmennasta enskumælandi landið í [[Ameríka|Ameríku]], á eftir [[BNA|Bandaríkjunum]] og [[Kanada]]. Jamaíka er fjórða fjölmennasta Karíbahafslandið. Höfuðborg ríkisins er [[Kingston (Jamaíka)|Kingston]] með tæplega milljón íbúa. Flestir íbúar Jamaíku eru afkomendur Afríkubúa, en þar búa líka stórir hópar af evrópskum, austur-asískum, indverskum og líbönskum uppruna. Vegna mikils brottflutnings búa hópar fólks sem er upprunnið á Jamaíku í löndum eins og Bandaríkjunum, Bretlandi, Kanada og öðrum Mið-Ameríkuríkjum. Langflestir íbúar Jamaíku eru [[kristni]]r og margir tilheyra [[nýtrúarhreyfing]]um. [[Rastafaratrú]] er upprunnin á Jamaíku. Menning Jamaíku hefur haft mikil áhrif um allan heim í gegnum tónlistarstefnur sem þar eru upprunnar, eins og [[ska]], [[reggí]], [[döbb]] og [[dancehall]]. Þaðan hefur líka komið heimsþekkt íþróttafólk í greinum eins og [[krikket]], [[spretthlaup]]i og [[frjálsar íþróttir|frjálsum íþróttum]]. |
||
Jamaíka er miðtekjuland<ref name="Jamaica country">{{cite web |url=https://www.worldbank.org/en/country/jamaica/overview |title=Jamaica (country) |publisher=World Bank |access-date=21. febrúar 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190222041845/https://www.worldbank.org/en/country/jamaica/overview |archive-date=22. febrúar 2019 |url-status=live }}</ref> með efnahagslíf sem reiðir sig mikið á ferðaþjónustu.<ref>{{cite web |url=https://jis.gov.jm/record-4-3-million-tourist-arrivals-2017/ |title=Record 4.3 Million Tourist Arrivals in 2017 |publisher=[[Jamaica Information Service]] (Government of Jamaica) |access-date=21. febrúar 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190221112339/https://jis.gov.jm/record-4-3-million-tourist-arrivals-2017/ |archive-date=21. febrúar 2019 |url-status=live }}</ref> Jamaíka er hluti af [[Breska samveldið|Breska samveldinu]] og [[Elísabet 2.]] er þjóðhöfðingi landsins. Fulltrúi hennar er [[landstjóri Jamaíku]]. Þing Jamaíku kemur saman í tveimur deildum, með skipaða öldungadeild og kjörna fullrúadeild. |
Jamaíka er miðtekjuland<ref name="Jamaica country">{{cite web |url=https://www.worldbank.org/en/country/jamaica/overview |title=Jamaica (country) |publisher=World Bank |access-date=21. febrúar 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190222041845/https://www.worldbank.org/en/country/jamaica/overview |archive-date=22. febrúar 2019 |url-status=live }}</ref> með efnahagslíf sem reiðir sig mikið á ferðaþjónustu.<ref>{{cite web |url=https://jis.gov.jm/record-4-3-million-tourist-arrivals-2017/ |title=Record 4.3 Million Tourist Arrivals in 2017 |publisher=[[Jamaica Information Service]] (Government of Jamaica) |access-date=21. febrúar 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190221112339/https://jis.gov.jm/record-4-3-million-tourist-arrivals-2017/ |archive-date=21. febrúar 2019 |url-status=live }}</ref> Jamaíka er hluti af [[Breska samveldið|Breska samveldinu]] og [[Elísabet 2.]] er þjóðhöfðingi landsins. Fulltrúi hennar er [[landstjóri Jamaíku]]. Þing Jamaíku kemur saman í tveimur deildum, með skipaða öldungadeild og kjörna fullrúadeild. |
Útgáfa síðunnar 3. maí 2021 kl. 16:00
Jamaica | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Out of Many One People | |
Þjóðsöngur: Jamaica, Land We Love | |
Höfuðborg | Kingston |
Opinbert tungumál | enska |
Stjórnarfar | Þingbundin konungsstjórn
|
Bretadrottning | Elísabet 2. |
Landstjóri | Patrick Allen |
Forsætisráðherra | Andrew Holness |
Sjálfstæði | frá Bretlandi |
• Veitt | 6. ágúst 1962 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
160. sæti 10.991 km² 1,5 |
Mannfjöldi • Samtals (2018) • Þéttleiki byggðar |
141. sæti 2.726.667 266/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2018 |
• Samtals | 26,981 millj. dala (134. sæti) |
• Á mann | 9.434 dalir (109. sæti) |
VÞL (2019) | 0.734 (101. sæti) |
Gjaldmiðill | jamaískur dalur |
Tímabelti | UTC-5 |
Þjóðarlén | .jm |
Landsnúmer | +1-876 |
Jamaíka er eyríki í Karíbahafi, 145 km sunnan við Kúbu og 280 km vestan við eyjuna Hispaníólu (Haítí og Dóminíska lýðveldið). Breska hjálendan Cayman-eyjar er 215 km vestar. Eyjan er 240 km að lengd og 80 kílómetrar að breidd. Hún er þriðja stærsta eyjan af Stóru Antillaeyjum og líka þriðja stærsta Karíbahafseyjan (á eftir Kúbu og Hispaníólu).
