„Bjarkarætt“: Munur á milli breytinga

Bjarkarætt; Tímabil steingervinga: 70m til nútími
	; Rauðölur (Alnus glutinosa)
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Jurtaríki (Plantae);
Fylking:	Dulfrævingar (Magnoliophyta);
Flokkur:	Tvíkímblöðungar (Magnoliopsida);
Ættbálkur:	Beykiættbálkur (Fagales);
Ætt:	Birkiætt (Betulaceae);
Type genus
	Betula; L.
	; Útbreiðsla birkiættar
Undirættir og ættkvíslir
	Sjá texta.

Fletta í gegnum breytingarskrá

← Eldri breyting Nýrri breyting →

Efni eytt Efni bætt við

MyndræntWiki-texti

Innfellt

Útgáfa síðunnar 29. september 2018 kl. 08:44

Birkiætt (fræðiheiti: Betulaceae) er með sex ættkvíslir lauffellandi trjáa og runna, þar með talinna birki, elri, hesli, agnbeyki, Ostryopsis og Ostrya með samtals 167 tegundir.^[1] Þær eru að mestu ættaðar frá tempruðu belti norðurhvels, með fáeinar tegundir sem ná til suðurhvels í Andesfjöllum í Suður-Ameríku. Dæmigerð blóm eru reklar og koma þeir oft fyrir laufgun.

Þróunarsaga

Birkiættin er talin hafa komið fram við lok Krítartímabilsins (um 70 milljónum ára síðan) í mið Kína. Þetta svæði hefur á þessum tíma haft Miðjarðarhafsloftslag vegna nálægðar við Tethyshaf, sem þakti hluta af því sem nú er Tíbet og Xinjiang fram til fyrri hluta tertíertímabilsins.

Þessi kenning um uppruna ættarinnar er studd með að allar sex ættkvíslirnar og 52 tegundir eru þaðan og margar tegundirnar einlendar. Allar sex núverandi ættkvíslirnar eru taldar hafa verið fullaðskildar í Ólígósen og allar ættkvíslir í ættinni (að undanskilinni Ostryopsis) eru með stengervinga sem ná að minnsta kosti 20 milljón ár frá nútíma.

Samkvæmt molecular phylogeny eru nánustu ættingjar birkiættar í járnviðarætt (Casuarinaceae).^[2]

Undirættir og ættkvíslir

Núlifandi tegundir

Betuloideae
- Elri (Alnus) Mill. 1754
- Birki (Betula) L. 1753
Coryloideae
- Agnbeyki (Carpinus) L. 1753
- Hesliviður (Corylus) L. 1753
- Ostrya Scop. 1760
- Ostryopsis Decne. 1873

Steingervingar

Phylogenetic systematics

Nútíma molecular phylogenetics benda til eftirfarandi ættartengsla:^[2]^[3]^[4]

Myricaceae (outgroup)

Betulaceae

Coryloideae

Corylus

Ostryopsis

	Ostrya

	Carpinus

Betuloideae

	Alnus

	Betula

Tilvísanir

↑ Christenhusz, M. J. M.; Byng, J. W. (2016). „The number of known plants species in the world and its annual increase“. Phytotaxa. Magnolia Press. 261 (3): 201–217. doi:10.11646/phytotaxa.261.3.1.
↑ ^2,0 ^2,1 Soltis DE, Smith SA, Cellinese N, Wurdack KJ, Tank DC, Brockington SF, Refulio-Rodriguez NF, Walker JB, Moore MJ, Carlsward BS, Bell CD, Latvis M, Crawley S, Black C, Diouf D, Xi Z, Rushworth CA, Gitzendanner MA, Sytsma KJ, Qiu YL, Hilu KW, Davis CC, Sanderson MJ, Beaman RS, Olmstead RG, Judd WS, Donoghue MJ, Soltis PS (2011). „Angiosperm phylogeny: 17 genes, 640 taxa“. Am J Bot. 98 (4): 704–730. doi:10.3732/ajb.1000404.
↑ Xiang X-G, Wang W, Li R-Q, Lin L, Liu Y, Zhou Z-K, Li Z-Y, Chen Z-D (2014). „Large-scale phylogenetic analyses reveal fagalean diversification promoted by the interplay of diaspores and environments in the Paleogene“. Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics. 16: 101–110. doi:10.1016/j.ppees.2014.03.001.
↑ Chen Z-D, Manchester SR, Sun H-Y (1999). „Phylogeny and evolution of the Betulaceae as inferred from DNA sequences, morphology, and palaeobotany“. Am J Bot. 86: 1168–1181. doi:10.2307/2656981.

