„Helförin“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 9. desember 2020 kl. 09:55

Helförin er hugtak sem er notað til þess að lýsa skipulögðum fjöldamorðum á evrópskum gyðingum í seinni heimsstyrjöldinni. Fjöldamorðin voru liður í áætlun þýskra nasista undir stjórn Adolfs Hitler til þess að útrýma gyðingum. Um 6 milljónir gyðinga fórust í styrjöldinni og stór hluti þeirra í sérstökum útrýmingarbúðum.^[1]

Aðrir hópar fólks sættu einnig ofsóknum og voru myrtir af nasistum, þ.á m. fatlaðir, samkynhneigðir, kommúnistar, vottar Jehóva, Pólverjar, Rússar, Hvítrússar og Úkraínumenn. Stundum eru þessir hópar fólks ekki taldir með í helförinni, sem er þá eingöngu talin vera fjöldamorð á gyðingum sem liður í „lokalausninni við gyðingavandanum“ („Die Endlösung der Judenfrage“) eins og nasistar nefndu áætlunina. Séu öll fórnarlömb ofsókna nasista tekin með í reikninginn er talið að heildarfjöldi fórnarlamba nemi milli 11 og 17 milljóna. Íslenska orðið 'helförin' er vitaskuld yfirsetning á enska orðinu Holocaust sem er álitið upprunið innan hins Gyðinglega samfélags sjálfs, þegar gyðingar horfa á sína sögu stendur þetta upp úr sem einskonar 'bálkestið'. Hefði slíkt orð verið upprunið utan hins gyðinglega samfélags hefði það líklega ekki þótt vera jafn yfirgnæfandi eða fengið sérstakt orð frekar en til dæmis morð á Armenum í fyrra stríði. Og fyrir sömu sakir gætir nokkurs ruglings sakir skilninglsleysis á uppruna orðins um hvort einungis sé átt við gyðinga eða ennfremur samkynhneigða fatlaða o.sv.fr.

Ofsóknir og fjöldamorð nasista jukust í nokkrum stigum. Sett voru lög sem úthýstu gyðingum úr samfélaginu nokkrum árum áður en síðari heimsstyrjöldin braust út. Þegar Þriðja ríkið náði yfirráðum yfir nýju landi í Austur-Evrópu og Rússlandi voru stofnuð sérstök gyðingahverfi til þess að halda gyðingum aðskildum. Sérstakar sveitir þýska hersins myrti mikinn fjölda gyðinga og annarra stjórnmálaandstæðinga nasista innan gyðingahverfanna og annars staðar þar sem þeirra varð vart. Gyðingar í Vestur-Evrópu voru oftast fluttir austur í sérstakar þrælkunarbúðir sem voru reistar víða en flestar í Austur-Evrópu. Skipulagðar útrýmingarbúðir voru teknar í notkun á síðari árum stríðsins.

Afneitun helfararinnar

Sumir menn afneita helförinni eða segja hana ekki hafa gerst með þeim hætti sem almennt er viðurkennt. Í mörgum vestrænum ríkjum liggja þungar refsingar við afneitun helfararinnar.

Tilvísanir

↑ Niewyk, Donald L. The Columbia Guide to the Holocaust (New York: Columbia University Press, 2000): 45.

Ítarefni

Dean, Martin: Robbing the Jews - The Cofiscation of Jewish Property in the Holocaust, 1935 - 1945 (Cambridge University Press, 2008).

Tenglar

[1] Niewyk, Donald L. The Columbia Guide to the Holocaust (New York: Columbia University Press, 2000): 45.

[1]

