„Greta Thunberg“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
J 1982 (spjall | framlög)
1.073 breytingar
Ekkert breytingarágrip
Lína 4: Lína 4:
| mynd = Greta Thunberg, 2018 (cropped).jpg
| mynd = Greta Thunberg, 2018 (cropped).jpg
| myndastærð = 200px
| myndastærð = 200px
| myndatexti =
| myndatexti = Greta Thunberg i Október 2018
| fæðingardagur = {{fæðingardagur og aldur|2003|1|3}}
| fæðingardagur = {{fæðingardagur og aldur|2003|1|3}}
| fæðingarstaður = [[Stokkhólmur|Stokkhólmi]], [[Svíþjóð]]<ref name=hverergreta>{{Vefheimild|titill=Hver er Greta Thunberg?|url=http://www.ruv.is/frett/hver-er-greta-thunberg|ár=2019|mánuður=7. febrúar|árskoðað=2019|mánuðurskoðað=21. febrúar|útgefandi=RÚV}}</ref>
| fæðingarstaður = [[Stokkhólmur|Stokkhólmi]], [[Svíþjóð]]<ref name=hverergreta>{{Vefheimild|titill=Hver er Greta Thunberg?|url=http://www.ruv.is/frett/hver-er-greta-thunberg|ár=2019|mánuður=7. febrúar|árskoðað=2019|mánuðurskoðað=21. febrúar|útgefandi=RÚV}}</ref>

Útgáfa síðunnar 30. júní 2019 kl. 15:08

Greta Thunberg
Greta Thunberg i Október 2018
Fædd3. janúar 2003 (2003-01-03) (21 árs)
Stokkhólmi, Svíþjóð[1]
ÞjóðerniSænsk
StörfNemandi, aðgerðasinni
Þekkt fyrirSkólaverkföll gegn loftslagsbreytingum
ForeldrarMalena Ernman & Svante Thunberg

Greta Tintin Eleonora Ernman Thunberg (f. 3. janúar 2003) er sænskur aðgerðasinni sem hefur verið áberandi í baráttunni gegn loftslagsbreytingum. Hún vakti athygli árið 2018 þegar hún settist fyrir framan ríkisþinghúsið í Stokkhólmi með skilti sem á stóð „Skólaverkfall fyrir loftslagið“.

Fjölskylda og æviágrip

Greta Thunberg gengur í grunnskóla í Bergshamra-hverfinu í Solna á útjaðri Stokkhólmsborgar.[2] Hún er dóttir listamannanna Svante Thunberg og Malenu Ernman[3] og sonardóttir leikaranna Olofs Thunberg og Monu Andersson. Einn forfeðra hennar í föðurætt var Svante Arrhenius, sem reiknaði fyrstur manna út árið 1896 hvernig hækkandi styrkur koltvísýrings í andrúmslofti myndi leiða til hækkandi meðalhitastigs á jörðinni.[1] Greta Thunberg er greind með Aspergerheilkenni.[4]

Aðgerðastefna

Þann 20. ágúst árið 2018 fór Thunberg í skólaverkfall, settist fyrir framan ríkisþinghúsið í Stokkhólmi með mótmælaskilti[5] og hélt verkfallinu þar áfram fram að þingkosningunum sem haldnar voru þann 9. september.[6] Eftir kosningarnar hefur hún aftur farið í skólaverkfall á hverjum föstudegi til þess að knýja sænsk stjórnvöld til þess að uppfylla markmið Parísarsamkomulagsins um niðurskurð í losun gróðurhúsalofttegunda.[5][7] Thunberg hefur tekið þátt í mótmælaaðgerðum í þágu loftslagsaðgerða víðs vegar um heiminn, meðal annars í mótmælasamkomunni Rise for Climat fyrir utan Evrópuþingið í Brussel, í mótmælagöngu í Helsinki[8] og í London.[9]

Greta Thunberg átti frumkvæði að samfélagsmiðlaherferðinni #jagstannarpåmarken (íslenska: „Ég stend á jörðinni“) sem berst fyrir niðurskurði í flugferðum og tilheyrandi loftmengun.[10] Þremur dögum eftir verkfall Thunbergs gaf hún út bókina Scener ur hjärtat ásamt foreldrum sínum. Í bókinni er meðal annars fjallað um greiningu Gretu Thunberg með Aspergerheilkenni og um aðgerðastefnu hennar í þágu náttúruverndar. Eftir útgáfu bókarinnar sögðust foreldrar hennar skilja ákvörðun hennar um skólaverkfallið og að þeim fyndist þau ekki geta neytt hana til að mæta í skóla út af málinu.[11]

Greta Thunberg með mótmælaskilti fyrir framan þinghúsið í Stokkhólmi.

