„Pólsk-litáíska samveldið“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 7. október 2018 kl. 14:14

Pólsk-litháíska samveldið, líka þekkt sem Fyrsta lýðveldið eða Tvíþjóðaveldið (pólska: Pierwsza Rzeczpospolita eða Rzeczpospolita Obojga Narodów; litháíska: Abiejų tautų respublika) var stórveldi í Evrópu á 17. öld. Það var þjóðveldi aðalsmanna sem byggði á hálfgerðu lénsskipulagi og var myndað með Lublinsambandinu 1. júlí 1569 þar sem Konungsríkið Pólland og Stórfurstadæmið Litháen sameinuðust í eitt ríki. Það varði í þessari mynd þar til Prússland, Rússland og ríki Habsborgara skiptu því upp í þremur áföngum á síðari hluta 18. aldar. Árið 1795 var það ekki lengur til á landakortum.

Samveldið var framhald á Pólsk-litháíska bandalaginu frá Krewo-konungssambandinu sem myndað var árið 1385 þegar Jogaila, stórfursti af Litháen, og Jadwiga Póllandsdrottning gengu í hjónaband.

Pólsk-litháíska samveldið náði ekki aðeins yfir þau lönd sem í dag teljast til Póllands og Litháen, heldur einnig yfir Hvíta-Rússland og Lettland, stóran hluta þeirra landa sem í dag eru Eistland og Úkraína og hluta af því sem nú er vesturhluti Rússlands (Kalíníngrad og Smolensk).

@@ Lína 1: / Lína 1: @@
 [[Mynd:Rzeczpospolita 1600.png|thumb|right|Kort sem sýnir Pólsk-litháíska samveldið þegar það var stærst, um [[1630]].]]
-'''Pólsk-litháíska samveldið''', líka þekkt sem '''Fyrsta lýðveldið''' eða '''Tvíþjóðaveldið''' ([[pólska]]: ''Pierwsza Rzeczpospolita'' eða ''Rzeczpospolita Obojga Narodów''; [[litháíska]]: ''Abiejų tautų respublika'') var stórveldi í [[Evrópa|Evrópu]] á [[17. öldin|17. öld]]. Það var [[þjóðveldi]] [[aðall|aðalsmanna]] sem byggði á hálfgerðu [[lénsskipulag]]i og var myndað með [[Lublinsambandið|Lublinsambandinu]] [[1. júlí]] [[1569]] þar sem [[Konungsríkið Pólland]] og [[Stórfurstadæmið Litháen]] sameinuðust í eitt ríki. Það varði í þessari mynd þar til því var skipt upp í þremur áföngum af [[Prússland]]i, [[Rússland]]i og [[ríki Habsborgara]] á síðari hluta [[18. öldin|18. aldar]]. Árið [[1795]] var það ekki lengur til á landakortum.
+'''Pólsk-litháíska samveldið''', líka þekkt sem '''Fyrsta lýðveldið''' eða '''Tvíþjóðaveldið''' ([[pólska]]: ''Pierwsza Rzeczpospolita'' eða ''Rzeczpospolita Obojga Narodów''; [[litháíska]]: ''Abiejų tautų respublika'') var stórveldi í [[Evrópa|Evrópu]] á [[17. öldin|17. öld]]. Það var [[þjóðveldi]] [[aðall|aðalsmanna]] sem byggði á hálfgerðu [[lénsskipulag]]i og var myndað með [[Lublinsambandið|Lublinsambandinu]] [[1. júlí]] [[1569]] þar sem [[Konungsríkið Pólland]] og [[Stórfurstadæmið Litháen]] sameinuðust í eitt ríki. Það varði í þessari mynd þar til [[Prússland]], [[Rússland]] og [[ríki Habsborgara]] skiptu því upp í þremur áföngum á síðari hluta [[18. öldin|18. aldar]]. Árið [[1795]] var það ekki lengur til á landakortum.
-Samveldið var framhald á [[Pólsk-litháíska bandalagið|Pólsk-litháíska bandalaginu]] frá [[Krewo-sambandið|Krewo-konungssambandinu]] árið [[1385]] þar sem [[Jogaila]], stórfursti af Litháen, og [[Jadwiga Póllandsdrottning]], gengu í hjónaband.
+Samveldið var framhald á [[Pólsk-litháíska bandalagið|Pólsk-litháíska bandalaginu]] frá [[Krewo-sambandið|Krewo-konungssambandinu]] sem myndað var árið [[1385]] þegar [[Jogaila]], stórfursti af Litháen, og [[Jadwiga Póllandsdrottning]] gengu í hjónaband.
-Pólsk-litháíska samveldið náði ekki aðeins yfir þau lönd sem í dag teljast til [[Pólland]]s og [[Litháen]], heldur einnig yfir [[Hvíta-Rússland]] og [[Lettland]], stóran hluta þess sem í dag eru [[Eistland]] og [[Úkraína]] og hluta af því sem nú er vesturhluti [[Rússland]]s ([[Kalíníngrad]] og [[Smolensk]]).
+Pólsk-litháíska samveldið náði ekki aðeins yfir þau lönd sem í dag teljast til [[Pólland]]s og [[Litháen]], heldur einnig yfir [[Hvíta-Rússland]] og [[Lettland]], stóran hluta þeirra landa sem í dag eru [[Eistland]] og [[Úkraína]] og hluta af því sem nú er vesturhluti [[Rússland]]s ([[Kalíníngrad]] og [[Smolensk]]).
 {{commons|Polish-Lithuanian Commonwealth|Pólsk-litháíska samveldinu}}