Wikilífverur eru með efni sem tengist

Bjarkarætt

[Christenhusz-Byng2016-1] Christenhusz, M. J. M.; Byng, J. W. (2016). „The number of known plants species in the world and its annual increase“. Phytotaxa. Magnolia Press. 261 (3): 201–217. doi:10.11646/phytotaxa.261.3.1.

[soltis2011-2] 2,0 ^2,1 Soltis DE, Smith SA, Cellinese N, Wurdack KJ, Tank DC, Brockington SF, Refulio-Rodriguez NF, Walker JB, Moore MJ, Carlsward BS, Bell CD, Latvis M, Crawley S, Black C, Diouf D, Xi Z, Rushworth CA, Gitzendanner MA, Sytsma KJ, Qiu YL, Hilu KW, Davis CC, Sanderson MJ, Beaman RS, Olmstead RG, Judd WS, Donoghue MJ, Soltis PS (2011). „Angiosperm phylogeny: 17 genes, 640 taxa“. Am J Bot. 98 (4): 704–730. doi:10.3732/ajb.1000404.

[3] Xiang X-G, Wang W, Li R-Q, Lin L, Liu Y, Zhou Z-K, Li Z-Y, Chen Z-D (2014). „Large-scale phylogenetic analyses reveal fagalean diversification promoted by the interplay of diaspores and environments in the Paleogene“. Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics. 16: 101–110. doi:10.1016/j.ppees.2014.03.001.