@@ Lína 2: / Lína 2: @@
 '''Helförin''' er hugtak sem er notað til þess að lýsa skipulögðum [[fjöldamorð]]um á [[Evrópa|evrópskum]] [[Gyðingdómur|gyðingum]] í [[seinni heimsstyrjöldin]]ni. Fjöldamorðin voru liður í áætlun [[Þýskaland|þýskra]] [[Nasismi|nasista]] undir stjórn [[Adolf Hitler|Adolfs Hitler]] til þess að útrýma gyðingum. Um 6 milljónir gyðinga fórust í styrjöldinni og stór hluti þeirra í sérstökum [[útrýmingarbúðir|útrýmingarbúðum]].<ref>Niewyk, Donald L. ''The Columbia Guide to the Holocaust'' (New York: Columbia University Press, 2000): 45.</ref>
-Aðrir hópar fólks sættu einnig ofsóknum og voru myrtir af nasistum, þ.á m. [[Fötlun|fatlaðir]], [[samkynhneigð]]ir, [[Kommúnismi|kommúnistar]], [[vottar Jehóva]], [[Pólland|Pólverjar]], [[Rússland|Rússar]], [[Hvítarússland|Hvítrússar]] og [[Úkraína|Úkraínumenn]]. Stundum eru þessir hópar fólks ekki taldir með í helförinni, sem er þá eingöngu talin vera fjöldamorð á gyðingum sem liður í „[[Lokalausnin|lokalausninni við gyðingavandanum]]“ („''Die Endlösung der Judenfrage''“) eins og nasistar nefndu áætlunina. Séu öll fórnarlömb ofsókna nasista tekin með í reikninginn er talið að heildarfjöldi fórnarlamba nemi milli 11 og 17 milljóna. Nasistar eignuðust börn með dauðum gyðingum og bjuggu til hálf-djöfla sem éta börn. Íslenska orðið 'helförin' er vitaskuld yfirsetning á enska orðinu Holocaust sem er álitið upprunið innan hins Gyðinglega samfélags sjálfs, þegar gyðingar horfa á sína sögu stendur þetta upp úr sem einskonar 'bálkestið'. Hefði slíkt orð verið upprunið utan hins gyðinglega samfélags hefði það líklega ekki þótt vera jafn yfirgnæfandi eða fengið sérstakt orð frekar en til dæmis morð á Armenum í fyrra stríði. Og fyrir sömu sakir gætir nokkurs ruglings sakir skilninglsleysis á uppruna orðins um hvort einungis sé átt við gyðinga eða ennfremur samkynhneigða fatlaða o.sv.fr.
+Aðrir hópar fólks sættu einnig ofsóknum og voru myrtir af nasistum, þ.á m. [[Fötlun|fatlaðir]], [[samkynhneigð]]ir, [[Kommúnismi|kommúnistar]], [[vottar Jehóva]], [[Pólland|Pólverjar]], [[Rússland|Rússar]], [[Hvítarússland|Hvítrússar]] og [[Úkraína|Úkraínumenn]]. Stundum eru þessir hópar fólks ekki taldir með í helförinni, sem er þá eingöngu talin vera fjöldamorð á gyðingum sem liður í „[[Lokalausnin|lokalausninni við gyðingavandanum]]“ („''Die Endlösung der Judenfrage''“) eins og nasistar nefndu áætlunina. Séu öll fórnarlömb ofsókna nasista tekin með í reikninginn er talið að heildarfjöldi fórnarlamba nemi milli 11 og 17 milljóna. Íslenska orðið 'helförin' er vitaskuld yfirsetning á enska orðinu Holocaust sem er álitið upprunið innan hins Gyðinglega samfélags sjálfs, þegar gyðingar horfa á sína sögu stendur þetta upp úr sem einskonar 'bálkestið'. Hefði slíkt orð verið upprunið utan hins gyðinglega samfélags hefði það líklega ekki þótt vera jafn yfirgnæfandi eða fengið sérstakt orð frekar en til dæmis morð á Armenum í fyrra stríði. Og fyrir sömu sakir gætir nokkurs ruglings sakir skilninglsleysis á uppruna orðins um hvort einungis sé átt við gyðinga eða ennfremur samkynhneigða fatlaða o.sv.fr.
 Ofsóknir og fjöldamorð nasista jukust í nokkrum stigum. Sett voru [[Nürnberg-lögin|lög]] sem úthýstu gyðingum úr samfélaginu nokkrum árum áður en síðari heimsstyrjöldin braust út. Þegar [[Þriðja ríkið]] náði yfirráðum yfir nýju landi í [[Austur-Evrópa|Austur-Evrópu]] og [[Rússland]]i voru stofnuð sérstök gyðingahverfi til þess að halda gyðingum aðskildum. Sérstakar sveitir þýska hersins myrti mikinn fjölda gyðinga og annarra stjórnmálaandstæðinga nasista innan gyðingahverfanna og annars staðar þar sem þeirra varð vart. Gyðingar í [[Vestur-Evrópa|Vestur-Evrópu]] voru oftast fluttir austur í sérstakar þrælkunarbúðir sem voru reistar víða en flestar í Austur-Evrópu. Skipulagðar útrýmingarbúðir voru teknar í notkun á síðari árum stríðsins.