Áframhaldandi loftslagsverkföll Thunbergs á föstudögum hafa verið boðuð á samfélagsmiðlum með myllumerkjunum #FridaysforFuture,[12] #Klimatstrejka eða #ClimateStrike. Í lok september höfðu aðgerðir Thunbergs vakið athygli bæði fjölmiðla í ýmsum löndum og áhrifamanna á borð við António Guterres, aðalritara Sameinuðu þjóðanna, og bandaríska stjórnmálamannsins og leikarans Arnolds Schwarzenegger.[13]

Thunberg ferðaðist með lest til Katowice í Póllandi í desember 2018 til að ávarpa lofts­lags­ráðstefnu Sam­einuðu þjóðanna. Í janúar 2019 fór hún til Davos til þess að ávarpa fund Alþjóðaviðskiptaráðsins um loftslagsmál.[1] Í stað þess að fljúga þangað líkt og flestir aðrir ráðstefnugestir lagði hún á sig 32 klukkustunda lestarferð.[14]

Viðurkenningar og tilnefningar

Thunberg var einn af þremur sigurvegurum í greinakeppni ungmenna um loftslagsmál í Sænska dagblaðinu í maí árið 2018.[15]

Í nóvember árið 2018 hlaut Thunberg styrk frá félagsmiðstöðinni Fryshuset í Stokkhólmi sem „besta unga fyrirmyndin“.[16] Í desember árið 2018 taldi bandaríska tímaritið Time Thunberg meðal 25 áhrifamestu táninga í heimi.[17]

Alþjóðlegi náttúruverndarsjóðurinn útnefndi Thunberg ásamt tveimur öðrum til verðlaunanna „náttúruverndarhetja ársins“ í flokki ungmenna árið 2018.[18] Thunberg var einnig útnefnd til verðlauna orkufyrirtækisins Telge Energi fyrir börn og ungmenni sem berjast fyrir sjálfbærri þróun, en hún afþakkaði tilnefninguna þar sem verðlaunahafarnir áttu að fljúga á flugvélum til Stokkhólms.[19]

Ritverk

  • Malena Ernman, Beata Ernman, Greta Thunberg, Svante Thunberg (2018). Scener ur hjärtat. Bokförlaget Polaris.

Tilvísanir

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Hver er Greta Thunberg?“. RÚV. 7. febrúar 2019. Sótt 21. febrúar 2019.
  2. ↑ Lenita Jällhage (22. september 2018). „"Jag tror jag lär mig mer här än i skolan"“ (sænska). lararnastidning.se. Sótt 19. febrúar 2019.
  3. ↑ Masha Gessen (2. október 2018). „The Fifteen-Year-Old Climate Activist Who Is Demanding a New Kind of Politics“ (enska). The New Yorker. Sótt 4. nóvember 2019.
  4. ↑ Christner Olsson (20. maí 2015). „"Det har varit ett helvetiskt år"“ (sænska). Expressen. Sótt 19. febrúar 2019.
  5. ↑ 5,0 5,1 Andreas Granath (4. nóvember 2018). „Gretas klimatprotest ger eko över världen“ (sænska). Göteborgs-Posten. Sótt 19. febrúar 2019.
  6. ↑ David Crouch (1. september 2018). „The Swedish 15-year-old who's cutting class to fight the climate crisis“ (enska). The Guardian. Sótt 19. febrúar 2019.
  7. ↑ „Greta Thunberg: "Vi kommer att fortsätta med skolstrejken"“. SVT Nyheter. 2018.
  8. ↑ David Wallace-Wells (24. október 2018). „Can a Carbon Tax Solve Climate Change? Well, No“ (enska). New York Media. Sótt 19. febrúar 2019.
  9. ↑ „Gretas brandtal i London: "Det är dags att göra uppror"“. 31. október 2018. Sótt 19. febrúar 2019.
  10. ↑ Beatrice Rindevall (7. mars 2018). „Att säga att vi befinner oss i en kris och samtidigt fortsätta flyga är inte trovärdigt“. effektmagasin.se. Sótt 19. febrúar 2019.
  11. ↑ „En familj och planet i kris“ (sænska). Svenska Dagbladet. 28. ágúst 2018. Sótt 19. febrúar 2019.
  12. ↑ Lina Rosengren (2. nóvember 2018). „Manifestationer runt om i världen till stöd för Greta Thunberg och klimatet - Aktuell Hållbarhet“. Aktuell Hållbarhet. Sótt 19. febrúar 2019.
  13. ↑ Malin Roos (19. september 2018). „Så blev Greta, 15, flickan som hela världen pratar om: Ingen annan gör något“ (sænska). Expressen. Sótt 19. febrúar 2019.
  14. ↑ Nina Larson (24. janúar 2019). „Time to 'get angry', teen climate activist says in Davos“ (enska). AFP. Sótt 21. febrúar 2019.
  15. ↑ Greta Thunberg (30. maí 2018). „Vi vet – och vi kan göra något nu“ (sænska). SvD.se. Sótt 19. febrúar 2019.
  16. ↑ Lina Rosengren (22. nóvember 2018). „Greta Thunberg blir Årets unga förebild“ (sænska). Aktuell Hållbarhet. Sótt 19. febrúar 2019.
  17. ↑ „TIME's 25 Most Influential Teens of 2018“ (enska). Time. Sótt 19. febrúar 2019.
  18. ↑ Erik Hansson (17. september 2018). „Här är de nominerade till Årets miljöhjälte 2018“ (sænska). Natursidan. Sótt 19. febrúar 2019.
  19. ↑ Gustav Gelin (1. nóvember 2018). „Därför nobbar Greta Thunberg klimatpriset“ (sænska). ETC. Sótt 19. febrúar 2019.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Greta_Thunberg&oldid=1640987“