[4] Chen Z-D, Manchester SR, Sun H-Y (1999). „Phylogeny and evolution of the Betulaceae as inferred from DNA sequences, morphology, and palaeobotany“. Am J Bot. 86: 1168–1181. doi:10.2307/2656981.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Lína 20: / Lína 20: @@
 [[File:Catkins Corylus avellana-Mont Bart-5124~2015 12 26.JPG|thumb|left|Reklar á hesli (''[[Corylus avellana]]'')]]
-'''Birkiætt''' ([[fræðiheiti]]: ''Betulaceae'') er með sex ættkvíslir [[lauffellandi]] [[tré|trjáa]] og [[runni|runna]], þar með talinna [[birki]], [[elri]], [[hesli]], [[agnbeyki]], ''[[Ostryopsis]]'' og ''[[Ostrya]]'' með samtals 167 tegundir.<ref name="Christenhusz-Byng2016">{{cite journal |author1=Christenhusz, M. J. M. |author2=Byng, J. W.  |lastauthoramp=yes | year = 2016 | title = The number of known plants species in the world and its annual increase | journal = Phytotaxa | volume = 261 | pages = 201–217 | url = http://biotaxa.org/Phytotaxa/article/download/phytotaxa.261.3.1/20598 | doi = 10.11646/phytotaxa.261.3.1 | issue = 3 | publisher = Magnolia Press }}</ref> Þær eru að mestu ættaðar frá tempruðu belti norðurhvels, með fáeinar tegundir sem ná til suðurhvels í Andesfjöllum í Suður Ameríku. Dæmigerð blóm eru reklar og koma þeir oft fyrir laufgun.
+'''Birkiætt''' ([[fræðiheiti]]: ''Betulaceae'') er með sex ættkvíslir [[lauffellandi]] [[tré|trjáa]] og [[runni|runna]], þar með talinna [[birki]], [[elri]], [[hesli]], [[agnbeyki]], ''[[Ostryopsis]]'' og ''[[Ostrya]]'' með samtals 167 tegundir.<ref name="Christenhusz-Byng2016">{{cite journal |author1=Christenhusz, M. J. M. |author2=Byng, J. W.  |lastauthoramp=yes | year = 2016 | title = The number of known plants species in the world and its annual increase | journal = Phytotaxa | volume = 261 | pages = 201–217 | url = http://biotaxa.org/Phytotaxa/article/download/phytotaxa.261.3.1/20598 | doi = 10.11646/phytotaxa.261.3.1 | issue = 3 | publisher = Magnolia Press }}</ref> Þær eru að mestu ættaðar frá tempruðu belti norðurhvels, með fáeinar tegundir sem ná til suðurhvels í [[Andes-fjöll|Andesfjöllum]] í Suður-Ameríku. Dæmigerð blóm eru reklar og koma þeir oft fyrir laufgun.
 ==Þróunarsaga==
-Birkiættin er talin hafa komið fram við lok Krítartímabilsins (um 70 milljónum ára síðan) í [[Sichuan|mið Kína]]. Þetta svæði hefur á þessum tíma haft Miðjarðarhafsloftslag vegna nálægðar við [[Tethyshaf]], sem þakti hluta af því sem nú er [[Tíbet]] og [[Xinjiang]] fram til fyrri hluta [[Tertíertímabilið|tertíertímabilsins]]. Þessi kenning um uppruna ættarinnar er studd með að allar sex ættkvíslirnar og 52 tegundir eru þaðan og margar tegundirnar einlendar. Allar sex núverandi ættkvíslirnar eru taldar hafa verið fullaðskildar í [[Ólígósentímabilið|Ólígósen]], og allar ættkvíslir í ættinni (að undanskilinni ''[[Ostryopsis]]'') eru með stengerfinga sem ná að minnsta kosti 20 milljón ár frá nútíma.
+Birkiættin er talin hafa komið fram við lok Krítartímabilsins (um 70 milljónum ára síðan) í [[Sichuan|mið Kína]]. Þetta svæði hefur á þessum tíma haft Miðjarðarhafsloftslag vegna nálægðar við [[Tethyshaf]], sem þakti hluta af því sem nú er [[Tíbet]] og [[Xinjiang]] fram til fyrri hluta [[Tertíertímabilið|tertíertímabilsins]].
+Þessi kenning um uppruna ættarinnar er studd með að allar sex ættkvíslirnar og 52 tegundir eru þaðan og margar tegundirnar einlendar. Allar sex núverandi ættkvíslirnar eru taldar hafa verið fullaðskildar í [[Ólígósentímabilið|Ólígósen]] og allar ættkvíslir í ættinni (að undanskilinni ''[[Ostryopsis]]'') eru með stengervinga sem ná að minnsta kosti 20 milljón ár frá nútíma.
