„Þingrof“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
m Skemmdarverk.
Merki: Afturkalla
Lína 2: Lína 2:


== Þingrof á Íslandi ==
== Þingrof á Íslandi ==
Samkvæmt 24. grein [[Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands|stjórnarskrárinnar]] getur [[forseti Íslands]] rofið þing. Þar sem þingræði er á Íslandi er óljóst hvort að forsetinn getur rofið þingið í óþökk forsætisráðherra með meirihluta þings að baki sér. Því hefur það verið túlkað sem svo að í reynd fari [[forsætisráðherra Íslands|forsætisráðherra]] með þingrofsvaldið.<ref>{{vísindavefurinn|51227|Getur forsetinn rofið þing eða þarf forsætisráðherrann að gera það?}}</ref> Sé þing rofið halda þingmenn umboði sínu fram að kjördag.
Samkvæmt 24. grein [[Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands|stjórnarskrárinnar]] getur [[forseti Íslands]] rofið þing. Þar sem þingræði er á Íslandi er óljóst hvort að forsetinn getur rofið þingið í óþökk forsætisráðherra með meirihluta þings að baki sér. Því hefur það verið túlkað sem svo að í reynd fari [[forsætisráðherra Íslands|forsætisráðherra]] með þingrofsvaldið.<ref>{{vísindavefurinn|51227|Getur forsetinn rofið þing eða þarf forsætisráðherrann að gera það?}}</ref> Þrátt fyrir þessa túlkun eru tvö dæmi þess í Íslandssögunni að forseti hafi synjað beiðni forsætisráðherra um þingrof: [[Sveinn Björnsson]] neitaði [[Ólafur Thors|Ólafi Thors]] um þingrof árið 1950<ref>{{Bókaheimild|titill=Fyrstu forsetarnir|höfundur=Guðni Th. Jóhannesson|útgefandi=Sögufélag|ár=2016|bls=144}}</ref> og [[Ólafur Ragnar Grímsson]] hafnaði beiðni [[Sigmundur Davíð Gunnlaugsson|Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar]] um þingrof árið 2016.<ref>{{Vefheimild|titill=Forseti neitar Sigmundi um heimild til þingrofs|url=http://www.visir.is/g/2016160409336|útgefandi=''[[Vísir]]''|mánuður=5. apríl|ár=2016|árskoðað=2018|mánuðurskoðað=19. desember}}</ref> Deilt er um hvort þessi skipti geti talist fordæmi fyrir valdi forsetans til að synja þingrofsbeiðni. Sé þing rofið halda þingmenn umboði sínu fram að kjördag.


[[Alþingi]] var rofið [[14. apríl]] [[1931]].<ref>[http://www.mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?grein_id=1077278 Þingrofið 14. apríl 1931]</ref> Alþingi var einnig rofið [[8. maí]] [[1974]].<ref>{{vísindavefurinn|54117|Hvaða áhrif hefur þingrof?}}</ref>
[[Alþingi]] var rofið [[14. apríl]] [[1931]].<ref>[http://www.mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?grein_id=1077278 Þingrofið 14. apríl 1931]</ref> Alþingi var einnig rofið [[8. maí]] [[1974]].<ref>{{vísindavefurinn|54117|Hvaða áhrif hefur þingrof?}}</ref>

Útgáfa síðunnar 19. desember 2018 kl. 01:12

Þingrof er þegar stofnað er til nýrra þingkosninga, í ríkjum þar sem þing eru, áður en venjulegu kjörtímabili lýkur.

Þingrof á Íslandi

Samkvæmt 24. grein stjórnarskrárinnar getur forseti Íslands rofið þing. Þar sem þingræði er á Íslandi er óljóst hvort að forsetinn getur rofið þingið í óþökk forsætisráðherra með meirihluta þings að baki sér. Því hefur það verið túlkað sem svo að í reynd fari forsætisráðherra með þingrofsvaldið.[1] Þrátt fyrir þessa túlkun eru tvö dæmi þess í Íslandssögunni að forseti hafi synjað beiðni forsætisráðherra um þingrof: Sveinn Björnsson neitaði Ólafi Thors um þingrof árið 1950[2] og Ólafur Ragnar Grímsson hafnaði beiðni Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar um þingrof árið 2016.[3] Deilt er um hvort þessi skipti geti talist fordæmi fyrir valdi forsetans til að synja þingrofsbeiðni. Sé þing rofið halda þingmenn umboði sínu fram að kjördag.

Alþingi var rofið 14. apríl 1931.[4] Alþingi var einnig rofið 8. maí 1974.[5]

Tilvísanir

  1. „Getur forsetinn rofið þing eða þarf forsætisráðherrann að gera það?“. Vísindavefurinn.
  2. Guðni Th. Jóhannesson (2016). Fyrstu forsetarnir. Sögufélag. bls. 144.
  3. „Forseti neitar Sigmundi um heimild til þingrofs“. Vísir. 5. apríl 2016. Sótt 19. desember 2018.
  4. Þingrofið 14. apríl 1931
  5. „Hvaða áhrif hefur þingrof?“. Vísindavefurinn.

Tenglar


  Þessi stjórnmálagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.