Sameinuðu þjóðirnar

Sameinuðu þjóðirnar
Fáni Sameinuðu þjóðanna
Aðildarríki Sameinuðu þjóðanna.
Skammstöfun	SÞ (íslenska); UN (enska)
Undanfari	Þjóðabandalagið
Stofnun	Sem hernaðarbandalag: 1. janúar 1942 Sem alþjóðasamtök: 24. október 1945
Gerð	Milliríkjastofnun
Höfuðstöðvar	New York-borg, Bandaríkjunum
Meðlimir	193 ríki; 2 áheyrnarríki
Opinber tungumál	Arabíska, enska, franska, kínverska, rússneska og spænska
Aðalritari	António Guterres
Vefsíða	www.un.org www.unric.org/is

Sameinuðu þjóðirnar eru alþjóðasamtök stofnuð 1945 sem nú hafa 193 aðildarríki. Öll almennt viðurkennd sjálfstæð ríki í heiminum, að Vatíkaninu undanskildu, eru nú meðlimir. Vatíkanið á eina varanlega áheyrnarfulltrúann og getur sóst eftir fullri aðild ef það kýs svo. Höfuðstöðvar samtakanna eru í New York-borg, þar sem aðildarríkin koma saman á reglulegum fundum til að taka ákvarðanir um margs konar mál sem samtökin koma að.

Sameinuðu þjóðirnar skiptast í sex stofnanir: allsherjarþingið, öryggisráðið, efnahags- og félagsmálaráðið, gæsluverndarráðið, aðalskrifstofuna og alþjóðadómstólinn. Að auki eru fjölmargar undirstofnanir, til dæmis UNICEF og WHO. Valdamesti og mest áberandi embættismaður Sameinuðu þjóðanna er aðalritarinn.

Sameinuðu þjóðirnar voru stofnaðar eftir lok síðari heimsstyrjaldar af sigurvegurum stríðsins í þeirri von að samtökin myndu koma í veg fyrir frekari stríð í framtíðinni vegna sameiginlegra öryggishagsmuna aðildarríkja. Núverandi uppbygging samtakanna ber vott um þær aðstæður sem uppi voru þegar þau voru stofnuð; sérstaklega sér þeirra stað í Öryggisráðinu, þar sem fimm ríki hafa fast sæti og neitunarvald. Þau eru: Alþýðulýðveldið Kína (leysti af hólmi Lýðveldið Kína), Bandaríkin, Bretland, Frakkland og Rússland (leysti af hólmi Sovétríkin).

Ísland

Alþingi Íslendinga samþykkti 25. júlí 1946 að sótt yrði um aðild Íslands að Sameinuðu þjóðunum, þann 9. nóvember 1946 voru aðildarumsóknir Íslands, Svíþjóðar og Afganistans samþykktar. 19. nóvember 1946 var Ísland boðið velkomið og Thor Thors varð fyrsti Fastafulltrúi Íslands hjá Sameinuðu þjóðunum.

Tengt efni

• Þjóðabandalagið

Tenglar

• Upplýsingaskrifstofa S.Þ. fyrir Vestur-Evrópu, þar á meðal Ísland. (UNRIC)
• Ísland og Sameinuðu þjóðirnar á vef utanríkisráðuneyti Íslands
• Félag Sameinuðu þjóðanna á Íslandi
• Mannréttindaskrá Sameinuðu þjóðanna; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1949