-Samkvæmt "molecular phylogeny", eru nánustu ættingjar birkiættar í járnviðarætt ([[Casuarinaceae]]).<ref name="soltis2011">{{cite journal | vauthors = Soltis DE, Smith SA, Cellinese N, Wurdack KJ, Tank DC, Brockington SF, Refulio-Rodriguez NF, Walker JB, Moore MJ, Carlsward BS, Bell CD, Latvis M, Crawley S, Black C, Diouf D, Xi Z, Rushworth CA, Gitzendanner MA, Sytsma KJ, Qiu YL, Hilu KW, Davis CC, Sanderson MJ, Beaman RS, Olmstead RG, Judd WS, Donoghue MJ, Soltis PS | year = 2011 | title = Angiosperm phylogeny: 17 genes, 640 taxa | journal = [[American Journal of Botany|Am J Bot]] | volume = 98 | issue = 4 | pages = 704–730 | url = http://www.amjbot.org/content/98/4/704 | doi = 10.3732/ajb.1000404}}</ref>
+Samkvæmt ''molecular phylogeny'' eru nánustu ættingjar birkiættar í [[járnviðarætt]] (''Casuarinaceae'').<ref name="soltis2011">{{cite journal | vauthors = Soltis DE, Smith SA, Cellinese N, Wurdack KJ, Tank DC, Brockington SF, Refulio-Rodriguez NF, Walker JB, Moore MJ, Carlsward BS, Bell CD, Latvis M, Crawley S, Black C, Diouf D, Xi Z, Rushworth CA, Gitzendanner MA, Sytsma KJ, Qiu YL, Hilu KW, Davis CC, Sanderson MJ, Beaman RS, Olmstead RG, Judd WS, Donoghue MJ, Soltis PS | year = 2011 | title = Angiosperm phylogeny: 17 genes, 640 taxa | journal = [[American Journal of Botany|Am J Bot]] | volume = 98 | issue = 4 | pages = 704–730 | url = http://www.amjbot.org/content/98/4/704 | doi = 10.3732/ajb.1000404}}</ref>
 ==Undirættir og ættkvíslir==
 ===Núlifandi tegundir===
-*Betuloideae
+*''Betuloideae''
 **[[Elri]] (''Alnus'') <small>Mill. 1754</small>
 **[[Birki]] (''Betula'') <small>L. 1753</small>
-*Coryloideae
+*''Coryloideae''
 **[[Agnbeyki]] (''Carpinus'') <small>L. 1753</small>
 **[[Hesliviður]] (''Corylus'') <small>L. 1753</small>
@@ Lína 45: / Lína 47: @@
 *†''[[Palaeocarpinus]]''
-== "Phylogenetic systematics" ==
+==''Phylogenetic systematics''==
-Nútíma "[[molecular phylogenetics]]" benda til eftirfarandi ættartengsla:<ref name="soltis2011"/><ref>{{cite journal | vauthors = ((Xiang X-G)), Wang W, ((Li R-Q)), Lin L, Liu Y, ((Zhou Z-K)), ((Li Z-Y)), ((Chen Z-D)) | year = 2014 | title = Large-scale phylogenetic analyses reveal fagalean diversification promoted by the interplay of diaspores and environments in the Paleogene | journal = Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics | volume = 16 | pages = 101–110 | url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1433831914000201 | doi = 10.1016/j.ppees.2014.03.001}}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = ((Chen Z-D)), Manchester SR, ((Sun H-Y)) | year = 1999 | title = Phylogeny and evolution of the Betulaceae as inferred from DNA sequences, morphology, and palaeobotany | journal = [[American Journal of Botany|Am J Bot]] | volume = 86 | pages = 1168–1181 | url = http://www.amjbot.org/cgi/content/full/86/8/1168 | doi=10.2307/2656981}}</ref>
+Nútíma ''molecular phylogenetics'' benda til eftirfarandi ættartengsla:<ref name="soltis2011"/><ref>{{cite journal | vauthors = ((Xiang X-G)), Wang W, ((Li R-Q)), Lin L, Liu Y, ((Zhou Z-K)), ((Li Z-Y)), ((Chen Z-D)) | year = 2014 | title = Large-scale phylogenetic analyses reveal fagalean diversification promoted by the interplay of diaspores and environments in the Paleogene | journal = Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics | volume = 16 | pages = 101–110 | url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1433831914000201 | doi = 10.1016/j.ppees.2014.03.001}}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = ((Chen Z-D)), Manchester SR, ((Sun H-Y)) | year = 1999 | title = Phylogeny and evolution of the Betulaceae as inferred from DNA sequences, morphology, and palaeobotany | journal = [[American Journal of Botany|Am J Bot]] | volume = 86 | pages = 1168–1181 | url = http://www.amjbot.org/cgi/content/full/86/8/1168 | doi=10.2307/2656981}}</ref>
 {{Clade| style=line-height:75%;