„Freyr“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 3. maí 2020 kl. 10:27

Fyrir aðrar merkingar má sjá aðgreiningarsíðuna.

Freyr er frjósemisgoð, hið mikilvægasta í norrænni goðafræði. Hann er einn vana en líkt og faðir hans Njörður og tvíburasystir hans Freyja býr hann í Ásgarði. Bústaður hans er Álfheimur sem honum var gefinn í tannfé. Hann ræður fyrir regni og skini sólar og þar með gróðri jarðar. Á hann er gott að heita til árs, friðar og fésælu.

Fjölskyldutengsl

Freyr er sonur sjávarguðsins Njarðar og bróðir frjósemis- og ástargyðjunnar Freyju. Hvert sem þau systkin fóru lyftu jurtir, blóm og tré krónum sínum og döfnuðu, jarðargróði þroskaðist, búfé þreifst vel og margfaldaðist og ungt fólk leiddi hugann að ástum. Kona Freys er jötunynjan Gerður.

Gripir

Meðal þekktustu eigna Freys eru skipið Skíðblaðnir, sem hefur þann eiginleika að hafa alltaf byr þegar segl kemur á loft, en má vefja saman sem dúk og hafa í pungi, gölturinn Gullinbursti sem dregur vagn hans og galdrasverð, sem berst af sjálfsdáðum. Sverð þetta var smíðað af ljósálfum með máttugum töfraþulum með þann tilgang að það yrði að berjast fyrir æsi ef þeir ættu að hafa nokkra von um að sigra í Ragnarökum.

Hvernig Freyr fékk Gerði

Eitt sinn er Freyr var ungur og ólofaður stalst hann til að setjast í hásæti Óðins, Hliðskjálf, en þaðan gat hann séð um heima alla. Á norðurhjara sá hann konu eina, sem var svo fögur að það lýsti frá henni birtu um alla heimana. Kona þessi var jötunmeyjan Gerður, dóttir Aurboðu tröllkonu og Gymis bergrisa. Freyr varð svo ástfanginn af Gerði að hann lokaði sig inni, talaði ekki við nokkurn og hvorki át, drakk né svaf. Þar sem hann var frjósemisgoð þá tók öll náttúran þátt í sorg hans og hætti að bera ávöxt.

Eftir langa mæðu fékst Freyr loks til að segja þjóni sínum Skírni ástæðuna fyrir þunglyndi sínu. Hann segir honum að hann sé ástfanginn af Gerði og viti að þar sem að hún sé af ættum jötna sem voru svarnir óvinir ása og vana þá séu allir andvígir því að hann fái hana, en að hann vilji nú samt reyna að fá hennar og biður Skírni um að ríða í Jötunheim og biðja hennar sér til handa. Freyr útskýrir að jötnarnir hafi þegar samþykkt ráðahaginn með þeim skilmálum að þeir fái í staðinn töfrasverðið hans sem hafði þá náttúru að það barðist sjálft. Freyr var svo djúpt sokkinn í þunglyndi að honum var ekki hugað líf mikið lengur og ef guð ástar og frjósemdar dæi þá myndi náttúran deyja líka. Skírnir sá því að hann hafði ekki um neina kosti að velja og fór að ósk Freys. Freyr fékk þannig Gerðar og áttu þau farsæla sambúð, en þess í stað tapaði hann sverðinu sínu góða.

Heimildir

Cottrell, Arthur. 1997. Norse Mythology. Ultimate Editions, London.
Brian Branston. Goð og garpar úr norrænum sögnum. 1979. Bókaforlagið Saga, Reykjavík

Tenglar

@@ Lína 12: / Lína 12: @@
 Eitt sinn er Freyr var ungur og ólofaður stalst hann til að setjast í hásæti [[Óðinn|Óðins]], [[Hliðskjálf]], en þaðan gat hann séð um heima alla. Á norðurhjara sá hann konu eina, sem var svo fögur að það lýsti frá henni birtu um alla heimana. Kona þessi var jötunmeyjan [[Gerður]], dóttir [[Aurboða|Aurboðu]] tröllkonu og [[Gymir|Gymis]] bergrisa. Freyr varð svo ástfanginn af Gerði að hann lokaði sig inni, talaði ekki við nokkurn og hvorki át, drakk né svaf. Þar sem hann var [[frjósemisgoð]] þá tók öll náttúran þátt í sorg hans og hætti að bera ávöxt.
-Eftir langa mæðu fékst Freyr loks til að segja þjón sínum [[Skírnir (norræn goðafræði)|Skírni]] ástæðuna fyrir þunglyndi sínu. Hann segir honum að hann sé ástfanginn af Gerði og viti að þar sem að hún sé af ættum [[Jötunn|jötna]] sem voru svarnir óvinir ása og vana þá séu allir andvígir því að hann fái hana, en að hann vilji nú samt reyna að fá hennar og biður Skírni um að ríða í [[Jötunheimar|Jötunheim]] og biðja hennar sér til handa. Freyr útskýrir að jötnarnir hafi þegar samþykkt ráðahaginn með þeim skilmálum að þeir fái í staðinn töfrasverðið hans sem hafði þá náttúru að það barðist sjálft. Freyr var svo djúpt sokkinn í þunglyndi að honum var ekki hugað líf mikið lengur og ef guð ástar og frjósemdar dæi þá myndi náttúran deyja líka. Skírnir sá því að hann hafði ekki um neina kosti að velja og fór að ósk Freys. Freyr fékk þannig Gerðar og áttu þau farsæla sambúð, en þess í stað tapaði hann sverðinu sínu góða.
+Eftir langa mæðu fékst Freyr loks til að segja þjóni sínum [[Skírnir (norræn goðafræði)|Skírni]] ástæðuna fyrir þunglyndi sínu. Hann segir honum að hann sé ástfanginn af Gerði og viti að þar sem að hún sé af ættum [[Jötunn|jötna]] sem voru svarnir óvinir ása og vana þá séu allir andvígir því að hann fái hana, en að hann vilji nú samt reyna að fá hennar og biður Skírni um að ríða í [[Jötunheimar|Jötunheim]] og biðja hennar sér til handa. Freyr útskýrir að jötnarnir hafi þegar samþykkt ráðahaginn með þeim skilmálum að þeir fái í staðinn töfrasverðið hans sem hafði þá náttúru að það barðist sjálft. Freyr var svo djúpt sokkinn í þunglyndi að honum var ekki hugað líf mikið lengur og ef guð ástar og frjósemdar dæi þá myndi náttúran deyja líka. Skírnir sá því að hann hafði ekki um neina kosti að velja og fór að ósk Freys. Freyr fékk þannig Gerðar og áttu þau farsæla sambúð, en þess í stað tapaði hann sverðinu sínu góða.
 == Heimildir ==