Bergflétta

Bergfétta
Vísindaleg flokkun
Ríki: Jurtaríki (Plantae) Fylking: Dulfrævingar (Magnoliophyta) Flokkur: Tvíkímblöðungar (Magnoliopsida) Ættbálkur: Sveipjurtabálkur (Apiales) Ætt: Bergfléttuætt (Araliaceae) Ættkvísl: Hedera Tegund: H. helix
Tvínefni
Hedera helix L.

Bergflétta (einnig kölluð viðvindill eða vafningsviður) (fræðiheiti: Hedera helix) er sígræn klifurjurt af bergfléttuætt og getur vaxið allt upp í 20 til 30 metra upp tré, kletta eða húsveggi.

Bergflétta og beykitré hafa þróast saman. Í beykiskógum vefur bergfléttan sig upp eftir stofni beykitrjáa og blómgast ekki fyrr en hún nær um 2. metra hæð. Bæði bergflétta og beykitré hafa hag af þessu samlífi. Bergfléttan myndar nærskjól sem ver stofn og lauf beykitrjáa. Auðvelt er að fjölga bergfléttu með græðlingum.

Bergfléttan á Íslandi

Bergflétta hefur þrifist á Íslandi síðan hún var gróðursett í garð við Hringbraut 10 um 1950. Sá klónn er kallaður sóleyjargötubergfléttan og er talinn hafa borist frá Edinborg í Skotlandi. Um 1970 var fluttur inn klónn sem kallast baltica en hann er ættaður frá Eystrasaltslöndum og er fíngerðari og þéttvaxnari en sóleyjargötubergfléttan.

Matthías Johannessen skrifaði grein í Morgunblaðið árið 1965 sem nefndist Hversdagsganga um borgina. Greinin fjallar um gömul hús í Reykjavík, en einnig tré í görðum Reykvíkinga og út frá því nefnir hann bergfléttuna á húsi Björns Ólafssonar við Hringbrautina. Hann gengur síðan þangað með Hákoni Bjarnasyni. Þar hitta þeir konu Björns og segir svo:

Frúin sagðist taka afleggjara [af bergfléttunni] eða græðlinga í ágúst. Ég spurði hvenær hún hefði fengið fyrstu plönturnar og sagði hún að þær hefði kona Einars Péturssonar komið með, þær eru frá Skotlandi. Áður var reynt að flytja þennan vafningsvið inn frá Danmörku, en tókst ekki. Frúin sagði að bergfléttan hefði þolað páskahretið mikla 1963, „samt var ég nýbúin að pilla laufin af, þegar kuldakastið kom“.

Tenglar

• Bergflétta - inni og úti; grein í Morgunblaðinu 1976