Jamaíka var upphaflega byggð Taínóum. Eyjan komst undir yfirráð Spánar í kjölfar leiðangra Kristófers Kólumbusar á 15. öld. Spánverjar nefndu nýlenduna Santiago. Stór hluti frumbyggjanna var drepinn af spænskum landvinningamönnum eða létust úr sjúkdómum sem Evrópumenn báru með sér. Spánverjar fluttu þangað afríska þræla til að vinna á plantekrum. Bretar hertóku eyjuna árið 1655 og nefndu hana Jamaica. Bretar gerðu eyjuna að miðstöð fyrir ræktun á sykurreyr á plantekrum þar sem þrælar og afkomendur þeirra unnu. Þegar þrælahald var afnumið árið 1838 kusu margir þeirra að hefja sjálfsþurftarbúskap fremur en starfa áfram á plantekrunum. Eftir 1840 fluttu Bretar því inn verkafólk frá Kína og Indlandi til að vinna við sykurframleiðsluna. Árið 1958 varð Jamaíka hluti af Sambandsríki Vestur-Indía en lýsti yfir fullu sjálfstæði árið 1962.
Íbúar Jamaíku eru tæplega þrjár milljónir og landið er því þriðja fjölmennasta enskumælandi landið í Ameríku, á eftir Bandaríkjunum og Kanada. Jamaíka er fjórða fjölmennasta Karíbahafslandið. Höfuðborg ríkisins er Kingston með tæplega milljón íbúa. Flestir íbúar Jamaíku eru afkomendur Afríkubúa, en þar búa líka stórir hópar af evrópskum, austur-asískum, indverskum og líbönskum uppruna. Vegna mikils brottflutnings búa hópar fólks sem er upprunnið á Jamaíku í löndum eins og Bandaríkjunum, Bretlandi, Kanada og öðrum Mið-Ameríkuríkjum. Langflestir íbúar Jamaíku eru kristnir og margir tilheyra nýtrúarhreyfingum. Rastafaratrú er upprunnin á Jamaíku. Menning Jamaíku hefur haft mikil áhrif um allan heim í gegnum tónlistarstefnur sem þar eru upprunnar, eins og ska, reggí, döbb og dancehall. Þaðan hefur líka komið heimsþekkt íþróttafólk í greinum eins og krikket, spretthlaupi og frjálsum íþróttum.
Jamaíka er miðtekjuland[1] með efnahagslíf sem reiðir sig mikið á ferðaþjónustu.[2] Jamaíka er hluti af Breska samveldinu og Elísabet 2. er þjóðhöfðingi landsins. Fulltrúi hennar er landstjóri Jamaíku. Þing Jamaíku kemur saman í tveimur deildum, með skipaða öldungadeild og kjörna fullrúadeild.
Stjórnmál
Sóknir
Jamaíka skiptist í fjórtán sóknir í þremur sögulegum sýslum sem hafa enga stjórnsýslulega þýðingu.
Cornwall-sýsla | Höfuðstaður | km2 | Middlesex-sýsla | Höfuðstaður | km2 | Surrey-sýsla | Höfuðstaður | km2 | |||
1 | Hanover | Lucea | 450 | 6 | Clarendon | May Pen | 1.196 | 11 | Kingston | Kingston | 25 |
2 | Saint Elizabeth | Black River | 1,212 | 7 | Manchester | Mandeville | 830 | 12 | Portland | Port Antonio | 814 |
3 | Saint James | Montego Bay | 595 | 8 | Saint Ann | St. Ann's Bay | 1.213 | 13 | Saint Andrew | Half Way Tree | 453 |
4 | Trelawny | Falmouth | 875 | 9 | Saint Catherine | Spanish Town | 1.192 | 14 | Saint Thomas | Morant Bay | 743 |
5 | Westmoreland | Savanna-la-Mar | 807 | 10 | Saint Mary | Port Maria | 611 | ||||
Tilvísanir
- ↑ „Jamaica (country)“. World Bank. Afrit af uppruna á 22. febrúar 2019. Sótt 21. febrúar 2019.
- ↑ „Record 4.3 Million Tourist Arrivals in 2017“. Jamaica Information Service (Government of Jamaica). Afrit af uppruna á 21. febrúar 2019. Sótt 21. febrúar 2019.